Dagblaðið Vísir - DV - 26.07.2011, Qupperneq 45

Erlent | 45Þriðjudagur 26. júlí 2011
Kænan veitingastofa – Óseyrarbraut 2 Hafnarfirði – Sími: 565-1550
kaenan@simnet.is
520105-2550
Heimilismatur
í hádeginu
Anders Behring Breivik hefur geng-
ist við því að hafa orðið 76 manns
að bana síðastliðinn föstudag. Hann
segist þó engan glæp hafa framið og
að aðgerðir hans hafi verið fram-
kvæmdar af nauðsyn. Tala látinna
hefur lækkað, en í fyrstu var talið
að Breivik hefði orðið 93 að bana. Á
blaðamannafundi í beinni útsend-
ingu í norska ríkissjónvarpinu í gær
var þó varað við því að dánartal-
an gæti hækkað á nýjan leik enda
er fjölda manns enn saknað. Þegar
þetta er skrifað er ljóst að 68 féllu fyr-
ir hendi Breivik í skotárásinni í Útey,
átta féllu í sprengjuárásinni í mið-
borg Óslóar.
Var á lista öryggislögreglunnar
Á vefsíðu norska dagblaðsins Ver-
dens gang kom fram síðdegis á
mánudag að Öryggisþjónusta lög-
reglunnar (PST, Politiets sikkerhet-
stjeneste) hefði haft nafn Breivik á
lista síðan í mars. Þetta játaði yfir-
maður PST, Janne Kristiansen. Brei-
vik var á lista 60 Norðmanna sem
höfðu átt í viðskiptum við pólskan
efnissala, sem seldi efni sem mögu-
lega mætti nota til sprengjugerð-
ar. Viðskipti Breivik voru upp á 121
norska krónu, eða um 2.600 íslensk-
ar krónur. Nafn Breivik kom fram
eftir leit í söluskrá, en ekki er vitað
hvaða efni hann keypti frá Póllandi.
Jan Fitje er yfirmaður upplýs-
ingagreiningar PST: „Þetta voru ekki
upplýsingar sem gáfu neitt óvenju-
legt til kynna. Það var ekkert sem
við töldum benda til þess að hann
væri að skipuleggja hryðjuverkaá-
rásir.“ Kristiansen tók í sama streng
og sagði Breivik hafa verið einstak-
lega löghlýðinn. „Hann var meðvitað
búinn að taka til í sínu lífi til að vekja
ekki grunsemdir.“ Þegar Kristian-
sen var spurð hvort PST myndi sýna
meiri aðgæslu í framtíðinni sagði
hún stofnunina þurfa að vera við
öllu búna: „En þetta var illskan holdi
klædd. Ég vona innilega að þetta sé
illska sem aðeins fáir búi yfir, mjög
fáir.“
Segist eiga vitorðsmenn
Breivik sagði upphaflega þegar hann
var yfirheyrður að hann bæri einn
ábyrgð á voðaverkunum á föstudag.
Hann hefur nú breytt framburði sín-
um og segist eiga sér vitorðsmenn.
Sagðist Breivik tilheyra samtökum
og innan þeirra væru tveir hópar vi-
torðsmanna, eða sellur, og að með-
limir hópanna gengju lausir. Breivik
var úrskurðaður í tveggja mánaða
gæsluvarðhald, en þar af þarf hann
að dúsa í einangrun í að minnsta
kosti fyrstu fjórar vikurnar. Breivik
verður meinað að eiga nokkur sam-
skipti við aðra en lögmann sinn –
Geir Lippestad.
Lokuð réttarhöld
Frá því að Breivik var handtekinn
hefur hann farið fram á við yfir-
völd að réttarhöldin yfir honum
verði opin. Breivik vill nota tæki-
færið til að útskýra gerðir sínar, en
eins og áður segir telur hann ekk-
ert hafa verið glæpsamlegt við þær.
Við gæsluvarðhaldsúrskurðinn í
gær ákvað dómarinn Heger að þrátt
fyrir að gagnsæi væri nauðsynlegt í
þessu máli, skyldu réttarhöld fara
fram fyrir luktum dyrum: „… af
praktískum ástæðum. Ljóst er að
það liggja grjótharðar sannanir fyr-
ir því að opin réttarhöld með hinum
grunaða gætu leitt til ástands sem
yrði bæði óvenjulegt og ótrúlega
erfitt, bæði fyrir rannsókn málsins
og öryggi [réttarins].“
Breivik játar,
en segist saklaus
n Anders Behring Breivik úrskurðaður í tveggja mánaða gæsluvarðhald n Segist engan
glæp hafa framið n Segist eiga hópa vitorðsmanna n Var á lista öryggislögreglu Noregs
„Þetta var
illskan
holdi klædd.
Fluttur í dómsal Breivik í
farþegasætinu þegar hann var
fluttur í dómsal á mánudag.
Beygð þjóð,
breið samstaða
Andrúmsloftið var óneitanlega
kynngimagnað þegar tæplega eitt
hundrað þúsund manns komu sam-
an á dómkirkjutorginu í Stavanger
og næsta nágrenni þess klukkan sex
að norskum tíma í gær, mánudag, til
þess að minnast fórnarlamba And-
ers Behring Breivik í Osló og á Út-
eyju á föstudag.
Athöfnin var samræmd víða um
Noreg og komu þúsundir syrgjenda
saman í borgum og bæjum um allt
land til þess að tjá hug sinn og sorg.
Ungir sem aldnir báru stakar rósir
eða rósavendi og í Stavanger var far-
in tilkomumikil blysför frá dómkirkj-
unni, elstu dómkirkju Noregs sem
enn stendur, og skiptist gangan í
tvær meginæðar er hvor gekk sínum
megin við Breiavatnet sem er eins
konar Tjörn Stavangerbúa.
Heyra mátti saumnál detta í
sneisafullum miðbænum þegar Leif
Johan Sævland borgarstjóri ávarp-
aði samkomuna og ræddi um þá
blóðtöku sem norskt samfélag hefur
orðið fyrir, þar á meðal Stavanger
og fylkið Rogaland en þaðan voru
nokkrir þeirra sem létust á föstudag-
inn. Erling J. Pettersen biskup sagði
einnig nokkur orð og minntist hinna
látnu.
Einnar mínútu þögn klukkan 12
á hádegi á mánudag var ekki síður
sérstök upplifun og tóku íbúar allra
Norðurlandanna þátt í henni. Hér
í Stavanger námu ökumenn staðar
á bifreiðum og bifhjólum í mið-
bænum og nokkur hundruð manns
stóðu í grafarþögn á dómkirkjutorg-
inu. Erlendir ferðamenn af skemmti-
ferðaskipi sem lá við bryggju sýndu
samhug sinn og tóku þátt í kyrrðar-
stundinni. Stavanger Aftenblad lýsti
yfir auglýsingalausum degi í gær í
tilefni minningarathafnanna og tóku
fleiri norskir fjölmiðlar þátt í þeim
virðingarvotti.
Við þetta stærsta áfall norsks
samfélags síðan Þjóðverjar réðust
á landið vorið 1940 þjappar harmi
slegin þjóð sér saman en er um leið
harðákveðin í að halda sínu striki.
Atli Steinn Guðmundsson
í Stavanger
Björn Teitsson
blaðamaður skrifar bjorn@dv.is