Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.2014, Blaðsíða 16

Vikublað 29.–31. júlí 201416 Fréttir Erlent
Undir hæl nýs rússlands
n Rússar fá frönsk flugmóðurskip þrátt viðræður um nýtt evrópskt vopnasölubann n Viðskiptasamningur upp á 200 milljarða króna n Hagsmunir Frakklands gríðarlega miklir
F
ramkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins lagði fram til-
lögu fyrir sendiherra að-
ildarríkjanna 24. júlí þar
sem mælt er fyrir því að inn-
leiddar verði svokallaðar „þriðja
stigs þvingunaraðgerðir“ gegn
fjármála-, hernaðar-, hátækni- og
orkugeiranum í Rússlandi. Búist
var við því að þessar aðgerðir yrðu
kynntar að fundinum loknum en
afgreiðsla málsins tafðist vegna
mikillar andstöðu og ágreinings að-
ildarríkja um markmið og útfærslu.
Er nú óljóst hvort og hvenær þess-
ar aðgerðir fást samþykktar. Náist
samstaða um þetta mál er talið að
endanlegur samningur verði mun
léttvægari en ella og skjóti skjóls-
húsi yfir sérhagsmuni einstakra
Evrópuríkja.
Útflutningur hergagna
Í fyrra var virði milliríkjaviðskipta
Frakklands og Rússlands rúmir
þrjú þúsund milljarðar króna. Þessi
útflutningur samanstendur að
stórum hluta af tækjum sem gagn-
ast í hernaði og flytur Frakkland
mest Evrópuríkja út af hergögnum
til Rússlands.
Í nóvember á þessu ári eiga
Frakkar að afhenda Rússum full-
búið flugmóðurskip og annað eins
í byrjun næsta árs. Samningur
þessa efnis var undirritaður af sjálf-
um Frakklandsforseta, sem þá var
Nicolas Sarkozy, og jafngilti um tvö
hundruð milljörðum króna.
Hvort þessara flugmóðurskipa
getur tekið 450 hermenn, sextán
þyrlur og um sjötíu farartæki, þar
með talið um 15 vígbúna skrið-
dreka. Þau geta siglt allt að tíu þús-
und kílómetrum án enduráfyllingar
á eldsneyti og geta landað hersveit-
um beint á áfangastað. Skipin geta
einnig nýst í borgaralegum tilgangi,
svo sem við björgunarstörf.
Endurnýjun flotans
Í samningnum var jafnframt gert
ráð fyrir smíði tveggja Mistral-skipa
til viðbótar fyrir aðra eins upp-
hæð sem rússneska varnarmála-
ráðuneytið krafðist að yrði gert á
Kotlin-eyju í Eystrasalti, samhliða
umfangsmikilli endurnýjun á flota
landsins. Samningurinn er talinn
vera stærsta einstaka fjárfesting
sem rússneski flotinn hefur ráðist í,
en Rússar hafa nú þegar greitt fyr-
ir fyrsta hluta verksins. Franski sjó-
hergagnaframleiðandinn DCNS
hefur yfirumsjón með verkefninu.
„Samningurinn var undirritaður
árið 2011 og skipið er nærri því
reiðubúið til afhendingar. Hvers
konar takmarkanir verða að vera
ákveðnar af Evrópusambandinu og
eiga aðeins við framtíðarviðskipti,“
sagði Francois Hollande, Frakk-
landsforseti, í yfirlýsingu í síðustu
viku og lagði áherslu á að Rúss-
ar hefðu hingað til staðið við allar
sínar skuldbindingar. „Við munum
fylgjast með því hvort þeir fari illa
að ráði sínu,“ sagði hann.
Hagsmunir og þvinganir
„Skaði Rússlands yrði 99 pró-
sentum minni en Frakklands yrði
samningurinn afturkallaður í ljósi
þess að við getum krafist endur-
greiðslu og Frakkar þyrftu að taka
undirstöðurnar, sem rússneska fyr-
irtækið Baltzavod hannaði, í sund-
ur,“ sagði Dmitry Rogozin, að-
stoðarforsætisráðherra Rússlands.
Hugsanlega yrði hægt að leggja
þungar sektir á aðila sem brytu
gegn vopnasölubanninu yrði það
að veruleika en í viðtali við franska
blaðið Les Echos í mars gaf Jean-
Yves Le Drian í skyn að Frakkar gætu
áfram selt Rússum tæki sem hægt
er að nota í hernaði, svo lengi sem
þau innihéldu ekki vopnin sem slík.
„Við afhendum tæki til borgaralegra
nota. Þetta er staðreynd. Viðskipta-
vinurinn ákveður svo hvort hann
vilji búa skipin vopnum.“
Bresk stjórnvöld hafa skellt
skuldinni á Frakka og sagt að ef ekki
hefði verið fyrir andstöðu þeirra væri
hægt að innleiða harðari þvingunar-
aðgerðir gegn Rússum. En Bretar
þurfa að vernda sína eigin hags-
muni alveg eins og Hollendingar,
Þjóðverjar og Ítalir. Alhliða takmark-
anir á fjármagnsflutningum hefðu
mikil áhrif á fjármálamiðstöðina í
Lundúnum, rússnesk fyrirtæki eins
og Rosneft og Gazprom halda úti
starfsemi í Hollandi og Þjóðverjar
og Rússar hafa átt mikil viðskipti í
orkugeiranum. Samkvæmt tölum
frá Seðlabanka Rússlands frá 2012
námu fjárfestingar í Hollandi um
tíu þúsund milljörðum króna. Að-
eins Kýpur naut meiri fjárfestinga af
hálfu Rússa.
Drögunum lekið
Í minnisblaði sem Herman Van
Rompuy, forseti ráðherraráðs
Evrópusambandsins, kynnti fyrir
sendiherrum þess 24. júlí sagði
hann aðildarríkin þurfa að ákveða
hvernig skuli afgreiða þá samninga
sem nú þegar eru í gildi í innflutn-
ingi og útflutningi. Setja mætti inn
varnagla um framkvæmd samninga
sem hafi verið undirritaðir fyrir skil-
greinda dagsetningu.
Hátæknivörur í gasiðnaði voru
fjarlægðar úr drögum að tillögunni
fyrir fundinn en Bandaríkin leggja
þunga áherslu á að innleiða þvingan-
ir í orkuiðnaði. Framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins leggur til að
innleitt verði nýtt kerfi þar sem leita
þarf heimilda fyrir sölu þeirra tækja
sem yrðu nefnd í reglugerðinni.
„Opinber stjórnvöld geta hafnað því
að veita útflutningsheimild fyrir skil-
greindar hátæknivörur sem nota má
í verkefnum í djúpsjávarborunum,
heimskautarannsóknum og olíu-
vinnslu.“
Helstu breytingarnar yrðu þó lík-
lega í fjármálageiranum, þar sem
evrópskum aðilum er bannað að
sýsla með skuldabréf í eigu opin-
berra rússneskra bankastofnana.
Þetta gæti haft umtalsverð áhrif,
því árið 2013 var helmingur þessara
skuldabréfa gefinn út á Evrópu-
markaði.
Eignir frystar
Allt frá því Krímskagi var innlimað-
ur í Rússland og aðskilnaðarsinn-
ar tóku völdin í eystri héruðum
Úkraínu hefur Evrópusambandið
haldið úti þvingunaraðgerðum gegn
einstaklingum sem taldir eru grafa
undan landyfirráðum Úkraínu með
stuðningi Rússa. Frysta má eigur
þeirra og banna þeim inngöngu í
Evrópusambandið.
Þessar þvingunaraðgerðir hafa
reglulega verið uppfærðar eða þeim
breytt og á föstudag samþykkti ráð-
herraráð Evrópusambandsins svo
víðtækari skilgreiningar á þeim
einstaklingum og lögaðilum sem
beita má þvingunum. Nú hefur að-
skilnaðarhópum og fyrirtækjum
verið bætt á þennan svarta lista, þar
á meðal eru vígahópar sem liggja
undir grun um að hafa grandað
malasísku farþegaþotunni MH17
fyrr í þessum mánuði. Ísland og
Noregur hafa fram að þessu inn-
leitt þvingunaraðgerðir Evrópusam-
bandsins að fullu.
Á sama tíma hefur stjórnmála-
og efnahagsástandið í Úkraínu að-
eins versnað og ríkisstjórn Arseniy
Yatsenyuk baðst lausnar frá völdum
í síðustu viku. „Samsteypustjórn-
in hefur liðast í sundur, lög bíða af-
greiðslu, ekki er hægt að borga her-
mönnum laun, engir peningar eru
til að kaupa riffla, ómögulegt er
að koma upp gasbirgðum. Hvaða
möguleika höfum við?“ sagði hann
við úkraínska þingmenn. n
Fjölnota herskip
Flugmóðurskipin taka
tugi þyrla og farartækja.
Róbert Hlynur Baldursson
skrifar