Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.2012, Blaðsíða 22

22 Fréttir 7.–9. desember 2012 Helgarblað
Þau misstu börnin sín
n Stofna landssamtök fyrir foreldra sem hafa misst börn með sviplegum hætti n Kona sem missti son sinn á jólunum hrinti þessu af stað n Sár sem aldrei gróa
S
ólargeislar brjótast fram í
frostinu og glampa á speg-
ilsléttri Tjörninni. Í bak-
húsi á Bjarkargötunni taka
hjónin Pétur Emilsson og
Sigrún Edda Sigurðardóttir á móti
blaðamanni með þeim orðum að
þar sé fullt hús af fólki sem vilji tala
við hann, spyrja síðan hvort hann
hræðist hunda og hleypa tveimur út.
Þeir flaðra upp um blaðamann og
hnusa forvitnir, spretta síðan úr spori
á lóðinni, frelsinu fegnir áður en þeir
eru kallaðir aftur inn.
Þar sitja þau saman við borð-
stofuborðið, Margrét Erla Benonýs-
dóttir, Sveinbjörn Bjarnason, Ásrún
Harðardóttir og Konráð Halldór Kon-
ráðsson auk þess sem séra Lena Rós
Matthíasdóttir gengur um stofuna í
djúpum samræðum við einhvern á
hinum enda „línunnar“. Kertaljósin
loga og gestgjafarnir ganga á milli
manna með te, kaffi og smákökur. Að
blaðamanni undanskildum eiga allir
sem hér eru tvennt sameiginlegt. Þau
hafa öll misst barn og þau hafa sam-
einast um að stofna samtök fyrir for-
eldra barna sem hafa fallið skyndi-
lega frá. Þau ætla að segja sögu sína,
hvað gerðist, hvernig það mótaði þau
og af hverju þau eru hingað komin?
En áður vill séra Lena Rós útskýra til-
urð samtakanna.
Fékk hjartastopp í jólabaðinu
„Frá árinu 2008 hef ég fengið til mín
foreldra sem hafa misst börn og ver-
ið með sorgarhópa fyrir þá í Graf-
arvogskirkju. Strax í fyrsta hópnum
sá ég að það yrði áskorun að vinna
með hópinn af því að foreldrarn-
ir voru á svo ólíkum stað. Þeir for-
eldrar sem höfðu misst börn vegna
veikinda höfðu fengið undirbún-
ingstíma, þeir höfðu átt þetta samtal
við fjölskylduna og þeir höfðu feng-
ið að kveðja barnið sitt. Hinir höfðu
kannski fengið símhringingu einn
daginn þar sem þeim var sagt að
þeir myndu ekki sjá barnið sitt aft-
ur lífs og í einstaka tilvikum fengu
þeir kannski ekki einu sinni tækifæri
til þess að kveðja líkamann af því að
hann var svo illa leikinn.
Þetta er svo ólíkt varðandi alla
úrvinnslu þannig að það kviknaði
strax sú hugmynd að við yrðum að
reyna að aðgreina þessa hópa með
einhverjum hætti, þótt auðvitað sé
hægt að vinna þetta saman að ein-
hverju leyti, sorgin er sú sama, þessi
söknuður og sári harmur. Munurinn
liggur í því hvernig höggið lendir á
þér, annaðhvort færðu högg við sjúk-
dómsgreininguna eða þegar barnið
deyr og þá vantar aðlögunarferlið.
Það þýðir að líkurnar á því að verða
fyrir miklu áfalli sem leitt getur til
áfallastreituröskunar margfaldast.“
Lena Rós ákvað að hún yrði að
gera eitthvað og sá að hún þyrfti að
fræðast nánar um þetta, mennt-
aði sig í sálgæslu og áfallafræðum
og safnaði í sarpinn þar til hún var
komin með nokkuð skýra hugmynd
um hvernig hún vildi hafa þetta. „Þá
kom til mín kona sem sagðist vilja
stofna félag, nú væri ár liðið frá því
að sonur hennar hefði dáið, en á að-
fangadag var hann að búa sig undir
að fara í sparifötin og fór í jólabað-
ið þar sem hann fékk hjartastopp og
lést nokkrum dögum síðar. Við get-
um ekki ímyndað okkur þann sárs-
auka enda er jólamánuðurinn alltaf
erfiður tími fyrir fjölskylduna.
Nú eru tvö ár liðin síðan hún
kom til mín og hrinti öllu af stað.
Síðan hefur þetta þróast og hug-
myndin hefur vaxið þar til þetta varð
niðurstaðan; að stofna landssam-
tök foreldra sem hafa misst börn í
skyndilegu dauðsfalli. Þar sem með-
göngutíminn hefur verið langur og
góður þá hefur þetta allt smollið
saman áreynslulaust í undirbúningi
síðustu vikna, sem sýnir kannski líka
hversu mikil þörf er fyrir samtök sem
þessi. Fólk í þessum sporum hefur
samband við mig víða að af landinu
og það virðast margir vilja stökkva á
þetta með okkur.“
Sárið grær aldrei
Sveinbjörn grípur orðið: „Ef þú færð
þær fréttir að barnið þitt sé með sjúk-
dóm sem getur dregið það til dauða
þá hefur þú undirbúning. Þú tal-
ar við fjölskylduna, lækni, prest eða
hvern þann sem þú vilt að sé þér inn-
an handar. En þegar þú færð þetta
símtal þar sem þér er sagt að þú sjáir
barnið þitt ekki lífs framar þá stend-
ur þú allt í einu með hælana á bjarg-
brúninni og iljarnar fram af, það
eru bara einhverjir millimetrar sem
skilja á milli þess að þú hafir þetta
af eða hrynjir gjörsamlega, og hvert
áttu þá að leita?
Þá vona ég að þessi samtök
verði vettvangur þar sem fólk finn-
ur stuðning og getur átt samtöl við
fólk sem býr að sömu reynslu. Ég get
aldrei skilið sorg þeirra sem hér sitja
til hlítar, vegna þess að hvert einasta
dauðsfall er einstakt, en ég get leitast
við að nálgast þeirra spor og við get-
um talað saman um sorgina. Í hvert
sinn sem ég heyri af dauðsfalli þar
sem foreldrar missa börn skyndilega
þá blæðir úr sári mínu. Sárið grær
aldrei. Það sest yfir það hrúður en
það er auðvelt að krafsa í það,“ segir
Sveinbjörn sem missti son sinn fyrir
32 árum. „Hann væri 41 árs í dag.
Þetta er alltaf sárt. Ég fékk bara
símtal og get rakið hvert augnablik
frá því að ég fékk símtalið og í klukku-
tíma, einn og hálfan á eftir. Þá datt ég
út. Eftir það þarf ég stuðning við að
reyna að muna – ef ég vil muna.“
Sveinbjörn segir þá að það hafi
verið mikils virði að þegar þau voru
tilbúin til þess þá fóru þau austur
á Kirkjubæjarklaustur og skoðuðu
slysstaðinn. „Skrýtið að þú segir
þetta,“ segir Pétur, „því við fórum til
Spánar á útsýnisstað þar sem dóttir
okkar dó, hálfu ári seinna, með átján
rauðar rósir og dreifðum þar yfir.“
Barnsmissirinn breytti öllu
„Svona reynsla hefur algjörlega um-
breytandi áhrif á fólk,“ segir séra
Lena Rós og hin eru því sammála,
barnsmissirinn breytti öllu. „Þenn-
an dag færðust verðmiðar til,“ segir
Sveinbjörn. „Það sem ég taldi áður til
verðmæta varð hismi í mínum huga
og það sem hafði áður skipt mig
minna máli varð að verðmætum,“
segir hann.
Ásrún tekur orðið og segir: „Mað-
ur glímdi við ýmislegt sem mað-
ur hélt að væru vandamál. En ég sé
núna að það skiptir engu máli. Níu
mánuðum áður en við misstum son
okkar þá lést annar drengur á leik-
skólanum hans í slysi sem varð við
rólurnar. Fjórum dögum eftir að
Kristófer minn dó fengum við senda
skreytingu og henni fylgdi samúðar-
kveðja frá móður þessa drengs. Í því
ástandi sem við vorum, að reyna
að þrauka hvern dag, hjálpaði það
okkur ótrúlega mikið að vita að níu
mánuðum síðar væri hún að senda
bréf, að hún væri yfirhöfuð á lífi og
hefði komist þetta langt,“ segir hún
og segist stundum verða hissa þegar
hún hugsar um að það hafi ekki þurft
að vista hana á geðdeild eftir þessa
reynslu.
„Þetta er kjarnorkusprengja sem
varpað er í líf þitt. Og radíusinn er
tugir manna sem verða fyrir áfalli,
fjölskylda, vinir og vandamenn.
Höggið er svakalegt,“ segir Pétur.
„Ég get líka orðað það sem Svein-
björn sagði um breytt verðmætamat
aðeins öðruvísi. Kærleikurinn sem
var í manni og er í flestum mönnum
hrundi fram hjá mér. Ég vil bara láta
gott af mér leiða, það er ekki hræsni,
mig langar bara til þess.“
Ekkert höfuðborgarpúkk
Upphaflega hafði séra Lena Rós
hugsað sér að mynda félagsskap for-
eldra sem hafa misst börn sviplega
en hópurinn stækkaði hratt. Það
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
Orðsending til
syrgjandi foreldra
n Stofnfundur landssamtaka foreldra
sem misst hafa börn eða ungmenni
með skyndilegum hætti verður haldinn
föstudaginn 7. desember kl. 17.00 í Graf-
arvogskirkju. Undir skyndilegt dauðsfall
flokkast öll dauðsföll sem ekki gera boð
á undan sér, hvort heldur sem orsökin er
líffræðileg, viðkomandi hafi fallið fyrir
eigin hendi eða annarra, horfið eða látist
af slysförum. Stjórnarmenn samtak-
anna verða sjö og reynt verður að hafa
sem jafnast hlutfall stjórnarmanna
frá höfuðborgarsvæði og landsbyggð.
Samtökin munu starfa óháð trúfélags-
aðild og búsetu.
Ólík úrvinnsla Séra Lena Rós segir að
úrvinnslan sé öðruvísi þegar barn fellur
skyndilega frá heldur en þegar það deyr eftir
veikindi, þótt sorgin sé hin sama.