Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2014, Blaðsíða 10

10 Fréttir Vikublað 11.–13. mars 2014
Þ
að er álit stjórnar Lánasjóðs
íslenskra námsmanna að
þrír umsækjendur hafi þá
menntun og starfsreynslu
sem til þarf til að gegna
starfi framkvæmdastjóra LÍN og
hafi staðið öðrum framar. Miðað
við viðtöl og þau verkefni sem fyr­
ir voru lögð þótti Kristín Egilsdóttir
standa framar hinum tveimur,“ seg­
ir í tillögu sem stjórn Lánasjóðs ís­
lenskra námsmanna sendi til Illuga
Gunnarssonar menntamálaráð­
herra í október síðast liðinn.
Tillagan var lokaniðurstaðan
í umsóknarferli um fram­
kvæmdastjórastöðu Lánasjóðs ís­
lenskra námsmanna og stóðu þrír
umsækjendur eftir þegar ákvörðun
um ráðningu í starfið var lögð upp
í hendurnar á Illuga Gunnarssyni.
Út frá tillögunni er ljóst að stjórnin
taldi umrædda Kristínu Egilsdóttur
vera hæfasta í starfið. Illugi réð
hana hins vegar ekki heldur annan
umsækjandann af hinum tveimur,
Hrafnhildi Ástu Þorvaldsdóttur, þá­
verandi skrifstofustjóra í umhverfis­
ráðuneytinu og náfrænku Davíðs
Oddssonar.
Bað um rökstuðning
Lögmaður Kristínar Egilsdóttur,
Haukur Guðmundsson, segir að
hún ætli að leita réttar síns vegna
ráðningar Hrafnhildar Ástu. Haukur
segir að hann vilji helst fá niður­
stöðu í slíkt dómsmál á næsta ári.
„Þetta var niðurstaða í mjög ítarlegu
hæfnismati. Málið verður höfðað
á grundvelli þess að ákvörðun ráð­
herrans hafi verið ólögmæt. Fyrst
og fremst með tilvísun til þeirrar
skyldu stjórnvalda við stöðu­
veitingar að velja hæfasta umsækj­
andann.“ Haukur segist hafa beðið
um rökstuðning ráðuneytisins fyrir
ráðningunni á Hrafnhildi Ástu.
Illugi Gunnarsson tók í sama
streng og Haukur varðandi um­
sóknarferlið í viðtalinu við DV í
lok október síðastliðinn. „Þetta var
mjög vel unnið hjá stjórn LÍN. Þetta
voru allt saman manneskjur sem
voru hæfar. Svo var þetta matsatriði
eftir viðtölin hjá okkur hvað okk­
ur fannst vera það sem skipti máli.“
Illugi fylgdi sem sagt ekki mati
stjórnar LÍN þrátt fyrir að hann teldi
umsóknarferlið hafa verið vandað.
Sagði ekki frá áminningunni
Hrafnhildur Ásta var ráðin í for­
stjórastarfið þann 25. október 2013.
Mikla athygli vekur að eftir stjórn
LÍN var búin að fækka umsækjend­
um um starfið úr 29 og niður í þrjá
hafði Hagvangur, ráðgjafinn sem
starfaði með stjórn LÍN að ráðn­
ingarferlinu, samband við Hrafn­
hildi Ástu með bréfi þann 4. október
2013 og spurði hana út í áminningu
sem með hún hafði fengið í starfi
sínu í ráðuneytinu vegna sam­
starfsörðugleika gagnvart öðrum
starfsmanni.
Stefán Thors, ráðuneytisstjóri í
umhverfisráðuneytinu, hafði veitt
Hrafnhildi Ástu áminninguna fyrr
á árinu 2013. Áminningin byggði
á rannsókn vinnusálfræðings inn­
an ráðuneytisins, meðal annars
viðtölum sem hann tók við sextán
starfsmenn þess. Rannsóknin á
samstarfsörðug leikunum, sem
stundum er einnig talað um sem
einelti, hófst í tíð fyrirrennara Stef­
áns í starfi og erfði hann því málið
þegar hann tók við sem ráðuneytis­
stjóri þegar hann hóf störf í apríl í
fyrra.
Í bréfi Hagvangs kom fram að
óskað væri eftir sjónarmiðum
Hrafnhildar Ástu út af áminn­
ingunni og svo sagði: „Jafnframt
er óskað eftir viðhorfi þínu til þess
hvort ekki hefði verið rétt að upp­
lýsa um framangreint í viðtölum
vegna umsóknarinnar.“ Hrafnhildur
Ásta hafði því ekki tekið fram að
hún hafði fengið áminninguna og
fannst Hagvangi og stjórn LÍN þetta
vera einkennilegt samkvæmt bréf­
inu.
Áminningin ógilt
rétt fyrir ráðningu
Hrafnhildur Ásta svaraði bréfinu og
útskýrði hvernig áminningin horfði
við henni. Í bréfi sínu til stjórnar­
innar þann 10. október sagði hún
að hún liti svo á að vinnubrögð
Stefáns Thors hefðu ekki verið við
hæfi og ástæða áminningarinnar
hefði verið sú að Stefán Thors hefði
viljað koma „höggi“ á hana „vegna
gamalla mála þegar stofnun hans
[Skipulagsstofnun] fór fram úr fjár­
lögum“.
Í bréfi sínu sagði Hrafnhildur
Ásta meðal annars um þögn sína
um áminninguna: „Í fyrsta lagi
þá gerði ég ráð fyrir að málið yrði
fellt niður áður en til þess kæmi að
ákvörðun um ráðningu í embætti
framkvæmdastjóra LÍN yrði tekin
þar sem um er að ræða fullkomlega
tilefnislausa og ólöglega áminn­
ingu.“
Þennan dag, þann 10. október
2013, var því ekki búið að draga
áminninguna sem Hrafnhildur
Ásta fékk til baka. Áminningin virð­
ist því hafa sett strik í reikninginn í
ráðningarferlinu.
Í svari upplýsingafulltrúa um­
hverfisráðuneytisins, Bergþóru
Njálu Guðmundsdóttur, við fyrir­
spurn DV um hvenær áminningin
hefði verið afturkölluð kemur fram
að ráðuneytið megi ekki tjá sig um
málefni einstakra starfsmanna.
Illuga bent á áminninguna
Rúmum tveimur vikum síðar, þegar
Illugi Gunnarsson skipaði Hrafn­
hildi Ástu í starfið, var hins vegar
búið að ógilda áminninguna.
Athygli vekur að Illugi skipaði
Hrafnhildi Ástu í starfið þrátt fyrir
hún hefði ekki verið metin hæfust
af stjórn og einnig þrátt fyrir að
stjórn LÍN hefði vakið sérstaka
athygli ráðherrans á því að Hrafn­
hildur Ásta hefði fengið áminn­
inguna í starfinu.
Í skjalinu frá stjórn LÍN til Illuga
sem vísað er til hér að ofan þar sem
mælt er með Kristínu Egilsdóttur
í starfið kemur nefnilega fram, í
stuttri umfjöllun um hvern og einn
af hinum þremur umsækjendum
sem þóttu hæfastir, að Hrafnhild­
ur Ásta hefði fengið áminningu í
starfi. Stjórnin benti Illuga á það í
erindi sínu um Hrafnhildi Ástu að
rétt væri að vekja athygli á áminn­
ingunni. Illugi vissi því af áminn­
ingunni þegar hann skipaði í starfið
og taldi stjórn LÍN að hún skipti
máli í ráðningarferlinu.
Þessar tvær staðreyndir, að
Hrafnhildur Ásta var ekki metin
hæfust og að hún fékk áminningu í
starfi, komu hins vegar ekki að sök
og skipaði Illugi hana í forstjóra­
starfið. Því var um að ræða tvær
hindranir sem þurfti að yfir stíga
til að hægt væri að ráða Hrafnhildi
Ástu í starfið.
Ráðningin dróst
Ráðningin á nýjum framkvæmda­
stjóra LÍN dróst nokkuð. Upphaf­
lega stóð til að framkvæmdastjór­
inn yrði ráðinn frá 1. október en á
endanum þá var tilkynnt um ráðn­
ingu Hrafnhildar Ástu þann 25.
október og svo tók hún við starfinu
þann 1. nóvember. Líkt og áður seg­
ir var ekki búið að ógilda áminn­
inguna sem Hrafnhildur Ásta hafði
fengið þann 10. október þegar
hún svaraði bréfi stjórnar LÍN um
áminninguna. Umsóknarfresturinn
um starfið hafði runnið út í lok
ágúst. Áminningin var svo dregin til
baka einhvern tímann á bilinu 10.
október til þess 25.
Þessar dagsetningar eru áhuga­
verðar, meðal annars í ljósi þess
að í bréfi sínu til Hagvangs segir
Hrafnhildur Ásta: „Ég þakka sér­
staklega fyrir að mér sé veittur svo
langur frestur til að skila inn sjónar­
miðum mínum sem og að þessar
fréttir hafi ekki orðið þess valdandi
að stjórnin vísi umsókn minni frá á
þeim forsendum.“
Alveg ljóst er að Illugi vissi að
Hrafnhildur Ásta væri ekki lengur
með áminningu á bakinu þegar
hann réð hana í starfið. „Það sem
skiptir máli í þessu er hinn form­
legi þáttur málsins. Þegar ég tek
ákvörðun um það hvort ég ætla að
ráða hana þá þarf ég að velta því fyr­
ir mér hvort hún hafi á sér áminn­
ingu eða ekki. Svarið er mjög ein­
falt: Hún var ekki með neina slíka
áminningu.“
Illugi vissi hins vegar vel, í ljósi
þess að það stendur í bréfinu frá
stjórn LÍN til hans, að Hrafnhild­
ur Ásta hafði fengið áminninguna.
Þetta hafði ekki áhrif á hann, frekar
en sú staðreynd að stjórn LÍN taldi
annan umsækjanda hæfari og að
ljóst var að áminningin hefði verið
afturkölluð einungis nokkrum dög­
um áður en Illugi réð hann í starfið.
Ráðherra skipar
Þegar Illugi var spurður að því í
október síðastliðnum af hverju
hann hefði valið Hrafnhildi Ástu
fram yfir umsækjanda sem stjórn
taldi hæfari tilgreindi Illugi nokkur
atriði sem snertu hæfi hennar sem
gerðu það að verkum að hún var
talinn fýsilegur kostur. „Það sem
mér fannst skipta töluvert miklu
máli var reynsla hennar af fjár­
málastjórn og reynsla hennar af
opinberri stjórnsýslu því það reyn­
ir mjög á það inni í Lánasjóðnum.
Og síðan vinna í kringum fjárlaga­
gerð, það skiptir miklu máli að það
sé þekking á slíku. Það er einkum
þetta þrennt sem mér fannst mikil­
vægast við þennan kandídat sem
síðar fékk starfið.“
Í lögum um LÍN segir að
menntamálaráðherra skipi for­
stjóra yfir stofnunina að fenginni
tillögu stjórnar. Svo er það hans
að ákveða hver fær starfið. Orð­
rétt stendur um þetta í lögunum:
„Menntamálaráðherra skipar fram­
kvæmdastjóra til fimm ára í senn
að fengnum tillögum sjóðsstjórn­
ar. Framkvæmdastjóri ræður ann­
að starfsfólk.“ Ráðherra þarf því að­
eins að fá tillögur frá stjórninni en
hann þarf ekki að fara eftir þeim.
Á endanum þá er ráðning forstjóra
LÍN því matsatriði menntamálaráð­
herra þó hann hafi tillögur LÍN til
að styðjast við. Illugi gat því skipað í
stöðuna eins og hann gerði án þess
að brjóta gildandi lög um LÍN.
Hæfasti umsækjandinn fer í mál
Sigurður Ingi Jóhannsson sagði Hrafnhildi Ástu Þorvaldsdóttur, sem Illugi skipaði í starfið, að íhuga bótamál gegn ríkinu
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@dv.is
„Málið verður höfð-
að á grundvelli
þess að ákvörðun ráð-
herrans hafi verið ólög-
mæt.
Ósáttur Stefán Thors sagðist í samtali við
DV á föstudag hafa verið mjög ósáttur við
ákvörðun ráðherrans. „Ég hugsaði minn gang
eftir þetta.“
Aðstoðaði Hrafnhildi Jón Steinar Gunn-
laugsson hæstaréttarlögmaður aðstoðaði
Hrafnhildi Ástu við að afturkalla áminn-
inguna sem hún fékk í starfi.
Stakk upp á bótamáli Sigurður Ingi
Jóhannsson umhverfis- og atvinnuvegaráð-
herra sagði Hrafnhildi Ástu að bótakrafa
vegna áminningarinnar væri ekki óeðlileg.
Í mál vegna Illuga
Kristín Egilsdóttir
ætlar að höfða mál gegn
íslenska ríkinu á þeim
forsendum að Illugi
Gunnarsson hafi ekki skip-
að hæfasta umsækjand-
ann yfir LÍN.