Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2012, Qupperneq 30

„Ég var svarti sauðurinn“
30 Viðtal 21.–23. september 2012 Helgarblað
Þ
etta gæti verið atburðarás í
bók eftir John Grisham,“ seg-
ir Teitur Atlason en stefnu
Gunnlaugs Sigmundssonar
gegn honum var vísað frá
í Héraðsdómi Reykjavíkur á mið-
vikudaginn. Málið var höfðað vegna
skrifa Teits um Kögunarmálið en á
bloggsíðu sinni rifjaði hann upp um-
fjöllun Morgunblaðsins um Kögun.
Fékk stefnuna á afmælisdaginn
Teitur er þakklátur, hann hefur legið
andvaka vegna málsins. Hann hafði
áhyggjur af fjármálum fjölskyldunn-
ar færi svo að hann tapaði málinu.
„Þetta mál hefur hvílt þungt á mér
allt frá því að ég fékk stefnuna á af-
mælisdaginn minn 23. mars 2011.
Nú nenni ég ekkert að vera kúl og
viðurkenni bara að ég hef misst úr
svefn vegna þessa máls. Sérstak-
lega í upphafi. Þá var staðan sú að
ég var nýkominn með hlutastarf eft-
ir nokkurra mánaða atvinnuleysi og
peningarnir af skornum skammti. Að
tapa var hræðileg tilhugsun, en eftir
því sem málið þróaðist þá varð þetta
einhvern veginn léttvægara.“
Hann segist hafa fengið stuðning
frá almenningi og segist vilja endur-
greiða hverja krónu til baka. „Ég fékk
símtöl, tölvupósta, heimsóknir og ég
veit ekki hvað þar sem fólk studdi
mig með ráðum og dáð. Ég setti á
fót söfnun vegna kostnaðar í málinu
og fékk til liðs við mig endurskoð-
anda til að fara yfir alla reikninga.
Þeir eru reyndar ekki flóknir. Það er
lögfræðingurinn og tveir flugmið-
ar fram og til baka frá Kaupmanna-
höfn. Þessi söfnunarreikningur hefur
eiginlega náð að dekka stóran hluta
útgjaldanna hingað til. Ég mun að
endingu endurgreiða hverja einustu
krónu sem fólk hefur látið af hendi
til þess að styðja mig. Það verður
skemmtilegt.“
Sigur fyrir málfrelsið
Dóminn segir hann sigur fyrir mál-
frelsið. „Nokkuð sem er ótrúlega
mikilvægt, bæði í ljósi erfiðra samfé-
lagslegra aðstæðna og ekki síst vegna
þeirra tækninýjunga sem felast í
bloggi og orðaskiptum á samfélags-
miðlum eins og Facebook.
Ég vona auðvitað að þessu máli
ljúki núna en framhaldið er ekki í
mínum höndum. Það er ljóst að það
er hægt að áfrýja þessari niðurstöðu
eða höfða nýtt mál á hendur mér. Ég
hef frá upphafi tekið þetta mál fyr-
ir skref fyrir skref og hvorki hugleitt
sigur né tap sérstaklega mikið. Ég hef
tekið því sem liggur fyrir hverju sinni
og mun gera það áfram ef ekki verður
unað við þessa niðurstöðu.“
Hinn voldugi og hinn valdalausi
Hann bendir á andstæðurnar sem
blasa við í málinu og að það snúist um
veigameiri atriði en ærumeiðingar.
„Þetta er mál sem sker úr um hvort
hægt sé að gera upp syndir fortíðar
eða ekki. Það sem íslenska þjóð vant-
ar núna er uppgjör við stjórnartíð
Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks.
Þessir flokkar vilja ekki rannsókn á
einkavæðingu bankanna og það er
makalaust. Mitt mál hefur því víðari
skírskotun en ærumeiðingar og að
einhver hafi móðgast yfir umfjöllun
minni.
Það eru svo miklar andstæður í
málinu. Það er hinn ríki og fátæki.
Það er hinn voldugi og hinn valda-
lausi. Það er elítan og það er gaur-
inn úr Breiðholtinu sem hefur farið í
meðferð og hlustar á KISS.“
Frumbyggi úr Breiðholtinu
Teitur Atlason býr og starfar í Gauta-
borg í Svíþjóð með kærustu sinni og
tveimur börnum þeirra. Á Íslandi á
hann unglingsdóttur. Hann hefur
BA-próf í trúarbragðafræðum og hef-
ur nýlokið námi í alþjóðaviðskiptum.
Það kemur fáum á óvart sem þekkja
hann að hann standi í baráttu í rétt-
arsal við einn af valdameiri mönnum
samfélagsins. Og allra síst félögum
hans í „Djöflaklíkunni“, nánum vin-
um hans sem hafa fylgt honum bróð-
urpart þeirrar krókóttu leiðar sem
hann valdi að fara í lífinu.
Sú leiðin hófst hjá Teiti í Vestur-
berginu í Breiðholti.
„Ég er Reykvíkingur og er einn
af frumbyggjunum í Breiðholtinu.
Mamma og pabbi byggðu hús í Vest-
urbergi og þaðan á ég mínar fyrstu
minningar. Í þá daga var lítill gróður
í hverfinu og við vorum með útsýni
yfir alla Reykjavík. Í dag sést varla
nokkuð út um gluggann fyrir gróðri.“
Mikið fyllerí á heimilinu
Foreldrar Teits eru Atli Heimir Sveins-
son tónskáld og Sigríður Hanna
Sigurbjörnsdóttir. Það voru læti í
hjónabandinu að sögn Teits. For-
eldrar hans voru bóhemar og heim-
ilishaldið bar þess merki. Stundum
var þó glatt á hjalla og Teitur varð
ofboðslega stoltur af föður sínum
þegar hann hlaut tónskáldaverðlaun
Norðurlanda árið 1976.
„Þá fylltist húsið af blómum,“ seg-
ir Teitur. „Enginn Íslendingur hafði
áður fengið þessi verðlaun og í húsið
bárust kveðjur og skeyti frá sendiráð-
um á Íslandi og frá mektarfólki. Þetta
er björt og skemmtileg minning sem
mér þykir vænt um.
En foreldrar mínir voru af mikilli
bóhemakynslóð. Mamma var hippi
og pabbi var bítnikk. Það var eldfim
blanda og það var mikið um fyllerí á
heimilinu. Pabbi drakk ótæpilega og
það var mikið partístand í gangi. Slíkt
endar oft með látum og vitleysu og
það gerði þeirra hjónband líka.“
Dulur og á skjön
Teitur segist hafa verið dulur og
á skjön sem barn. Hann átti vini í
Breiðholtinu en þegar foreldrar hans
skildu árið 1979 einangraðist hann
og varð vinalaus. Það fannst honum
erfitt.
„Mér hefur verið lýst sem pró-
fessor, ég var vissulega svolítið öðru-
vísi og á skjön. Ég var í öðru en aðrir
krakkar. Ég teiknaði mikið og var einn
með sjálfum mér og hafði nákvæm-
lega enga hæfileika í knattspyrnu.
Menn voru svolítið dæmdir eftir því í
Breiðholtinu og bróðir minn Auðunn
var til dæmis talinn knattspyrnu-
snillingur og var vinmargur eftir því.
Ég átti þó nokkra vini í
Breiðholtinu en svo lenti ég í því
þegar mamma og pabbi skildu árið
1979 að ég einangraðist. Ég varð
vinalaus og var ofboðslega einmana.
Það var svolítið erfiður tími barnæsk-
unnar.“
Djöflaklíkan
Sem betur fer fann Teitur sína líka
þegar hann fluttist á nýjar slóðir úr
Vesturberginu í Vesturbæinn. Þar
hitti hann nokkra stráka sem hann
hefur haldið vinskap við alla tíð síð-
an. Þeir kölluðu sig þá og kalla sig
enn: Djöflaklíkuna.
„Þegar ég fluttist vestur í bæ
hitti ég félaga sem voru á sömu
bylgjulengd. Við hittumst þarna
nokkrir gaurar og erum enn vinir í
dag. Við kölluðum okkur Djöflaklík-
una og gerum enn. Við vorum mjög
einbeittir í því að valda usla, hvar
sem við stigum niður fæti. Stóru
strákarnir úr Hagaskóla vissu ekkert
hvað þeir áttu að halda um okkur og
kölluðu okkur gjarnan best klæddu
róna Reykjavíkur. Okkur þótti það
mikið hrós, sér í lagi frá stórtöffurum
eins og Bjögga Thor og Skúla Mogen-
sen. Heimili Djöflaklíkunnar var
Fredda bar sem var spilasalur sem
var staðsettur í Fjalakettinum,“ rifjar
Teitur upp um þessi líflegu ár.
Brutust inn á skemmtistaði
Djöflaklíkan olli miklum usla. Strák-
arnir drukku landa og stunduðu
skemmtistaði. Þegar þeir voru stopp-
aðir í dyrunum var alltaf einhver leið
til úrlausnar. „Við brutumst bara inn
einhvern veginn. Klifruðum upp
þakrennur og stungum okkur í gegn-
um glugga.“
Teitur orðar það sem svo að þeir
hafi sýnt óskaplegt frumkvæði í að
skemmta sér. „Við drukkum býsna
mikið. Vorum aðeins fimmtán ára
gamlir þegar við vorum farnir að
þróa með okkur massífan drykkju-
og skemmtanakúltúr. Við fölsuð-
um skilríki og redduðum okkur með
ýmsum brögðum. Þetta var óskap-
lega skemmtilegur tími.
Við gengum undir þessu nafni,
Djöflarnir, og þóttum óárennileg-
ir. Landamenningin var ríkjandi þá.
Það þurfti bara eitt símtal og þá var
landinn kominn. Við unnum flestir
með skóla og söfnuðum okkur fyr-
ir lúxus, eins og að fara út að borða
á Holtinu og stórveislum í turnher-
berginu á Hótel Borg. Það er svolítið
fyndið að hugsa til þess að sextán ára
strákar standi í þessu.“ Þeir opnuðu
meira að segja reikning á veitinga-
stað þar sem þeir hittust og fengu
sér að borða eins og heimsvanir
menn. „Á kínverskum veitingastað
þar sem við hittumst gjarnan og lét-
um mannalega, drukkum skrautlega
kokkteila og átum djúpsteiktan fisk í
tamarisósu. En við borguðum samt
allt fyrir rest.“
Var svarti sauðurinn
Teitur segir sig og bróður sinn Auðun
sem er tveimur árum yngri hafa ver-
ið dæmigerð börn úr alkóhólíseruðu
sambandi. Hann varð svartur sauður
á meðan Auðunn reyndi að ná full-
komnun í öllu því sem hann tók sér
fyrir hendur.
„Ég naut ákveðins frelsis, það
hefði lítið þýtt fyrir mömmu að fara
í stríð við mig. Hún var ein með mig
og Auðun. Ég faldi líka skemmt-
anahaldið vel og stóð mig ágæt-
lega í skóla þá. Við Auðunn erum
mjög dæmigerðir fyrir manngerð-
ir sem verða til í alkóhólíseruðum
samböndum. Hann varð sá full-
komni og ég varð svarti sauðurinn.
Við erum mjög nánir og við höf-
um rætt þetta. Við höfum báðir vilj-
að skipta um hlutverk. Mig langaði
auðvitað til að vera eðlilegur eins og
hann og hann langaði kannski til að
slaka svolítið á stundum.“
Gat ekki lært heima
Þegar æskunni lauk og Teitur var
kominn í framhaldsskóla fór hann
að missa tökin. Honum tókst ekki að
halda sér að námi og skipti margoft
um menntaskóla.
„Ég hef örugglega verið með
athyglisbrest því ég gat ekki lært
heima. Ég hafði enga eirð í mér. Það
er auðvitað ekki hægt að klára skól-
ann án þess að opna bók. Ég hafði
hins vegar komist upp með það í
Hagaskóla. Þess vegna var ég að falla
og vesenast.
En þetta hafðist á endanum þótt
það hafi tekið langan tíma. Ég var
orðinn 25 ára þegar ég útskrifaðist
úr Fjölbrautaskólanum í Ármúla.
Það var of mikið að gerast í mínu lífi
á þessum tíma. Bæði í sálarlífinu og
félagslífinu.“
Þurfti að fara í meðferð
Teitur segist hafa haldið áfram að
missa frekar tökin á lífinu og end-
að í meðferð. Félagar hans úr
Djöflaklíkunni komu honum til að-
stoðar þegar hann hafði keyrt sig í
þrot. Þá höfðu nokkrir úr klíkunni
þurft að hætta að drekka og flestir
hlaupið af sér hornin.
„Líðan mín varð verri. Eftir stúd-
entspróf kynntist ég konu, fór að
vinna og fluttist til Danmerkur. Ég
eignaðist dóttur og átti að hefja inn-
gönguna í fullorðinsárin en tókst það
ekki. Ég átti mjög erfitt með að fóta
mig í tilverunni. Ég keyrði mig í þrot
og ákvað að fara í meðferð. Þá voru
nokkrir úr Djöflaklíkunni hættir að
drekka. Ég hallaði mér svolítið að
þeim og okkar edrúmennska hefur
reynst öðrum til fyrirmyndar,“ segir
segir Teitur stoltur frá. Hann segist
hafa gaman af því að ræða alkóhól-
ismann og hverju hann hefur breytt
í lífi hans.
„Ég hætti að drekka og fór að geta
púslað lífi mínu saman. Þá kynntist
ég núverandi konu minni, Ingunni
Jónsdóttur. Við höfum verið saman
síðan þá, í 10 ár. Það má segja að
hún hafi hitt mig á hárréttum tíma,
hún þurfti ekki að hitta mig eins og
ég var.“
Kláraði guðfræðinám
á tveimur árum
Eitt af því sem honum þykir mest
vænt um í dag eftir að hafa hætt að
drekka er að börn hans hafa aldrei
þurft að sjá hann fullan eða timbrað-
an. Nokkuð sem hann segir hafa litað
æsku sína.
„Það finnst mér af eitt af mestu
Teitur Atlason bloggari segir málaferli sín og
Gunnlaugs Sigmundssonar eins og atburðarás í
bók eftir John Grisham. Þar takist á hinn voldugi og
hinn valdalausi. „Það er elítan og það er gaurinn úr
Breiðholtinu sem hefur farið í meðferð og hlustar á
KISS,“ segir Teitur. Kristjana Guðbrandsdóttir ræddi
við Teit um málaferlin og líf hans en hann var svartur
sauður þangað til hann sneri við blaðinu fyrir 10 árum.
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal
„Það var
mikið um
fyllerí á heimilinu