Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2008, Blaðsíða 34

föstudagur 10. október 200834 Helgarblað
Engum dylst að Vilhjálmur Vil-
hjálmsson er einn dáðasti söngv-
ari sem íslenska þjóðin hefur átt.
Vandfundinn er sá Íslendingur sem
ekki getur sungið að minnsta kosti
hluta úr hans þekktustu lögum, til
að mynda Söknuði, Litlum dreng
og Bíddu pabbi. Lög hans heyrast
reglulega í útvarpinu og eru sung-
in og spiluð bæði á gleðistundum
og sorgarstundum eins og við brúð-
kaup og útfarir.
Vilhjálmur Hólmar Vilhjálmsson
var fæddur í Höfnum á Suðurnesj-
um 11. apríl 1945, sonur Vilhjálms
Hinriks Ívarssonar, bónda í Merki-
nesi í Höfnum, og Hólmfríðar Odds-
dóttur. Vilhjálmur var yngstur fimm
systkina en næstelst í hópnum var
Ellý sem var orðin landsþekkt söng-
kona löngu áður en litli bróðir henn-
ar steig fram í sviðsljósið. Þorsteinn
Eggertsson, textahöfundur og vin-
ur Vilhjálms, segir á vefsíðu Popp-
minjasafns Íslands að hann hafi
verið mesti prakkarinn í systkina-
hópnum.
Vilhjálmur gekk í Héraðsskólann
að Laugarvatni og Gagnfræðaskól-
ann í Keflavík og var þar einatt kall-
aður Hólmar. Hann virtist alltaf vera
í góðu skapi og spaugsamur í meira
lagi. Vilhjálmur var þó ekkert að flíka
því að hann kynni á hljóðfæri og því
kom það flestum á óvart þegar hann
fór að syngja með hljómsveit Ingi-
mars Eydal á Akureyri árið 1965 þeg-
ar hann var í menntaskólanum þar
í bæ. Vilhjálmur spilaði líka á bassa
með hljómsveitinni og ekki leið
á löngu þar til hann var farinn að
syngja inn á plötur með henni.
Gekk í strangasta
tónlistarskólann
Magnús Kjartansson tónlist-
armaður vann með Vilhjálmi að
tveimur plötum á áttunda áratugn-
um, Með sínu nefi og Hana nú. Hann
segir það tónlistarlega uppeldi sem
söngvarinn ástsæli fékk hjá hljóm-
sveitarstjórum á borð við Ingimar og
Magnús Ingimarsson hafa orðið til
þess að Vilhjálmur varð mjög þjálf-
aður tónlistarmaður.
„Hann fór í gegnum strangasta
skóla sem hægt er að hugsa sér á
þessu sviði. Bæði Magnús og Ingi-
mar voru ákaflega færir og kröfu-
harðir hljómsveitarstjórar og stjórn-
uðu sínum hljómsveitum með
röggsamri hendi. Krafan um að
menn væru fljótir að læra utan að
var mikil. Hljómsveit Magnúsar
Ingimarssonar var til dæmis með
útvarpsþætti í beinni útsendingu
þar sem þurfti að frumflytja fullt af
efni. Tíminn til æfinga var oft lítill og
því voru ósjaldan teknir miklir séns-
ar. Þetta var ákaflega mikill og góð-
ur skóli.“ Magnús bætir við að menn
gleymi því oft að Vilhjálmur var ekki
bara framúrskarandi söngvari held-
ur líka frábær bassaleikari.
Þegar Vilhjálmur hóf nám við Há-
skóla Íslands, þar sem hann ætlaði
upphaflega að læra til tannlæknis,
fóru helstu hljómsveitirnar í Reykja-
vík að slást um hann. Þorsteinn
Eggertsson segir enda að fyrir utan
söng- og bassahæfileikana hafi Vil-
hjálmur haft eitthvert afslappað og
magnað aðdráttarafl sem var einna
helst í líkingu við seiðmagn Elvis á
upphafsárum rokksins. Og ekki leið
á löngu þar til plötur með söng hans
voru spilaðar daginn út og inn í Rík-
isútvarpinu.
Snyrtimennið verður
peysubítill
Magnús kynntist Vilhjálmi á fyrri
hluta áttunda áratugarins í gegn-
um konu sína sem var flugfreyja.
Vilhjálmur var þá fluttur til Lúxem-
borgar til að starfa sem flugmaður.
„Hún flaug oft til Lúxemborgar en
Íslendingarnir þar, eins og þeirra er
venja, sóttust eftir félagsskap hver
annars. Hún hitti Vilhjálm svo ein-
hvern tímann þarna úti,“ lýsir Magn-
ús. Vilhjálmur hafði þá fengið send-
ar plötur að heiman, meðal annars
einhverjar sem Magnús vann að.
„Villi frétti að þetta væri konan mín
og bað hana að færa mér bestu
kveðjur, og þá frétt að hann ætlaði
sér að vinna með mér í framtíðinni.
Einhvern veginn las hann það út úr
plötunum.“
Einu kynnin sem Magnús hafði
haft af Vilhjálmi fram að þessu var
þegar hann sá hann einhvern tím-
ann syngja á Röðli og Þórscafé. En
Vilhjálmur var heldur betur sann-
spár og upp úr þessu fóru þeir að
vinna saman. „Við náðum strax
prýðilega saman og urðum smátt og
smátt hinir mestu mátar.“
Að sögn Magnúsar var Vilhjálmur
þarna orðinn síðhærður peysubítill
og kominn með skegg og sígarettu
í munnvik, þessi ungi maður sem
hafði árin á undan verið stuttklippt-
ur og snyrtilegur og verið ímynd fág-
unar og snyrtimennsku.
Kombakk með
draumaplötunni
Með sínu nefi kom út árið 1976
og innihélt bæði ný og gömul lög við
ljóð Kristjáns frá Djúpalæk. Kristján
var í miklu uppáhaldi hjá Vilhjálmi
og kynntist hann honum norður á
Akureyri. Upp frá því hafði það verið
draumur Vilhjálms að hrinda þess-
ari plötu í framkvæmd. Platan fékk
ljómandi góðar móttökur og var fólk
ánægt með þá nýju hlið sem Vil-
hjálmur sýndi þar. „Þarna var hann
farinn að leita,“ segir Magnús. „Þetta
var hans kombakk eftir að hafa ver-
ið í burtu frá bransanum í nokkur ár.
Og það þarf ekki að halda sig lengi
til hlés í þessum bransa til að falla í
gleymskunnar dá.“
Vilhjálmur var alltaf léttur í lund
þegar á upptökum stóð segir Magn-
ús. „Villi var mjög vanur hópvinnu
og passaði vel upp á að menn væru
í stuði og vinnugír, var mikill brand-
arakall. Hann var svolítið eins og
starfsmaðurinn á vinnustaðnum
sem heldur stemningunni uppi. En
hann var jafnframt mikill heimspek-
ingur og vel lesinn.“
Þegar þeir kumpánar fóru svo að
leggja drög að næstu plötu vildi Vil-
hjálmur semja alla textana sjálfur.
„Hann var farinn að semja töluvert
án þess að gera það opinbert. En
núna vildi hann nota sína texta, auk
texta sem hann hafði snarað yfir á ís-
lensku, aðallega eftir Harry Chapin.
Villi fór í framhaldinu að keyra um
bæinn til að láta lagahöfunda hafa
texta eftir því sem honum fannst
eiga við þá. Og sumir fengu sömu
textana. Svo fór Villi í heimsóknir
til höfundanna, settist inn, fékk sér
kaffi og rak menn áfram. Menn tóku
þessu mjög vel og síðan söfnuðum
við þessu saman þegar lögin voru
tilbúin.“
Símtal um miðja nótt
Magnús og Vilhjálmur tóku svo
upp þau lög sem þeim leist vel á. Af-
raksturinn var platan Hana-nú sem
kom út 1977. Hún sló algjörlega í
gegn og er löngu orðin sígild í ís-
lenskri tónlistarsögu. Tvö lög urðu
eftir og er annað þeirra lagið Tölum
saman sem kom út á dögunum. Hitt
lagið heitir Manni og voru Magnús
og Tony Cook að vinna með upp-
tökuna af því nóttina sem Vilhjálm-
ur lenti í bílslysinu í Lúxemborg sem
varð honum að aldurtila, aðfaranótt
28. mars 1978.
„Síminn hringir og hinum meg-
in á línunni er Ómar Valdimarsson
blaðamaður sem var á næturvakt,“
lýsir Magnús. „Hann spyr hvort við
höfum frétt eitthvað af Villa. Ómar
hafði nefnilega frétt að utanríkis-
ráðuneytinu hafi borist telex þar
sem sagði að Villi hefði lent
í hræðilegu bílslysi og væri
að öllum líkindum látinn.
Á meðan vorum við með
hann hlæjandi og gerandi að
gamni sínu á segulböndunum
sem við vorum að vinna með.“
Magnús á erfitt með að koma
orðum að því hvernig honum leið
þegar hann fékk þessar hörmulegu
fréttir. „Ég dofnaði allur upp. Mér
fannst þetta svo óraunverulegt. Við
Tony gátum lítið gert og löbbuðum
bara um í einhverjum reyk. Það
tekur smá tíma að svona tíð-
indi verði að raunveru-
leika hjá manni.“
kristjanh@dv.is
Vilhjálmur Vilhjálmsson varð þjóðinni harmdauði þegar hann féll frá í
blóma lífsins árið 1978, tæplega þrjátíu og þriggja ára að aldri. Hann fór
leynt með tónlistarhæfileika sína framan af en þegar Vilhjálmur fór að
hefja upp raust sína varð mönnum fljótt ljóst að hann var framúrskarandi
söngvari. Hæfileikar hans á bassanum og við textasmíðar voru litlu síðri og
að sögn kunnugra var hann jafnframt mikill húmoristi og heimspekingur.
Húmoristi og
Hei spekingur
Vilhjálmur Vilhjálmsson einn
ástsælasti, ef ekki allra ástsælasti,
söngvari þjóðarinnar.
Flugmaðurinn Vilhjálmur bjó í
nokkur ár í Lúxemborg vegna
starfs síns sem flugmaður.
Borinn til grafar „Ég dofnaði allur
upp,“ segir Magnús kjartansson um það
þegar hann frétti af andláti Vilhjálms.