Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2013, Blaðsíða 23

hönnuður var til dæmis fenginn
til að endurhanna blaðið. Það var
að mörgu leyti gaman fyrir ungan
blaðamann að verða vitni að þessum
umbreytingum. Ég var hálfgerður
augnakall Jónasar og fékk yfirleitt að
gera það sem ég vildi. Skrifaði mik­
ið um efnahagsmál á þessum tíma.“
Tók við Pressunni
Árið 1989 var Gunnari Smára boðið
að taka við Pressunni ásamt Kristjáni
Þorvaldssyni. Með Gunnari Smára
komu Sigurjón M. Egilsson bróðir
hans og Sigurður Már Jónsson af DV.
Þeir settu sér skýran ramma. Gáfu út
lítið fókuserað 24 síðna blað og upp­
skáru ótrúlegar viðtökur.
„Jón Óskar sá um útlitið og það
var mikið ævintýri. Það var mikil
lukka að vinna með honum á þess­
um tíma. Þarna er tölvubyltingin að
hefjast en samt var blaðið enn unnið
að mestu leyti upp á gamla mátann.
Við keyrðum út fyrirsagnirnar á tölvu
en meginmálið var límt upp. Fyrsta
blaðið rauf 5.000 eintaka múrinn og
við vorum komin yfir 9.000 eintök á
fimmta blaði og héldum því. Vorum
með stór mál strax í fyrstu blöðunum,
til dæmis Gallerí Fold og Sophiu Han­
sen. Vorum dæmd fyrir meiðyrði og
svona,“ segir hann og brosir.
„Það var róstur í kringum Press­
una,“ útskýrir hann. „Það varð
samkomulag meðal yfirstéttarinnar
að svona fjölmiðill ætti ekki að fá að
lifa. Pressan truflaði almennt og gott
skikk í samfélaginu að mati þeirra
sem töldu sig geta ákvarðað hvað í
því fólst. Þetta var hvimleitt en ég
held samt að það hafi ekki dregið svo
mjög úr ritstjórnunum, allavega ekki
strax. Við ímynduðum okkur vegg
með myndum af þeim sem höfðu
stefnt okkur og hins vegar vegg með
myndum af þeim sem hafði verið
stefnt og spurðum hvorum hópnum
við vildum tilheyra. Svarið var auð­
velt. Hópur hinna dæmdu var ærlegri.
Það var betri hópur!“
Versta starf í heimi
Friðrik Friðriksson, sem nú rekur
Skjá Einn, keypti Pressuna af Alþýðu­
flokknum. Nýlega var gefin út úttekt
á verstu og bestu störfum heims. Í
þeirri úttekt rataði starf blaðamanns­
ins á botninn. Gunnar Smári segist þó
vita um eitt starf sem sé sýnu verra.
Nefnilega starf Friðriks sem útgef­
anda Pressunnar.
„Friðrik hafði lært viðskiptafræði
í Bandaríkjunum á Reagan­tímabil­
inu. Hafði unnið með Óla Kr. í Olís við
að kaupa Skrifstofuvélar hf. og slíkt
og gekk vel. Svo vildi hann gera eitt­
hvað sjálfur. Keypti fyrst þrotabú Al­
menna bókafélagsins og síðan Press­
una af Alþýðuflokknum á 29 milljónir,
minnir mig. Ég er enn að bíða eftir
rauðum rósum frá krötunum,“ segir
hann og hlær og segir engan annan
hafa aflað flokknum jafn mikils fjár og
hann gerði með sölunni á Pressunni.
Friðrik skrifaði undir kaupin í
Alþýðuhúsinu og svo kom Hannes
Hólmsteinn til að fagna með vini
sínum. Friðrik hafði verið kosninga­
stjóri Davíðs Oddssonar á lands­
fundinum 1991 og var innmúraður,
alla vega á þessum tíma. Við Friðrik
og Hannes gengum eftir þetta niður
á Café Romance, sem þá þótti fínn
bar á horni Lækjargötu og Austur­
strætis. Þegar við gengum inn stigu
að minnsta kosti þrír upp úr sæti
sínu og skömmuðu Friðrik greyið
fyrir eitthvað sem stóð í Pressunni.
Meðan ég horfði á Friðrik taka við
skömmum fyrir eitthvað sem hann
hafði ekki komið nálægt áttaði ég
mig á því að starf útgefanda á jaðar­
blaði er líklega það versta í heimi.
Þú færð ekki að koma nálægt efni
blaðsins en færð svo endalausir
skammir fyrir það.“
Stærsta tölva Íslands
Gunnar Smári fann á sér að Friðrik
myndi vilja ráða sér annan ritstjóra.
Það er ekki gott að kaupa ritstjórn
með gömlum ritstjóra. Flestir eigend­
ur vilja ráða sinn ritstjóra sjálfir. Sam­
starfið gekk ágætlega en því lauk
samt. Eftir að hafa verið ritstjóri hjá
Herdísi Þorgeirsdóttur á Heimsmynd
ákvað Gunnar Smári að gefa út sitt
eigið tímarit og fékk Egil Helgason til
að ritstýra því með sér. Tímaritið fékk
nafnið Eintak.
„Það voru ekki til neinir diskar
eða neitt sem gátu borið svona stór
skjöl. Það væru haldnir fundir uppi í
Odda og loks ákvað fyrirtækið að fjár­
festa í diskdrifi sem var nógu stórt til
að bera blaðið. Oddverjar keyrðu svo
með drifið á Ásvallagötuna til Andr­
ésar þar sem blaðinu var dælt yfir
í drifið. Svo var farið til baka upp í
prentsmiðju. Ég man við sátum með
tæknimönnum Odda í bílnum með
drifið dýrmæta. Það var eins og við
værum að koma með handritin heim,
stærsta blað Íslandssögunnar í mega­
bætum talið,“ segir Gunnar Smári og
skellir upp úr.
Typpið sem sló ekki í gegn
Það var erfitt að finna rekstrargrund­
völl undir Eintak sem glanstímarit og
því var tímaritinu breytt í vikublað í
dagblaðsbroti. Markmiðið var að fara
í samkeppni við Pressuna. Á forsíðu
fyrsta tölublaðs Eintaks var mynd
af typpi. Í sömu viku birti Pressan
nektar myndir af Lindu P.
„Þú getur rétt ímyndað hvort
blaðið seldist betur. Eintak var rosa­
legt götublað, hálfgert pönk. En þrátt
fyrir vonda byrjun þá náði Eintak
hægt og bítandi að éta undan Press­
unni. Loks tók Oddi af skarið og
neyddi blöðin til að sameinast. Þá
vorum ég og Páll Magnússon ráðnir
ritstjórar. Páll var þá í einhverjum af
sínum útlegðum frá Stöð 2. Og Friðrik
var gerður að útgáfustjóra.“
Pressan stöðvuð
Það lá mara á Morgunpóstinum frá
byrjun. Alkóhólisminn var byrjaður
að draga Gunnar Smára niður og aðr­
ir lykilmenn blaðsins voru heldur
ekki upp á sitt besta.
„Það var engin lukka yfir Morgun­
póstinum. Við áttum allir við erfið­
leika að etja, hver á sinn á hátt. Eina
vikuna birtum við frétt Pálma Jónas­
sonar um gömul dópmál Jóns Ólafs­
sonar. Þá höfðu gengið miklar kjafta­
sögur um þessi mál árum saman og
okkur fannst eðlilegt að birta skjöl
um þessi mál til að sýna um hvað þau
snérust. Í raun voru þetta smávægi­
leg mál. Jón vildi ekki tjá sig við blaðið
en hringdi í mig seint um kvöldið og
vildi hitta mig á Kaffi Reykjavík sem
var undir ritstjórninni. Þegar ég kom
niður sagðist hann að mörgu leyti feg­
inn að þetta kæmi loksins fram. Þetta
mál hefði elt hann lengi. Auðvitað
myndi þetta fá á fjölskylduna en hann
væri samt ekki að biðja mig um að
hætta við birtingu. Ég man í raun ekki
eftir nokkrum manni sem hefur borið
sig jafnvel við svona aðstæður en Jón.
Á meðan við töluðum hringdi sím­
inn hans og hann sagði einhverjum
manni að reyna þá bara betur og lagði
á. Svo kvöddumst við og ég fór aftur
upp. Um miðnættið kom Friðrik hins
vegar náfölur á skrifstofuna og spurði
hvort ég ætlaði að ganga frá honum.
Þegar honum varð ljóst að ég myndi
ekki stoppa fréttina hringdi hann upp
í prentsmiðju og stöðvaði prentun
blaðsins í krafti þess að hann væri út­
gefandi. Hann sagðist hafa gert það
sem hann gæti, tók saman dótið sitt
og fór út. Þarna var komið fram yfir
miðnætti og við náðum stjórninni
ekki saman fyrr en um morguninn.
Hún samþykkti að prenta blaðið og
Friðrik hætti.“
Svaf undir skrifborði
Gunnar Smári sleppti því að sofa að­
faranótt miðvikudaga þegar hann var
á Eintaki utan þess að fá sér smá kríu
stundum undir skrifborðinu. Nóttina
notaði hann til að skrifa en blaðið fór
í prentun á fimmtudagskvöldum. Ein­
hvern tímann var bjórkassa rennt inn
á ritstjórnina og eftir að hafa teygað í
sig ölið í vinnu áttaði Gunnar Smári
sig á því að hann gæti ekki starfað
lengur sem blaðamaður og þyrfti á
meðferð að halda.
„Ég var illa farinn af drykkju. Ég
var yfirmaður og þurfti að hafa eitt­
hvað að gefa. Ég fann það á ákveðn­
um tímapunkti að ég hafði það ekki
lengur. Ég byrjaði sem klassísk ís­
lensk helgarbytta. Svo vann ég á
blöðum sem komu út á fimmtudög­
um svo helgarnar urðu lengri. Þegar
bjórinn kom þá breyttist drykkjan í
dagdrykkju. Þegar maður er ungur þá
getur maður unnið á móti sjúkdómn­
um en sjúkdómurinn nær þér alltaf
á endanum. Og allt í einu gerist það
hjá mér. Ég hafði ekki lengur þrek í að
halda honum niðri.
Ég gat verið vinnuþjarkur og ég
reyndi alltaf að skrifa ekki minna en
meðalblaðamaður með ritstjórninni.
Svo var ég líka í umbrotinu. Þegar ég
byrjaði á Pressuninni sem ritstjóri þá
sá ég um sjónvarpsdagskrána. Það
var svona trix ungs manns til að hafa
stöðu til að segja öðrum fyrir verk­
um, ef ég gat séð um sjónvarpsdag­
skrána þá gat enginn kvartað yfir öðr­
um verkum. Þegar leið á tímann á
Morgunpóstinum varð ég hins vegar
sífellt slappari og náði ekki að hlaða
batteríin. Ég fékk mér kríu en vaknaði
jafn þreyttur. Einn daginn opnuðust
dyrnar á ritstjórninni. Það var verið
að kynna nýjan bjór og bjórkassa var
rennt inn á skrifstofuna. Blaðamenn
eiga auðvitað ekki að þiggja mútur en
þarna stóðst ég ekki freistinguna og
drakk einn bjór til að drepa timbur­
mennina. Ég var bugaður á sál og lík­
ama og ákvað að hætta sem ritstjóri
þarna sem ég lá. Stuttu síðar fór ég í
meðferð.“
Fékk skjól hjá Hrafni
Við tók tímabil atvinnuleysis hjá
Gunnari Smára. Hann var þó fullur af
nýjum vonarkrafti eftir meðferðina og
sá lífið í nýju ljósi. En það vildi enginn
ráða hann í vinnu. Gunnar gekk svo
langt að sækja um vinnu á Morgun­
blaðinu og segir Styrmi hafa tekið sér
vel. „Hann sagði mér að það yrði heið­
ur að fá mig til starfa en spurði svo: en
hvernig myndi þér líða með að vinna
hjá Morgunblaðinu? Líklega í von
um að ég myndi átta mig á að ég og
Mogginn færum ekki vel saman. En
mig vantaði bara pening svo ég svar­
aði: Bara vel! En Styrmir réð mig ekki,“
segir Gunnar við og brosir.
„Ég sótti um umbrotsstarf á DV en
Jónas sagði mig of hæfan í það starf.
Vildi líklega ekki fá gamlan brotinn rit­
stjóra í vinnu. Ég var um tíma að hugsa
um að fara til útlanda og brjóta um
blöð. Ég var nefnilega fáránlega fljót­
ur að því. Ég sá fyrir mér að ég myndi
óska eftir að fá að sýna hvað ég gæti
og yrði vísað á tölvu. Og þá myndi ég
draga upp mína eigin mús.
Eftir á að hyggja þá hentaði það
Viðtal 23Helgarblað 24.–26. maí 2013
Einmana í útrás Lærði af Jóni Ásgeiri Gunnar Smári segist hafa lært mikið af Jóni Ásgeiri og líkir dag-blaðaútgáfu við smásölurekstur þar sem mikil yfirsýn og vinnuseigla er nauðsyn. Þetta er hvort tveggja tíkallabissness, segir hann. „Ég bað hana að keyra mig upp á Borgarspítala, ég væri örugglega að fá
heilablóðfall.