Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1953, Side 25

20'
Iðnaðarskýrslur 1950
6. yfirlit. Kaupgreiðslur
til vcrkafólk
Nr. 1 Englith translation on p. 84 Heiti Skila- blutfaU %
2 3
20 Matvælaiðnaður, annar en drykkjarvöruiðnaður 61,2
21 Drykkjarvöruiðnaður 41,5
22 100
23 Vefjariðnaður 87,7
24 Skógcrð, fatagerð og framleiðsla á öðrum fullunnum vefnaðarmunum 90,3
25-6 Trésmiði (á verkstæði) og húsgagnagerð 83,0
27 Pappírsiðnaður 98,3
28 Prentun, bókband og prentmyndagerð 95,8
29 Skinna- og leðuriðnaður, annar en skó- og fatagerð 90,2
30 77,0
31 Kemískur iðnaður 95,2
33 Steinefnaiðnaður, annar en málm-, kola og olíu-iðnaður 87,6
35-6 Málmsmíði, önnur en flutningstækja- og rafmagnstækjagerð 87,8
37 Smíði og viðgerðir rafmagnstækja 88,4
38 Smíði og viðgerðis flutningstækja 89,5
39 82,0
2-3 Iðnaður alls 82,0
á móti öðrum. Við kemískan iðnað starfa fæstir á vetrarvcrtíð, en flestir á sumrin.
Við matvælaiðnað (einkum fiskiðnað) starfa hins vegar flestir á vetrarvertíð, en
fæstir að sumarlagi. Mannflesta greinin er matvælaiðnaður, annar en drykkjar-
vöruiðnaður, og það jafnt þótt skilahlutfall hennar sé ekki nema 61%. (31% af
heildartölu verkafólks fyrirtækjanna). Næst koma skógerð, fatagerð og framleiðsla
annarra fullunninna vefnaðarmuna (13%), málmsmíði (13%) og flutningstækja-
gerð (11%).
í töflu nr. 4 um iðnaðinn 1950 er fjöldi skrifstofufólks talinn eftir grein-
um iðnaðarins. Alls störfuðu 720 manns að skrifstofustörfum hjá þeim fyrirtækj-
um, sem sendu skýrslur (80,2% miðað við tryggðar vinnuvikur), en þá tölu ber
að skoða með hhðsjón af skýringum með töflu nr. 4. í Reykjavík var tala skrif-
stofufólksins 455 (skilahlutfall 87,1), en utan Reykjavíkur 265 (skilahlutfall 73,9).
Að öðru leyti vísast hér til fyrrnefndrar töflu 4.
Það er mjög misjafnt eftir greinum, hve mikill hluti verkafólksins er
kvenfólk. í 5. yfirliti, sem tekur aðeins til verkafólks, er sýndur vinnustunda-
fjöldi karla og kvenna, hvorra um sig, eftir aðalgreinum 1950. Kemur þar fram, að
eina greinin, þar sem kvenfólk er í meirihluta, er fatnaðariðnaðurinn (kvenfólk
78%)‘
Auk fatnaðariðnaðarins er kvenfólk tiltölulega flest i vefjariðnaði (50%),
skinna- og leðuriðnaði (43%), tóbaksiðnaði (40%), drykkjarvöruiðnaði (39%) og
öðrum matvælaiðnaði (37%). Ekkert kvenfólk vinnur liins vegar við gúmiðnað eða
smíði og viðgerðir flutningstækja. Um 28% þeirra, sem vinna að iðnaðarstörfum,
er kvenfólk, eftir þeim skýrslum, sem látnar voru í té. í Reykjavík er hlutfallstala
kvenna 32%, en utan Reykjavíkur 23%.
Iðnaðarskýrslur 1950
21*
í iðnaði árið 1950, eftir aðalgreinum.
Karlar Konur Alls
Kaup Vinnu- Kaup Kaup Vinnu- ICaup Kaup Vinnu- Kaup Nr.
alls stundir alls stund alls stundir alls stund alls stundir alls stund
1000 kr. 1000 kr. 1000 kr. 1000 kr. 1000 kr. 1000 kr.
4 5 6 7 8 9 10 n 12 13
30 665 2 974 10,32 12 668 1 766 7,17 43 333 4 740 9,14 20
601 62 9,69 232 40 5,80 833 102 8,17 21
103 9 11,44 46 6 7,67 149 15 9,93 23
7 617 704 10,82 4 645 693 6,70 12 262 1 397 8,78 23
6 161 559 11,02 13 262 1 997 6,64 19 423 2 556 7,60 24
14 491 1 289 11,24 36 4 9,00 14 527 1 293 11,24 25-6
882 85 10,38 246 38 6,47 1 128 123 9,17 27
12 089 1 004 12,04 2 808 416 6,75 14 897 1 420 10,49 28
1 357 121 11,21 615 93 6,61 1 972 214 9,21 29
793 67 11,84 - f - 793 67 11,84 30
17 158 1 260 13,62 901 132 6,83 18 059 1 392 12,97 31
3 598 301 11,95 233 36 6,47 3 831 337 11,37 33
29 391 2 506 11,73 388 56 6,93 29 779 2 562 11,62 35-6
2 491 249 10,00 252 37 6,81 2 743 286 9,59 37
26 462 2 170 12,19 - - 26 462 2 170 12,19 38
3 130 293 10,68 248 44 5,64 3 378 337 10,02 39
156 989 13 653 11,50 36 580 5 358 6,83 193 569 19 011 10,18 2-3
Tala vinnustunda á hvern verkamann á árinu 1950 var yfirleitt 2100—
2400 og vegið meðaltal fyrir allar iðnaðargreinar 2147. Er það mjög svipað og í
Noregi sama ár (2102 á mann, sbr. Norges Industri — Produktionsstatistik 1950. Þar
eru gasveitur og málmnám að vísu meðtalið). Veruleg frávik frá þessu eru aðeins
lijá þrem greinum. í matvælaiðnaði er talan aðeins 1777, og stafar það aðallega
af því, hve óregluleg vinnan við frystingu og verkun fisks er. í kemískum iðnaði
koma hins vegar 2 682 vinnustundir á hvern verkamann á árinu, en það stafar
sennilega af mikilli yfirvinnu í fiskmjölsverksmiðjunum. Vinnudagurinn virðist
einnig vera langur í drykkjarvöruiðnaði (öl- og gosdrykkjagerð), þar sem 2 684
vinnustundir koma á hvern verkamann á ári.
í 6. yfirliti er greint frá kaupi karla og kvenna ásamt kaupgreiðslu á
vinnustund í aðalgreinum iðnaðarins (sjá nánar töflu nr. 8). Þess er ekki að vænta,
að kaupgreiðsla á vinnustund koini alveg heim við dagvinnutaxta viðkomandi
starfsfélags. í fyrsta lagi er yfirvinna mismunandi mikil í hinum ýmsu greinum
iðnaðarins. Þá skiptir og máli, hve lærlingahópurinn í hverri grein er stór. Auk
þess er í flestum grcinum um að ræða verkafólk úr fleiri en einni vinnustétt, sem
liafa ekki sama kauptaxta, og loks eru sjálfar frumskýrslurnar hvergi eins nákvæm-
ar og áreiðanlegar í þessu efni og æskilegt væri.
Kaupgreiðsla á klukkustund árið 1950 var kr. 10,18 að meðaltali fyrir iðn-
aðinn í heild, kr. 11,50 fyrir karla, en kr. 6,83 fyrir kvenfólk. í Reykjavík er með-
altalið tæplega 10,18, en utan Reykjavíkur rúml. 10,18. Ber þar að hafa í huga,
að kvenfólk er tiltölulega fleira við iðnaðarstörf í Reykjavík en utan Reykjavík-
ur, þannig að kaupgreiðsla á vinnustund til karla í Reykjavík er hærri en utan
Reykjavíkur og einnig kaupgreiðsla á vinnustund til kvenna, þó að hún sé sú sama