Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2012, Blaðsíða 40

óhollustan horfin
á heilbrigðan hátt
40 Lífsstíll 21.–23. september 2012 Helgarblað
Hvað gerir súkkulaði ómót-
stæðilegt? Við fáum okkur oft
súkkulaði þegar okkur finnst við eiga það
skilið, til að umbuna okkur eftir erfiðan
dag í vinnunni eða þegar okkur líður illa
á einhvern hátt. Við notum það í raun
sem lyfjagjöf við vanlíðan. Þeir sem eru í
ástarsorg leita gjarnan í súkkulaði til að
sefa löngunina eftir ást og viðurkenningu.
Það er eðlilegt að leita í súkkulaði við þær
aðstæður því það inniheldur sama efni og
heilinn framleiðir þegar þú ert ástfangin/n.
Að neyta þess leiðir þarf af leiðandi til
vellíðunar.
Súkkulaði leikur við bragðlaukana og
inniheldur fitu sem gerir það einnig mett-
andi. Þar að auki virkar súkkulaði á svipaðan
hátt og koffein og eykur orku til skamms
tíma. Það er ein af ástæðunum fyrir því að
konur á blæðingum sækja mikið í það.
 Heilbrigðari lausn Hægt er að
draga úr löngun í súkkulaði með því að
anda að sér ilmi af hnetum eða kaffi.
Hráar möndlur geta líka verið lausnin
því þær innhalda áferð, steinefni og
fitu sem draga úr súkkulaðiþörf. Besta
leiðin til að draga úr löngun í súkkulaði
er að koma sér í tilfinningalegt jafnvægi.
Vinna í því að finnast maður elskaður
og tilfinningalega fullnægður. Eyddu
meiri tíma með vinum þínum, ræktaðu
ástarsambandið, leyfðu þér að kaupa
eitthvað nýtt, slakaðu á og byggðu upp
jákvæða sjálfsmynd. Þá er nauðsynlegt
að skapa sér gott umhverfi, bæði heima
við og á vinnustaðnum.
Afhverju saltaður matur? Líkam-
inn leitar jafnvægis í hlutfalli blóðs og salts.
Ef saltneysla dregst saman þá bregst líkam-
inn við með því að losa sig við vatn þannig
að hlutföllin haldist rétt. Þetta gangverk
líkamans er nokkuð nákvæmt og ef við
myndum fjarlægja allt salt út úr fæðunni þá
myndum við að lokum deyja úr ofþornun.
Við þurfum salt til að lifa. Algengt er að
saltaður og kryddaðar matur sé jafnframt
stökkur, en það er einmitt sú samsetning
sem við sækjum mest í þegar við stressuð,
reið eða áhyggjufull. Þessari dýrslegu
þörf fyrir að tyggja verður að fullnægja
reglulega. Það er einmitt ástæðan fyrir
því að fólk endist sjaldan lengi á fljótandi
megrunarkúrum.
 Heilbrigðari lausn Forðastu að
velja alltaf saltsnauðan mat því ef þú
heldur jafnvæginu þá fer líkaminn ekki
að þrá salt. Besta leiðin til að komast fyr-
ir óstjórnlega löngun í óhollan, saltaðan
og stökkan mat er að draga úr stressi og
kvíða. Farðu til dæmis út að hlaupa til að
losa um streitu eftir erfiðan vinnudag.
Ótrúlegt en satt þá skilar það árangri. Þá
er gott að læra að segja nei og láta vita
ef álagið í vinnu eða verkefnum verður
of mikið. Ef það virkar ekki og þú finnur
ennþá fyrir þörf til að tyggja eitthvað
stökkt, veldu þá eitthvað hollt. Fáðu
þér sellerí eða gulrætur með fitulítilli
ídýfu eða handfylli af lífrænt ræktuðum
möndlum.
Afhverju þráum við osta og ís?
Ef þú ert niðurdreginn þá ertu líklegri til
að sækja í mjólkurvörur eins og ost eða
ís. Mjólkurvörur innihalda náttúruleg
þunglyndislyf og hafa róandi áhrif. Þá eru
þær einnig fituríkar svo þær gefa mettandi
tilfinningu.
Mjólkurvörur eru yfirleitt bragðbættar
með miklu salti eða sykri sem hjálpar til við
að róa taugarnar. Rjómakennd áferð mjólk-
urvara gerir þær einnig að hinum fullkomna
þægindamat.
 Heilbrigðari lausn Besta ráðið
til að koma í veg fyrir óseðjandi löngun
í mjólkurvörur er að komast að rótum
vandans. Afhverju ertu niðurdregin/n.
Haltu dagbók, talaðu við trúnaðarvin
eða hittu sérfræðing. Reyndu að gera
heilbrigðar breytingar á lífi þínu. Þetta
snýst allt um að virkja sjálfa/n þig og
gera þér grein fyrir því að þú eigir betra
skilið.
Hvað er það við sykurinn? Löngun
eftir sykri er í flestum tilfellum lærð og
orsakast af því að börn eru oft verðlaunuð
fyrir góða hegðun með sælgæti. Ef þú finnur
fyrir óstjórnlegri löngun í smákökur, kökur
eða bökur þá er gott að hugsa aftur til
æskuáranna og rifja upp hvenær þú varst
verðlaunuð/aður með sælgæti. Þetta er
ekki tilraun til að kenna fullorðna fólkinu
um heldur frekar leið til að skilja löngunina
til að geta dregið úr henni.
 Heilbrigðari lausn Við þurfum
öll að verðlauna okkur reglulega á ein-
hvern hátt en hættu að verðlauna sjálfan
þig með sætindum. Gerðu frekar vel við
þig með nýrri bók, fötum, leikhúsferð
eða skartgripum. Þessir hlutir eru ekki
fitandi og veita miklu meiri lífsfyllingu en
smákaka.
Afhverju sækjum við í skyndi-
bitamat?Skyndibitamatur er yfirleitt
steiktur og feitur og veitir fyllingu í magann í
marga klukkutíma eftir að hann er innbyrtur.
Virtue telur að fólk sem hefur óstjórnlega
löngun í skyndibitamat sé almennt óham-
ingjusamt í lífinu og ekki tilbúið að takast
á við breytingar. Fólk í slíkri stöðu notar
matinn í raun sem lífsfyllingu.
Ein af ástæðunum fyrir því að fólk á erfitt
með að breyta matarræðinu og borða hollari
mat er sú að feitur matur gefur meiri fyllingu
í magann. Um leið og þú skiptir yfir í fituminni
mat finnurðu frekar fyrir hungri.
Þrá eftir fituríkum mat virðist vera ein af
okkar innbyggðu hvötum. Tilraunir með rottur,
börn og fullorðna sýna að fram á að það virðist
vera í eðli okkar að sækja í feitan mat.
 Heilbrigðari lausn Regluleg
líkamsrækt er ein besta leiðin til að
draga úr löngun í fituríkan mat. Þetta á
sérstaklega við þá sem reyna reglulega
að fara í megrun og eru rokkandi í þyngd.
Þeir einstaklingar virðast eiga erfiðast
með að halda aftur af löngun í fituríkan
mat, en um leið og þeir fara að hreyfa sig
þá dregur verulega úr lönguninni.
Afhverju viljum við kryddaðan
mat? Ef þú sækir í kryddaðan mat er það
líklega ekki eina kryddið í tilveruna sem
þú þarft. Það er líklegt að þú sækist eftir
spennu og áskorunum í leik, starfi og ástum.
Ef þörfinni eftir kryddi í tilveruna er ekki full-
nægt á þessum vígstöðum er líklegt að að
það skapist pirringur sem brýst út í löngun í
kryddaðan mat.
Þeir sem sækja í kryddaðan mat hafa
mikla þörf fyrir breytingar í lífinu og og
verða ófullnægðir ef þeir fara að finna fyrir
stöðnun.
 Heilbrigðari lausn Reyndu að
krydda líf þitt með einhvers konar
spennu, æfðu fyrir maraþon, lærðu
að sigla, farðu í klettaklifur eða á
ræðunámskeið. Sterkur matur losar
um nátturuleg verkjalyf í heilanum og
gefur almenna vellíðan. Þetta er nátt-
úruleg leið til að að deyfa tilfinningar
en engu að síður tímabundin lausn.
Spurðu sjálfan þig hvað er í raun og
veru að angra þig og hvað er það sem
vantar í líf þitt.
Óseðjandi löngun í mat er alls ekki óalgeng, en hvers vegna er hún svona öflug og hvað er hægt að gera
til að draga úr henni? Doreen Virtue, höfundur bókarinnar „Constant craving“, hefur rannsakað þessar
langanir fólks og hvað liggur að baki þeim.„Hættu að
verðlauna
þig með mat
Lykt af kaffi Hægt er að
draga úr löngun í súkkulaði
með því að anda að sér ilmi
af hnetum eða kaffi.
19 tískuslys
í fjallgöngu
E
ftir því sem mér hefur vaxið
fiskur um hrygg í fjallgöng-
um hef ég orðið meðvitaðri
um nauðsyn þess að falla inn
í þann ramma sem tíska á köllum
leyfir. Fyrsta lexían mín var sú að
ég gekk á fjöll með gamla skjóðu
á bakinu. Hún var merkt símafyr-
irtæki og bundin að framanverðu
með skóreim. Ég var hvorki smáð-
ur né fyrirlitinn en hornaugun
voru ótalmörg. Á endanum upp-
götvaði ég skömm mína og lagði
símaskjóðunni og gekk þess í stað
stoltur um með viðurkenndan bak-
poka sem státar af tískumerki. Ég
leitaði til álitsgjafa í 52ja fjalla hópi
Ferðafélags Íslands um tískuslys
fjallgöngfólks. Þetta er niðurstaðan.
1 Ef þú vilt vera álitin(n) algjör viðvaningur þá læturðu sjá þig í
gallabuxum í hlíðum Esjunnar. Algjört
tabú.
2 Ekki vera með bakpoka
merktan Kaupþingi,
Sambandinu eða
Glitni.
3 Ef þú vilt endilega ganga með buff þá gættu þess að
það sé merkt viðurkenndum aðila.
4 Ef þú notar íþróttabrjóstahaldara þá máttu ekki hafa hann yfir
ullarbolnum.
5 Gættu þess vandlega að spenna ekki á þig bakpokann þannig að
fitukeppir myndist að ofan og neðan.
6 Ekki nota jöklagleraugu á jafnsléttu.
7 Ef þú vilt endilega líta út eins og fífl og missa sjónina þá notarðu
Ray Ban speglagleraugu í jöklaferð.
8 Regnslár – eins og tíðkast mikið erlendis – virka alls ekki á Íslandi.
Sá sem íklæðist slíku sker sig úr eins
og geimvera. Þá eru regnslár gjarnan
þunnar og rifna.
9 Notaðu viðurkenndan skófatnað á borð við
Scarpa á göngum. Tásuskór
eru bannvara. Kona sást
á Úlfarsfell í þannig skóm
fyrir löngu og er nú alræmd.
10 Það er aulalegt að fara á fjall með verðmiða hangandi á skóm eða
fatnaði. Hallærislegt að vera fremstur í
brekku með verðmiða á göngskónum.
11 Háhælaðir sandalar sem vaðskór eru dæmi um átakanlegt
tískuslys.
12 Alskræpóttar göngubuxur eins og Þjóðverjar gengu mikið í fyrir
nokkrum árum eru harðbannaðar. En
kannski fara þær hringinn og verða
skæs?
13 Gotharar frá Berlín sáust fyrir nokkru á íslensku fjalli, svartmál-
aðir. Hárið túberað og þeir íklæddir að-
sniðnum leðurjökkum, með hliðartösku
og í Buffalóskóm. Stórslys.
14 Krumpugallar í pastellitum og ýmsar tegundir af hundafötum
eru algjör bannvara. Sá sem notar slíkt
á sjálfan sig eða hunda sína verður ekki
fyrirmynd á fjöllum.
15 Að renna sér niður snjóskafl í pilsi er ávísun á vandræði. Sá einstak-
lingur sem slíkt gerir má vera viss um að
verða umræðuefni.
16 Ekki ganga á Hvannasdalshnjúk í vaðstígvélum og með plastpoka.
Maður sem gerði slíkt fyrir nokkrum
árum er kominn á spjöld sögunnar.
17 Ekki ganga í stuttbuxum og í síðri ullarbrók undir. Hallærislegra
verður það varla.
18 Ekki binda Bónus-poka utan á
bakpokann þinn.
19 Ekki reykja í fjallgöngum.
Leyndu því ef þú ert
reykingamaður.
Reynir
Traustason
Baráttan
við holdið