Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2014, Blaðsíða 6

6 Fréttir Vikublað 11.–13. mars 2014
www.kebabgrill.is • Lækjargötu 10 Reykjavík • Sími 571-8800
Opnunartími: Mán-Fim 11-23, fös og lau 11-06, sun 13-23
Smakkaðu besta
Kebab í heimi!
Ólögmætt að senda hælisleitanda til Grikklands og meina honum um læknisþjónustu
Þ
etta er mjög mikilvæg og
þörf viðurkenning á mann­
réttindum hælisleitenda á
Íslandi,“ segir Katrín Odds­
dóttir, lögmaður hælisleit­
andans Atila Askarpour. Héraðs­
dómur Reykjavíkur dæmdi íslenska
ríkið, þann 27. febrúar síðastliðinn,
til þess að greiða Askarpour rúmar
tvær milljónir í skaðabætur fyrir að
hafa ítrekað brotið á mannréttindum
hans. Brot ríkisins gagnvart mannin­
um eru í fimm liðum. Niðurstaðan er
áfellisdómur yfir íslenska ríkinu sem
hefur síðustu ár viðhaft sambærileg
vinnubrögð í málefnum hælisleit­
enda eins og fjölmörg dæmi sýna.
Afdrifaríkasta ákvörðunin sem
fór úrskeiðis í meðferð málsins hér á
landi, að mati héraðsdóms, er sú að
hafna því að taka hælisumsókn hans
til efnislegrar meðferðar og að senda
hann til Grikklands. „Ýtti sú ákvörðun
af stað atburðarás sem ljóst má vera
að hefur valdið stefnanda tjóni,“ seg­
ir í dómi héraðsdóms en Askarpour
var sendur úr landi þrátt fyrir að yfir­
völdum væri ljóst að hann ætti við
alvarleg andleg veikindi að stríða.
Þá komst dómurinn einnig að þeirri
niðurstöðu að handtaka hans hefði
verið ólögmæt, en hann fékk hvorki
að tala við lögmann né Rauða kross­
inn, auk þess sem sími hans var tek­
inn af honum. „Þessi dómur er mikill
sigur fyrir þennan mann sem er bú­
inn að eiga hræðilega þrautagöngu
að baki,“ segir Katrín.
Hryllilegar aðstæður
Fram kemur að Askarpour hafi búið
við óviðunandi aðstæður í Grikk­
landi en hann var hnepptur í fang­
elsi við komuna þangað og vistaður
í níu fermetra fangaklefa ásamt tólf
öðrum hælisleitendum. Lögmaður
hans hefur lýst aðstæðunum þannig
að hann hafi hvorki getað setið né
legið og í raun verið geymdur í klef­
anum eins og dýr í búri.
Dómurinn kemst að þeirri niður­
stöðu að íslenskum yfirvöldum
hefðu mátt vera aðstæður hælis­
leitenda í Grikklandi ljósar enda
hafi hörmuleg staða þeirra ítrek­
að verið staðfest í fjölmörgum
gögnum sérfróðra aðila, svo sem í
skýrslu Flóttamannastofnunar Sam­
einuðu þjóðanna (UNCHR) sem ber
heitið „Observations on Greece as a
country of asylum“ frá árinu 2009.
Dómurinn komst jafnframt að
þeirri niðurstöðu að ríkið hefði brot­
ið á réttindum mannsins með því að
láta hann sæta gæsluvarðhaldi í fjór­
ar vikur eftir komuna til landsins að
ástæðulausu. Þá hafi réttur manns­
ins til heilbrigðisþjónustu verið brot­
inn þegar honum var meinað um
fjárhagsaðstoð til að gangast undir
nauðsynlega læknisaðgerð, sem og
að óhæfilegur dráttur hafi verið á
málsmeðferð hans.
Ólöglegt gæsluvarðhald
Askarpour kom hingað til lands
þann 16. maí 2009 og sótti um hæli
sem flóttamaður sama dag. Hann
var skilríkjalaus og var í haldi lög­
reglu frá komu til landsins. Með úr­
skurði Héraðsdóms Reykjaness var
honum gert að sæta gæsluvarð­
haldi í fjórar vikur á grundvelli laga
um útlendinga. Í dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur kemur fram að enginn
sérstakur rökstuðningur hafi verið
fyrir gæsluvarðhaldsúrskurðinum í
úrskurði Héraðsdóms Reykjaness og
því verði að telja að ekki hafi verið
sýnt fram á að gæsluvarðhaldið hafi
verið réttlætanlegt.
„Við mat á lengd gæsluvarð­
halds verður að hafa í huga að
slíkt þvingunarúrræði er alvarleg
skerðing á frelsi manna sem ekki ber
að grípa til oftar eða lengur en brýna
nauðsyn ber til,“ segir í dómnum.
Ísland fullgilti samning um réttar­
stöðu flóttamanna (flóttamanna­
samning Sameinuðu þjóðanna) árið
1956, en hann kveður á um að ekki
skuli refsa flóttamönnum fyrir ólög­
lega innkomu til aðildarríkis. Pia
Prytz Phiri, framkvæmdastjóri um­
dæmisskrifstofu Flóttamannahjálp­
ar Sameinuðu þjóðanna í Norður­
Evrópu, sagði í viðtali við DV í haust
að með þessu væri íslenska ríkið
ítrekað að brjóta á mannréttindum
flóttafólks. Þá sagði hún að þessi
vinnubrögð viðgangist ekki annars
staðar í ríkjum Norður­Evrópu.
Hanna Birna Kristjánsdóttir
tók fálega í þessar athugasemdir
talskonu Flóttamannahjálparinnar
þegar málið var rætt á þingi í haust
en svo virðist sem íslensk yfirvöld
hyggist ekki snúa af þessari braut
á næstunni. Hundruð flóttamanna
hafa þurft að sæta sömu meðferð á
síðustu árum.
Áhugavert fordæmi
„Nú hefur héraðsdómur staðfest að
það hefur verið illa brotið á hon­
um í málsmeðferðinni,“ segir Katrín
og tekur fram að stjórnsýslan verði
að læra af þessu. „Það er ekki í lagi
að neita fólki um nauðsynlega heil­
brigðisþjónustu. Það er ekki í lagi
að láta mann sem er alvarlega veik­
ur á geði bíða endalaust eftir niður­
stöðu og það er ekki í lagi að vísa fólki
nánast í opinn dauðann bara vegna
þessa að Dyflinnarreglugerðin eða
einhver annar lagarammi veitir þér
heimild til þess. Við verðum að vera
sjálfstæð og gagnrýnin.“
Katrín segir dóminn gefa áhuga­
vert fordæmi enda séu aðstæður hæl­
isleitenda hræðilegar í fleiri löndum
en Grikklandi. Hún segir stjórnvöld
hafa haft sínar afsakanir þegar þau
ákváðu að senda Askar pour og fleiri
hælisleitendur til Grikklands á sínum
tíma. Þau hafi meðal annars vísað til
þess að önnur Norðurlönd væru að
gera slíkt hið sama. Dómurinn stað­
festi hinsvegar að það sé ekki nægj­
anlegt að vísa til annarra landa þegar
kemur að grundvallarmannréttind­
um. „Það lá alveg fyrir að það væri
mjög hættulegt að vísa fólki til Grikk­
lands enda hafði Flóttamannastofn­
unin metið það svo.“ n
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
„Þetta er mjög
mikilvæg og þörf
viðurkenning á mann-
réttindum hælisleitenda
á Íslandi.
Flóttafólk fangelsað Hanna Birna
Kristjánsdóttir innanríkisráðherra tók
fálega í áhyggjur þingmanna af fangelsun
flóttafólks á Íslandi fyrir að koma hingað
á fölsuðum eða engum pappírum. Svo
virðist sem íslenska ríkið ætli að viðhafa slík
vinnubrögð áfram. Mynd Sigtryggur Ari
Áfellisdómur yfir
íslenska ríkinu
Verðum að læra Katrín
Oddsdóttir segir ljóst að stjórn-
sýslan verði að læra af dómnum
sem féll þann 27. febrúar síðast-
liðinn. Mynd Sigtryggur Ari
Vilja lækka
markið
Framboð Pírata á sveitarstjórnar­
stigi hefur ályktað að lækka þurfi
það 20 prósenta ófrávíkjanlega
mark sem gildir um íbúakosn­
ingar. 108. grein sveitarstjórnar­
laga kveður á um að að lágmarki
20 prósent íbúa þurfi að óska
með bindandi hætti eftir íbúa­
kosningu um tiltekin mál. Álykt­
unin kveður á um að raunhæfar
heimildir þurfi að vera fyrir hendi
til að kjósendur geti gripið inn í
ákvarðanir kjörinna fulltrúa. Því
skuli lækka lágmarkið. Þingmenn
Pírata leggja því fram frumvarp
um að sveitarstjórnarlögum verði
breytt svo unnt sé að lækka hlut­
fallið. „Píratar munu svo beita
sér fyrir því á sveitastjórnar­
stigi að það séu íbúar sveitarfé­
laga sem ákveði í íbúakosningu
hve auðvelt eða erfitt það skuli
vera fyrir þá að krefjast atkvæða­
greiðslu framtíðinni,“ segir á vef­
síðu Pírata.
Flatskjám
stolið í inn-
brotahrinu
Brotist hefur verið inn í nokkra
sumarbústaði í Bláskógabyggð og
Grímsnes­ og Grafningshreppi að
undanförnu. Í dagbók lögreglunn­
ar á Selfossi kemur fram að nú síð­
ast hafi verið tilkynnt um innbrot í
hús í Brekkuskógi. Í öllum tilvikum
var flatskjám stolið, verkfærum
og ýmsum rafmagnstækjum. Þá
kemur fram að lögregan á höfuð­
borgarsvæðinu hafi fundið mikinn
hluta þýfisins, en þjófnarnir séu
ófundnir.
Þá kemur fram í dagbók lög­
reglu vegna verkefna síðustu viku
að hnefastórum hnullungi hafi
verið kastað í gegnum öryggisgler
í skoðunarstöð Frumherja á Sel­
fossi aðfaranótt síðastliðins þriðju­
dags. Löreglan á Selfossi biður þá
sem veitt geta upplýsingar að hafa
samband í síma 480­1010.