Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.2014, Qupperneq 10

Vikublað 25.–27. mars 201410 Fréttir
Harmleikur Hjördísar
e
mma óskar sér þess að pabbi
hennar og mamma séu saman
og að þau séu ekki óvinir,“ skrif-
aði kennari Emmu Sóldísar
Gram Laursen, dóttur Hjördís-
ar Svan Aðalheiðardóttur, í viðtali við
stúlkuna í júní síðasta sumar. Emma
var þá í skóla í bænum Horsens á Jót-
landi. DV hefur undir höndum nýleg
gögn frá yfirvöldum í Danmörku sem
fjalla um forræðisdeilu Hjördísar Svan
og barnsföður hennar, Kim Gram
Laursen, en málið hefur ítrekað kom-
ið til kasta íslenskra og danskra dóm-
stóla á liðnum árum.
Hjördís Svan situr nú í fangelsi í
Horsens fyrir meint mannrán á dætr-
um sínum eftir að hún flutti þær í
leyfisleysi frá Danmörku á síðasta ári.
Hún bíður dóms í máli sínu og mun
lögmaður hennar reyna að sýna fram
á að hún verði beitt neyðarrétti í mál-
inu til að verja dætur sín gegn meintu
ofbeldi. DV gerði ítrekaðar tilraunir til
að ná tali af Hjördísi Svan í fangelsinu
en hafði ekki erindi sem erfiði. Undir
það síðasta sagði starfsmaður fangels-
isins að blaðamaður ætti vinsamleg-
ast að hætta að hringja.
Afhendingarmál höfðað
Föður stúlknanna hefur verið dæmt
forræði yfir þeim og bíður þess nú að
fá þær aftur til sín frá Íslandi að sögn
lögmanns hans, Láru V. Júlíusdóttur.
Stúlkurnar þrjár dvelja nú hjá móð-
urfjölskyldu sinni á Íslandi. Báðir for-
eldrar þeirra eru hins vegar í Dan-
mörku og því eru þær hjá hvorugu
þeirra um þessar mundir.
„Þetta verður væntanlega gert
fyrir einhverjum dómstól sem svo
ákveður hvort það eigi að afhenda
honum börnin. Það þarf að fara fram
afhendingarmál á grundvelli Haag-
samningsins. Það er álit Barna-
verndarstofu og utanríkisráðuneytis-
ins að afhending barnanna fari ekki
fram nema á grundvelli Haag-samn-
ingsins,“ segir Lára.
Slíkt afhendingarmál þarf að vera
höfðað innan við ári frá því að barn,
eða börn, hafi verið tekið frá foreldr-
inu sem fer með forræðið, að sögn
Láru. Kim Gram hefur því um sex
mánuði til að höfða málið til að fá
dætur sínar til sín.
Yfirvöld dæma Kim í hag
Hjördís Svan hefur haldið því fram að
Kim Gram sé meintur ofbeldismaður.
Ekkert hefur hins vegar verið sannað
um þær ávirðingar hennar og raunar
hafa yfirvöld og dómstólar á Íslandi
og í Danmörku ekki talið að nein-
ar sannanir hafi fundist fyrir því. Mál
Hjördísar Svan er erfitt viðureignar því
erfitt er að hafa fast land undir fótum í
því. Hún segir eitt en Kim Gram segir
annað og hafa yfirvöld hér á landi og
í Danmörku tekið undir með honum.
Niðurstaða Héraðsdóms Austur-
lands í einum hluta forræðismáls-
ins var afdráttarlaus en hún byggðist
meðal annars á sálfræðimati Gunnars
Hrafns Birgissonar á stúlkunum.
Orðrétt sagði í dómsniðurstöðunni:
„Niðurstaða Gunnars Hrafns Birgis-
sonar sálfræðings, sem hefur ára-
tuga reynslu af að vinna með börn-
um í tengslum við mál er varða forsjá
þeirra og velferð, var sú að hann sæi
engin merki þess að telpurnar þrjár
hefðu orðið fyrir ofbeldi sjálfar eða
að þær hafi orðið vitni að ofbeldi. Sál-
rænt ástand þeirra bendi heldur ekki
til þess að þær hafi orðið fyrir áföll-
um af völdum heimilisofbeldis eða
annars. Þá svaraði Gunnar Hrafn því
afdráttarlaust í skýrslu sinni fyrir dómi
að hann hafi ekki orðið var við neitt
sem benti til þess að telpunum gæti
stafað hætta af sóknaraðila málsins
[Kim Gram Laursen].“
Í raun má segja, og er sú niður-
staða staðfest í sálfræðimati Gunnars
Hrafns, að ávirðingar gegn Kim Gram
eigi sér aðeins stoð í vitnisburði Hjör-
dísar Svan gegn honum. Gunnar
Hrafn taldi í mati sínu að besta niður-
staðan fyrir stúlkurnar þrjár væri ef
foreldrar þeirra gætu komið sér saman
um að deila forræðinu yfir dætrum
sínum. Um þetta segir í dómnum:
„Ráðlegt sé að foreldrarnir taki hönd-
um saman um að bæta samvinnu sína
með dæturnar, að þeir standi saman
að því að koma á umgengni feðgin-
anna hið fyrsta og að því að hlúa að já-
kvæðum samskiptum dætra sinna við
báða foreldra.“
Af þessu hefur þó ekki orðið.
Sorgleg lesning
Lestur á gögnunum sem DV hef-
ur undir höndum er nokkuð sorgleg
lesning, líkt og ummæli Emmu hér að
ofan bera með sér. Gögnin sýna ágæt-
lega hversu erfiðar og hatrammar slík-
ar forræðisdeilur geta verið og hversu
erfiðlega getur reynst fyrir áhorfend-
ur og utanaðkomandi aðila að taka
afstöðu þar sem deiluaðilar eru með
gjörólíkar útgáfur af veruleikanum.
Viðtalið við Emmu í skólanum var
meðal annars tekið vegna þess að hún
fór ekki í ferðalag á vegum skólans.
Í viðtalsgögnunum frá skólan-
um kemur fram að móðir Emmu hafi
ekki viljað að hún færi í ferðalag á veg-
um skólans þar sem móðurfjölskylda
hennar væri stödd í Danmörku.
Kennarinn segir í gögnunum að Hjör-
dís hafi orðið reið og skammað hann
fyrir að vera að skipta sér af því sem
n mál Hjördísar svan og kim Gram laursen er fjögurra ára harmsaga þar sem þrjár ungar dætur þeirra eru helstu fórnarlömbin n svipt börnunum og bíður dóms

röð atburða síðustu fjögur árin
Mars 2010 Hjördís fer með dætur
þeirra Kim Gram Laursen frá Dan-
mörku og til Íslands með ólöglegum
hætti í fyrsta skipti.
Apríl 2010 Hjördís fer aftur
til Danmerkur með dæturnar.
Meinar Kim að hitta þær.
Byrjar að tilkynna um meint
ofbeldi Kim Gram gagnvart
sér og dætrunum.
September 2010 Forræðismál hefst fyrir dómi
í Danmörku. Hjördís ætlar sér forræði yfir dætrun-
um. Í október nemur hún dæturnar á brott og til
Íslands í annað sinn með ólögmætum hætti.
Nóvember 2010 Héraðsdómur Austurlands
úrskurðar Kim Gram í hag eftir brottnám Hjör-
dísar Svan á dætrum sínum. Henni er gert að
fara með dæturnar aftur til Danmerkur annars
geti Kim Gram látið taka þær úr umsjá hennar.
Janúar 2012 Hjördís áfrýjar
niðurstöðunni og nemur börn sín á
brott frá Danmörku og til Íslands.
Júlí 2012 Dæturnar
teknar af Hjördísi á Íslandi.
Ágúst 2012
Nýtt mál í Dan-
mörku. Kim Gram
dæmt fullt forræði
yfir þeim.
Febrúar 2013
Hjördís áfrýjar
niðurstöðunni.
Sálfræðimat sýnir
engin merki um of-
beldi. Ekki kveðinn
upp dómur vegna
veikinda Hjördísar.
Dómsniðurstöðu
frestað frá júní og
þar til í september.
Febrúar 2011 Hæstiréttur
staðfestir niðurstöðu Hér-
aðsdóms Austurlands.
Október 2011 Hjördísi
Svan og Kim Gram dæmt
sameiginlegt forræði yfir
dætrunum en lögheimili
þeirra skal vera hjá honum.
Sálfræðimat er sambæri-
legt og á Íslandi: Ekkert
bendir til að stúlkurnar séu
fórnarlömb ofbeldis.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@dv.is
„emma óskar
sér þess að
pabbi hennar
og mamma séu
saman og að þau
séu ekki óvinir