Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.2014, Qupperneq 14

14 Fréttir Helgarblað 22.–25. ágúst 2014
Taka fjármuni upp í
afskrifaðar skuldir
n Ákvarðanirnar oft þvert á samninga við viðskiptavini n Lagaleg óvissa
M
ikil lagaleg óvissa ríkir
um hver réttindi lántaka
og fjármálastofnana eru
þegar kemur að afskrif-
uðum skuldum. Nokkur
mál hafa komið upp á síðustu árum
þar sem fólk fær hluta af skuldum
afskrifaðan, en þegar upp er staðið
þarf það svo að greiða skuldina þrátt
fyrir að hafa samið um annað. Fjár-
málastofnanir samþykkja sem sagt
að afskrifa, til dæmis 70 prósent af
yfirdrætti hjá einstaklingi, en taka
síðan fjármuni sem einstaklingar
fá greidda inn á bankareikninga og
láta þá ganga upp í hina afskrifuðu
skuld.
Leita álits Lagastofnunar HÍ
Sigríður Laufey Jónsdóttir, sviðs-
stjóri þjónustusviðs hjá umboðs-
manni skuldara, segir að nokkur
mál hafi komið upp á síðustu miss-
erum, þar sem bankar taka peninga
viðskiptavina og nota til að greiða
upp afskrifaðar skuldir. Hún segir
að málin hafi komið upp hjá öllum
stóru fjármálastofnununum og séu
ekki bundin við neinn einn banka.
„Við sendum Lagastofnun fyr-
irspurn þar sem við óskuðum eft-
ir áliti frá þeim um þessi mál,“ segir
hún, en svar hefur ekki enn borist.
Hún segir bankana framkvæma
þetta svona „og telja sig þá að sjálf-
sögðu vera í fullum rétti til þess og
túlka lögin þannig.“
Segir banka hafa tekið
peninga ófrjálsri hendi
„Þetta byrjar allt á því að strákurinn
fer í greiðsluaðlögun hjá umboðs-
manni skuldara,“ segir Jón Péturs-
son, en sonur hans lenti nýlega í
máli sem þessu, þar sem banki tók
greiðslu upp í afskrifaða skuld.
Jón segir að tilgangur greiðslu-
aðlögunarinnar hafi verið að stilla
skuldunum þannig upp að skuldar-
inn, sem í þessu tilviki er sonur Jóns,
ráði við að borga af þeim. Í tilviki
sonar hans var um að ræða að af-
skrifa þann hluta láns hjá Íbúða-
lánasjóði sem er umfram verð-
mat íbúðarinnar. Einnig var gerður
samningur um það að svokallaðar
samningsskuldir, skuldir sem ekki
eru tryggðar með veði, til dæmis yf-
irdráttur, yrðu afskrifaðar að hluta
til, eða 70 prósent. Svo var samið um
greiðslu á þeim 30 prósentum sem
eftir stóðu, að tveimur árum liðnum.
Tóku endurgreiðslu af ólöglegu
láni upp í skuld
„Svo líða þessi tvö ár og þá kem-
ur að því að ganga frá málum og tala
við þessa kröfuhafa sem voru bún-
ir að samþykkja þessa afskrift og
greiða þessi 30 prósent. Það gekk
upp hjá öllum kröfuhöfunum, líka
Landsbankanum, í upphafi. Svo
þegar við mætum hjá Landsbank-
anum gera þeir enn betur og bjóða
það að ef við staðgreiðum þessi 30
prósent veita þeir 25 prósenta af-
slátt,“ segir Jón sem segist hafa greitt
upphæðina og er með kvittun fyr-
ir því. Þar með töldu þeir feðgar að
málið væri úr sögunni.
En í ljós kom að svo var ekki.
Sonur Jóns hafði verið með gengis-
tryggt bílalán sem dæmt var ólög-
legt og átti hann því rétt á endur-
greiðslu á láninu. Lánið var fyrst um
sinn hjá SP Fjármögnun, en rann
inn í Landsbankann þegar SP sam-
einaðist bankanum. Þar sem bíla-
lánið hafði verið greitt upp fékk
sonur Jóns endurgreiðslu frá bank-
anum. Greiðslan átti að fara á reikn-
ing sonar Jóns, en hann fékk hins
vegar peningana aldrei, þar sem að
Landsbankinn tók hluta fjárhæðar-
innar og notaði sem uppígreiðslu
á skuldinni sem hafði áður verið
samið um að afskrifa.
Jón telur að þetta hafi ver-
ið samningsbrot af hálfu bankans,
þar sem búið var að semja um að sá
hluti skuldarinnar sem greiðslan fór
upp í yrði afskrifaður.
„Ég bara sé ekkert réttlæti í
þessu,“ segir Jón. „Fyrir það fyrsta
finnst mér þeir ekki hafa heim-
ild til að ráðstafa þessum pening-
um. Þetta er mismunur af því sem
þeir innheimtu ólöglega og ég vil
að sonur minn hafi full umráð yfir
þeim peningum, ekki að bankinn
taki bara einhliða ákvörðun um að
nota peningana sem greiðslu upp í
afskriftir.“ n
Jón Steinar Sandholt
jonsteinar@dv.is
„Ég bara sé ekkert
réttlæti í þessu
Sigríður Laufey Jónsdóttir Sigríður Laufey, sviðsstjóri þjónustusviðs hjá umboðsmanni
skuldara, segir að nokkur mál af þessu tagi hafi komið upp áður og nokkur lagaleg óvissa ríki
um réttmæti þeirra.
Telja sig í fullum rétti Sigríður
Laufey segir að fyrirtækin hafi túlkað
lögin á þann hátt að þau telji} sig í
fullum rétti til að greiða upp skuldir
sem búið er að afskrifa. Mynd SaMSeTT
„Hér er komin ljós lifandi pælingin að baki lekanum“
Segir leiðara Morgunblaðsins afhjúpa mótívið með glæpnum með afgerandi hætti
H
ér er komin ljóslifandi pæl-
ingin að baki lekanum – hin-
um seka þótti hreinlega svo
óþægilegt að ráðuneytið
þyrfti að sitja undir gagnrýni og
vildi jafna aðeins leikinn, eftir hand-
vömm,“ segir Halldór Auðar Svans-
son, oddviti Pírata í borgarstjórn,
um það sem fram kemur í leiðara
Morgunblaðsins, sem er ritstýrt af
Davíð Oddssyni og Haraldi Johann-
essen. Í leiðaranum, sem nefn-
ist „Gagnsæi stundum“ og birtist á
fimmtudag, virðist leiðarahöfundur
reyna að réttlæta leka úr innanrík-
isráðuneytinu með því að vitna til
alræmdra aðferða J. Edgar Hoover,
yfirmanns bandarísku alríkislög-
reglunnar, FBI.
Halldór Auðar segir á Face-
book að kjörnir fulltrúar og emb-
ættismenn eigi að vita betur. „Þeim
er gert að gæta trúnaðar gagnvart
skjólstæðingum kerfisins og brot
gegn þeim trúnaði eru refsiverð af
ríkri ástæðu. Þeirri að það getur ver-
ið freistandi að brjóta gegn honum
í eiginhagsmunaskyni.“ Lögin séu
einmitt til að letja fólk frá slíkri hegð-
un og kalla það til ábyrgðar á henni.
„Hoover lét vísvitandi leiða grun-
aða menn í handjárnum, órakaða og
illa tilhafða á milli starfsstöðva lög-
reglunnar og upplýsingum um það
var lekið til fjölmiðla sem mættu
„óvænt“ með skara myndavéla. Var
þetta gert til að styrkja þá sannfær-
ingu í augum almennings að vafa-
samur kóni væri á ferð og sennilega
sekur. Þetta er enn gert vestra, og
raunar víða,“ segir í leiðaranum.
Málið er sett í samhengi við leka-
málið og virðist tilgangurinn sá að
réttlæta þann glæp sem aðstoðar-
maður innanríkisráðherra er grun-
aður um; að leka trúnaðargögnum
um hælisleitanda í fjölmiðla í þeim
tilgangi að sverta mannorð hans.
Þannig virðist leiðarahöfundur vera
þeirrar skoðunar að það hafi verið
í lagi að leka upplýsingum um þau
Tony Omos, Evelyn Glory Joseph og
nafngreinda íslenska stúlku. Leiðar-
ahöfundur fjallar ekkert um það að
ærumeiðandi aðdróttunum hafi
verið bætt við skjalið.
„Það er verulega súrt og ógeð-
fellt að sjá réttinn til að brjóta gegn
friðhelgi einkalífsins og lögum þar af
lútandi varinn með kjafti og klóm af
málsmetandi aðilum sem eru póli-
tískt nátengdir þeim sem spjótin
standa að í málinu,“ segir Halldór
Auðar jafnframt. „Ég tel að þeim sé
með þessu enginn greiði gerður í
sinni málsvörn þó svo að það sé lík-
lega tilgangurinn með þessu. Þvert
á móti afhjúpar þetta bara mótí-
við með glæpnum með afgerandi
hætti.“ n
Ógeðfellt Halldór Auðar Svansson,
oddviti Pírata í borgarstjórn, segir ógeðfellt
að sjá réttinn til að brjóta gegn friðhelgi
einkalífsins og lögum þar af lútandi varinn
með kjafti og klóm.
„Ég tel að þeim
sé með þessu
enginn greiði gerður í sinni
málsvörn
Fagráð
til að efla
lestrarfærni
Skóla- og frístundaráð samþykkti
á fundi sínum á miðvikudag að
setja á fót fagráð um leiðir til að
efla lestrarfærni og lesskilning
barna og ungmenna í skólum
borgarinnar. Ráðið, sem skipað
verður fræðimönnum og fagfólki,
mun taka mið af því markmiði í
samstarfssáttmála nýs meirihluta
borgarstjórnar, að allur þorri
barna í Reykjavík geti lesið sér til
gagns á fyrstu árum grunnskól-
ans. Í tilkynningu frá Reykjavíkur-
borg kemur fram að hlutverk
ráðsins verði að móta tillögur um
hvernig megi efla lestrarfærni
og lesskilning meðal reykvískra
grunnskólanemenda, sem og
málþroska, hljóðkerfisvitund og
læsi barna í leikskólum borgar-
innar. Jafnframt á það að endur-
skoða fyrirkomulag lesskimun-
ar í skólum borgarinnar og leggja
fram tillögur til úrbóta. Lögð verði
áhersla á aðgerðir til að styðja við
bakið á þeim nemendum sem
þurfa á sérstakri aðstoð að halda
í lestrarnáminu. Þá er fagráðinu
ætlað að benda á árangursríkar
aðferðir í lestrarkennslu og námi,
sem studdar eru fræðilegum rök-
um. Formaður ráðsins verður
dr. Freyja Birgisdóttir, dósent við
menntavísindasvið HÍ. Fagráð-
ið skal hafa samráð við kennara
og stjórnendur í leikskólum og
grunnskólum og samtök foreldra.
Aldrei fleiri
leikskólabörn
Starfsfólk í leikskólum á Íslandi
hefur aldrei verið fleira en í des-
ember 2013. Þá störfuðu 5.826
manns í 5.099 stöðugildum í 256
leikskólum, 2,8 prósent fleiri en
árið áður. Þetta kemur fram í töl-
um sem Hagstofan birti í vikunni.
Á sama tíma sóttu 19.713 börn
leikskóla á Íslandi og hafa aldrei
verið fleiri. Leikskólabörnum
fjölgaði um 98 frá desember 2012,
eða um 0,5 prósent. Rúmlega 83
prósent barna á aldrinum 1–5 ára
voru skráð í leikskóla og hefur
það hlutfall ekki verið hærra.