Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.2014, Blaðsíða 33

Helgarblað 21.–24. febrúar 2014 Fólk Viðtal 33
Á
björtum sumardegi átti Sig­
ríður Dögg stefnumót við
eiginmanninn, Valdimar
Birgis son, og svefnráðgjafa á
barnaspítalanum. Til stóð að
koma loks skikki á svefnvenjur sonar­
ins sem hafði sofið slitrótt þessa fimm
mánuði sem liðnir voru frá fæðingu.
Lífið lék við þau hjónin, þau voru með
tvö lítil börn og Sigríður Dögg hafði
ákveðið að hægja á og kúpla sig út úr
fjölmiðlum. Hún var nýráðin upp­
lýsingafulltrúi Mosfellsbæjar og átti
seinna þennan sama dag fund með
nýju yfirmönnunum, fund sem hún
komst aldrei á.
Hún var á leiðinni heim að sækja
þá feðga á Suðurgötuna og var nán­
ast komin, var við BSÍ, þegar hún fékk
símtal frá nágranna sínum, sem sagði
að það hefði orðið slys og hún yrði að
koma strax heim. „Fyrsta hugsun var
að tveggja ára gömul dóttir mín hefði
hlaupið út á götu og ég spurði að því.
En hann sagði nei, ég skyldi bara
koma heim og þar myndi hann segja
mér hvað gerðist. Ég neitaði og bað
hann um að segja mér það strax. Þá
sagði hann að Valdimar hefði dottið
með Birgi í stiganum og það væri
sjúkrabíll á leiðinni að sækja hann.
Í sömu andrá keyrðu sjúkrabílarn­
ir fram hjá, á fleygiferð með sírenurn­
ar á fullu. Það var ótrúlega skrýtin til­
finning að horfa á eftir sjúkrabílunum
og sjá umferðina ryðja þeim veginn
vitandi að þeir væru að fara að sækja
son þinn.“
Léttir að flytja
Við sitjum saman í brúnum leður­
sófa í stofunni heima hjá Sigríði Dögg
efst á Skólavörðuholtinu. Við sitjum
saman í sófa af því að það vantar
sessu í hinn sófann en Sigríður Dögg
er ekkert að kippa sér upp við slíka
smámuni. Þau hjónin eru laus við til­
gerð og snobb, segir hún, og koma til
dyranna eins og þau eru klædd. Þau
njóta þess að búa á fallegu heimili en
hafa ekki áhuga á dýrum munum og
merkjavöru. Hér er aðaláherslan lögð
á bækurnar sem fylla tekkhillurnar
í stofunni. Sigríður Dögg er og hefur
alltaf verið lestrarhestur. Græjurnar fá
líka sitt pláss, iPadinn er tengdur við
magnara og á gólfinu standa stórir
hátalarar.
Fjölskyldan flutti hingað í nóvem­
ber – út af slysinu, útskýrir hún. Fimm
ár eru liðin frá því að slysið varð en
það tók sinn tíma að finna hentugt
húsnæði á einni hæð fyrir fjölskyldu
sem er samsett af ótal börnum, stjúp­
börnum og lánsbörnum. Jafnvel hér
í fimm herbergja íbúð þurfa þrír að
deila herbergi.
Sigríður Dögg var þó ákveðin í að
fara frá Suðurgötunni þar sem brattur
stiginn ýfði stöðugt upp gömul sár
og vakti með þeim óþægindi og ótta.
„Enda fluttum við strax haustið eftir
slysið. Þá fórum við upp í Mosfells­
bæ þar sem við bjuggum um tíma og
íhuguðum að kaupa okkur hús. Ég
fann það samt þegar við komum aft­
ur niður í bæ að ég var komin aftur
heim. Það var eins og ég væri komin
úr einangrun, þótt þetta hafi hentað
vel á meðan börnin voru lítil og lífið
snerist um að vinna og sinna þeim.“
Sigríður Dögg var líka fegin því
að finna húsnæði sem er svo ná­
lægt barnaspítalanum. „Mér finnst
ákveðið öryggi í því. Það er meiri kyrrð
hérna en á Suðurgötunni. Þar var ég
alltaf hrædd við að krakkarnir hlypu
út á götu, og ég var mjög hrædd við
strætó. Ég var líka alltaf hrædd í stig­
anum. Þannig að það var rosalegur
léttir að fara þaðan.“
Lömunin gekk til baka
Fyrir fimm árum síðan, þegar hún
elti sjúkrabílana að heimilinu sínu,
kom hún að þeim feðgum í næsta
húsi. Valdimar hafði hlaupið þangað
eftir hjálp þegar hann fann símann
sinn ekki strax. Þeir voru umkringdir
fólki. Sonur hennar lá á borðinu og
bráðatæknar stóðu yfir honum. „Þeir
spurðu hvort hann hefði haft eðli­
legt höfuðlag. Ég áttaði mig ekki á
spurningunni. Þeir kölluðu þá aftur,
„höfuð lagið, var það eðlilegt?“ og ég
játti því.
Ég þorði ekki að horfa á Birgi, ég
vissi ekki hvað var að og vildi ekki vera
fyrir. Þannig að ég stóð hjá Valdimari
og reyndi að vera til staðar fyrir hann.
Hann var náfölur og í áfalli.
Hann hafði verið á leiðinni út með
Birgi í fanginu þegar hann datt aftur
fyrir sig efst í bröttum stiganum. Við
fallið missti hann barnið úr höndum
sér. Síðan man hann ekki meira fyrr
en hann tekur barnið aftur upp. Þetta
var honum mikið áfall.“
Bráðatæknar fluttu drenginn strax
upp á spítala þar sem hann var lagður
inn á gjörgæslu.
Á spítalanum fengu þau að vita að
hann hefði höfuðkúpubrotnað í slys­
inu, það hefði blætt inn á heilann,
hann hefði lamast öðrum megin og
væri í lífshættu. „Valdimar var niður­
brotinn. Ég reyndi að vera sterk og
vera til staðar fyrir hann. Við ákváð­
um að standa saman í gegnum þetta.
Eftir sólarhring fékk sonur minn
flogakast og fór í öndunarstopp. Þá
féll ég saman. Ég sá fyrir mér – og
þessi mynd kom ótrúlega skýrt upp í
huga minn – að ég yrði mamma sem
fylgdi barni í lítilli kistu til grafar. Ég
hélt að hann væri að deyja. Ég var svo
hrædd um að missa hann.“
Í þrjá langa sólarhringa var sonur
hennar í lífshættu. Betur fór en á
horfði og eftir nokkra daga var Birgir
fluttur frá gjörgæslunni yfir á Barna­
spítalann. Með tímanum gekk löm­
unin til baka, á aðeins nokkrum
vikum fékk hann kraft í fótinn og sex
mánuðum síðar var hann kominn
með fullan styrk. Eftir um tvær vikur
var hann útskrifaður af spítalanum og
frá heila­ og taugalækninum eins og
hálfs árs gamall.
Sprungan opnaðist
Eftir þetta lifði litli drengurinn eðli­
legu lífi. Hann þroskaðist eins og
jafnaldrar hans og ekki var að sjá að
eitthvað væri að. Hann hamaðist í fót­
bolta með félögum sínum og tók sér
stöðu í sókninni. „Hann vill frekar
skora mörk en verjast þeim,“ segir Sig­
ríður Dögg hlæjandi.
Sprungan á höfðinu átti að gróa
saman en það var enginn að fylgjast
neitt sérstaklega með því. Sigríði
fannst samt skrýtið að þegar hún
strauk yfir höfuðið á honum var hann
alltaf með mjúkan blett þar sem
sprungan var. Hann var mjög við­
kvæmur á þessu svæði og fann mikið
til þegar það var snert. „Ég ímyndaði
mér alltaf að ég gæti komið við heil­
ann í honum. Þegar Birgir útskrifaðist
frá heila­ og taugalækninum ári eftir
slysið minntist ég á hvað mér fannst
beinvöxturinn undarlegur. Læknirinn
þreifaði á höfðinu en sagði það eðli­
legt. Ég var aldrei alveg sátt við þetta
svar og hafði stöðugar áhyggjur af
höfðinu á drengnum. Þegar hann var
fjögurra ára fannst mér ég verða fá úr
því skorið hvort þetta væri eðlilegt.
Mér fannst betra að fara einu sinni of
oft heldur en of sjaldan. Ef þetta væri
ekkert þá gæti ég hætt að hafa þessar
endalausu áhyggjur.“
Sigríður Dögg ákvað að leita aftur
til heila­ og taugalæknis sem sendi
drenginn beint til sérfræðings í heila­
skurðlækningum. Sá hafði verið við
nám og störf í Svíþjóð og vissi að það
gæti gerst þegar ung börn höfuð­
kúpubrotna að höfuðkúpan gengi í
sundur þó að það sé afar sjaldgæft og
ekki er vitað til þess að það hafi gerst
áður hér á landi. Það kom á daginn
að sláttur á heilahimnunni varð þess
valdandi að sprungan gekk í sundur
og náði aldrei að gróa saman. Gatið
stækkaði eftir því sem höfuðið stækk­
aði og var orðið átta sentímetra langt
og þriggja sentímetra breitt, þar sem
það var breiðast.“
Höfuðkúpan var því opin á þessu
svæði og heilinn óvarinn. Þegar Sig­
ríður Dögg lítur til baka er óhugnan­
legt að hugsa til þess sem hefði get­
að gert ef drengurinn hefði dottið á
eitthvað oddhvasst eða fengið þungt
höfuð högg. „Ég er þakklát fyrir að
þetta uppgötvaðist áður en eitthvað
gerðist.“
Söguðu bein úr höfuðkúpunni
Fimm ár voru liðin frá slysinu þegar
þetta uppgötvaðist og Birgir var send­
ur beinustu leið í aðgerð. Heilahimn­
an var orðin illa farin og „í tætlum“
eins og hún orðar það. Það þurfti að
laga hana. Síðan þurfti að saga bein
úr höfuðkúpunni, kljúfa það í sund­
ur svo úr yrðu tvö þunn bein af sömu
stærð og leggja yfir opna svæðið. Til
að græða þetta saman voru notaðar
plötur úr sykri og skrúfur úr sykri.
Aðgerðin tók um fimm eða sex
klukkutíma. Á meðan biðu þau Sig­
ríður Dögg og Valdimar frammi, milli
vonar og ótta hvort allt myndi ganga
vel. Eftir aðgerðina þurfti Birgir að
fara aftur á gjörgæslu í sólarhring og
þaðan lá leiðin inn á Barnaspítal­
ann. Nokkrum dögum síðar var fjöl­
skyldan komin aftur heim og búið að
pakka Birgi í bómull.
Þetta var í apríl. Fimm mánuðum
síðar var Sigríður Dögg komin með
alvarlegar efasemdir um að aðgerðin
hefði tekist sem skyldi. Hún fann að
eitthvað var að. Það kom á daginn að
grunur hennar var á rökum reistur
og Birgir þurfti að fara aftur í aðgerð.
„Læknirinn hafði tekið bein sem
var við hlið sprungunnar og senni­
lega eitthvað skaddað. Það var alla­
vega ekki nógu sterkt og greri ekki
við beinið í höfuðkúpunni heldur
eyddist.
Nú þurftu læknarnir að leggjast í
rannsóknarvinnu til að átta sig á því
hvernig best væri að gera þetta. Af því
að það er nánast óþekkt í vestrænum
ríkjum að börn séu með svona áverka
í þetta langan tíma án þess að það
uppgötvist.“
Í Kína voru hins vegar dæmi um
það. Á ákveðnu svæði hafði orðið
jarðskjálfti eitt árið þar sem mörg
börn slösuðust og leituðu til læknis
nokkrum árum seinna með svona
áverka. Þar hafði reynst best að taka
bein úr ofanverðri höfuðkúpunni þar
sem beinið er þykkast. Læknirinn
ákvað að beita sömu aðferðum við
Birgi.
„Ég var svo hrædd“
„Í þetta sinn bjuggum við að reynsl­
unni. Við höfðum gert þetta áður. Á
móti kom að við vissum að það væri
ekki víst að þetta myndi takast, þetta
yrði ekkert endilega búið eftir þessa
aðgerð. Að því leytinu til var erf­
iðara að fara í gegnum þetta í seinna
skiptið. Á meðan þessu stendur viltu
trúa því að þú þurfir bara að þrauka í
gegnum þetta og svo sé þetta afstaðið.
Þó að ég hafi verið sterki aðilinn
eftir slysið þá reyndist það mér nán­
ast um megn að fylgja Birgi í gegn­
um þessar aðgerðir. Þá var Valdimar
sá sterki. Mér fannst það ólýsanlega
erfitt, nánast óyfirstíganlegt. Ég var
svo hrædd.“
Með áfallastreituröskun
Hafi Birgi verið pakkað í bómull eft­
ir fyrri aðgerðina þá var honum vafið
inn í dún eftir þá seinni. Sigríður Dögg
tók sér sex vikna frí frá ritstjórninni.
„Við vorum þrjú saman hér heima,
ég, Valdimar og Birgir, og tókum því
rólega á meðan hann var að jafna sig
eftir aðgerðina. Við vorum svo sem
ekki í ástandi til að fara að vinna strax,
við vorum í svo miklu áfalli. Valdimar
fór svo aftur að vinna eftir rúma viku
en ég var áfram heima með drenginn
því hann mátti ekki fara aftur í leik­
skólann fyrr en í fyrsta lagi sex vik­
um eftir aðgerðina. Það var eins og ég
væri komin aftur í fæðingar orlof, þar
sem ég var heima með barn í nokkr­
ar vikur og tók ekki augun af því.
Hann mátti ekki gera neitt sem gat
valdið þrýstingi á höfuðið, ærslast eða
beygja sig fram.
Á meðan Birgir var að jafna sig
eftir aðgerðina var ég að glíma við
áfallastreituröskun. Mér leið enn eins
og hann væri að fara að deyja. Ég er
ótrúlega hrædd um börnin mín en er
að vinna í því að hætta að vera svona
hrædd,“ segir Sigríður Dögg sem er í
meðferð við áfallastreituröskun. „Ég
er samstarfsfólki mínu afar þakklát
fyrir þann skilning sem það hefur sýnt
mér. Ég hef ekki verið með fulla ein­
beitingu síðan ég kom aftur en þetta
er allt á réttri leið núna.“
Á spítalanum var hún í öruggum
höndum geðhjúkrunarfræðings og
sjúkrahússprestsins sem var þeim
innan handar. Þegar heim var kom­
ið var eftirfylgnin í þeirra höndum og
eftir slysið flöskuðu þau á því að vinna
almennilega úr áfallinu. „Kannski af
því að við héldum að þetta væri bara
búið. Við áttum ekki von á að þessi
sár yrðu ýfð upp aftur, eins og gerðist
þegar hann þurfti að fara í þessar að­
gerðir.
Við vitum núna að höfuðkúpan
verður aldrei jafn sterk og ella. Beinið
er þynnra en það ætti að vera. En við
vitum ekki hvaða áhrif það mun hafa
á Birgi í framtíðinni og það þýðir ekki
að spá í það núna. Við verðum bara
að taka þessu með æðruleysinu. Það
er nóg að hugsa um það sem hefur
gerst svo ég reyni að eyða ekki orku
í hugsanir um það sem gæti gerst en
gerist kannski aldrei.“
Missti sjálfstraustið
Það er tilfinning sem Sigríður þekkir
allt of vel. Síðustu tuttugu árin hefur
hún verið í ákveðinni sjálfsvinnu
vegna þunglyndis sem fór að gera vart
við sig á menntaskólaárunum.
Hún ólst upp í Borgarnesi þar sem
hún naut þess að lifa og leika sér,
veiða úr vök í Hvítá og upplifa alls
kyns ævintýr. Innra með henni var
þó ólga, mikið skap sem hún missti
stundum tökin á og leið oft illa. „Mér
fannst oft erfitt að vera til. Ég held að
ég hafi verið ofvirk,“ útskýrir hún.
„Það var því ákveðin lausn fyrir
mig að æfa sund, þá fékk ég útrás fyr­
ir orkuna.“
Frá tíu til sautján ára aldurs synti
hún alla daga og síðustu árin tók
hún tvær til þrjár æfingar á dag. Á
menntaskólaárunum var hún farin
að missa áhugann og hætti. „Þá rugl­
aðist ég alveg. Ég skipti þrisvar sinn­
um um menntaskóla og náði hvergi
að festa rætur. Ég varð þunglynd og
missti sjálfstraustið.
Ég þurfti svo mikla endurgjöf. Í
sundinu fékk ég mikla endurgjöf, mér
gekk vel og var valin í unglingalands­
liðið. Að mörgu leyti var þetta eins
og blaðamennskan er núna, þú færð
stöðuga endurgjöf á það sem þú gerir.
Það er þessi þörf fyrir viðurkenningu
sem drífur þig áfram.“
Ætlaði að verða læknir
Með þunglyndinu fékk Sigríður Dögg
ranghugmyndir um sjálfa sig og fyllt­
ist vanmætti gagnvart aðstæðum sem
hún hefði annars geta klárað með
stæl. Eins og náminu. Alla tíð hafði
hún stefnt að því að verða læknir. En
daginn sem hún átti að mæta í inn­
tökuprófið guggnaði hún á því og
hætti við. „Ég var svo hrædd um að
mistakast. Eftir á að hyggja var þetta
órökréttur ótti, því ég átti auðvelt með
að læra og veit að ég hefði staðið mig
vel.
Fyrst mér leið svona á þessum
tíma þá var það rétt ákvörðun að fara
aðra leið. Það væri auðvelt að sjá eftir
því en ég geri það ekki. Af því að ég veit
að ég hef alltaf tekið bestu mögulegu
ákvarðanir fyrir mig í þeim aðstæð­
um sem ég hef verið í hverju sinni.
Það er ekki hægt að ætlast til þess að
þú hefðir tekið sömu ákvörðun og þú
myndir taka í dag, þegar þú hefur öðl­
ast meiri þroska og getu. En ég veit
að ef ég hefði verið búin að ná þeim
þroska sem ég hef náð í dag þá hefði
ég rúllað þessu námi upp. Mér gekk
alltaf vel í skóla.“
Draumurinn um að verða læknir
hefur fylgt henni síðan og það var
ekki fyrr en nýlega sem hún gaf hann
upp á bátinn. Fram að því hafði hún
margoft ákveðið að láta verða af
þessu, „en alltaf þegar ég ætlaði að
fara að undirbúa mig fyrir inntöku­
prófið þá var eins og mér væri ætlað
að gera eitthvað annað. Fyrir þremur
árum keypti ég allar bækurnar sem ég
átti að lesa en var þá boðið spennandi
starf sem ég gat ekki annað en þegið.“
„Ókei, þessi draumur er úti“
Sigríður tók við sem verkefnastjóri
yfir rafrænni sölu Eymundsson.
Þremur mánuðum síðar var fyrir­
tækið komið í söluferli og búið að slá
verkefnið af. Sigríði Dögg var sagt upp
störfum. „Ég hugsaði með mér að
það væri frábært því ég gæti þá farið
að lesa auk þess sem ég stofnaði al­
mannatengslafyrirtækið SDA ráðgjöf.
Eftir nokkurra mánaða lestur urðu
breytingar á Fréttatímanum og mér
var boðið starf þar og fannst það svo
spennandi að ég sló til.
Síðan varð ég ritstjóri. Þá hugsaði
ég með mér, ókei, þessi draumur er
úti. Ég var orðin fertug, ritstjóri og var
ekki að fara í tíu ára nám úr þessu.
Hugsunin var líka sú að mig lang­
aði að gera meira gagn. En sem blaða­
maður get ég gert heilmikið gagn.
Hvað þá sem ritstjóri. Þá leggur þú
línurnar og getur vakið athygli á mál­
efnum sem skipta máli. Þú getur stýrt
umræðunni í vissar áttir.“
Draumurinn rættist
Áður en hún hóf störf á Fréttatím­
anum hafði hún ekki starfað við fjöl­
miðla í nokkur ár. „Ég fann að eftir að
þetta gekk ekki upp með Krónik­
„Ég sá fyrir mér –
og þessi mynd
kom ótrúlega skýrt upp
í huga minn – að ég yrði
mamma sem fylgdi barni í
lítilli kistu til grafar. Ég hélt
að hann væri að deyja.
„Þá komst ég að
því að hann hafði
haldið fram hjá mér yfir í
allavega ár.
Heima í sex vikur Sigríður Dögg tók sér sex vikna frí frá vinnu til þess að vera heima með
syninum á meðan þau voru að jafna sig, hann á aðgerðinni og hún á áfallinu.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is