Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1909, Page 156

Athugasemdir.
I. Tekjur og gjöld sýslufjelaganna.
Sýslureikningarnir hafa ekki áður verið birtir í Landshagsskýrslunum, en í
B-deild Stjórnartíðindanna hefur síðan 1877 verið birt ágrip af þeim, mjög lítið sund-
urliðað. Annars virðist yfirlit yfir reikninga þessa eiga besl heima í Landsliagsskýrsl-
unum, og j)á einkum í sambandi við sveitareikningana.
Skýrslur þær, sem hjer birtast, eru teknar eptir sýslureikningunum sjálfum,
sem sendir eru stjórnarráðinu til ylirlits, síðan að amtsráðin fjellu úr sögunni. Með
því að sundurliðunin i reikningunum er löluvert mismunandi, liefur orðið að breyta
liðunum á ýmsa lund, til þess að fá samræmi rnilli allra reikninganna. í sumum
reikningunum eru landssjóðsstyrkir og aðrir styrkir annarstaðar frá til alveg sjer-
stakra framkvæmda eða slofnana, svo sem til sýsluvega og sýslubókasafna, taldir
bæði tekju- og gjaldamegin, en í öðrum er þeim alveg slept úr reikningunum. Hjer
hefur þeirri reglu verið fylgt, að sleppa slíkum styrkveitingum.
Aðaluppbæðin á hverjum lið fyrir landið i heild sinni er lijer borin saman
við mannfjölda. Við þann samanhurð er farið eftir mannfjöldaskýrslum prestanna
fyrir árin 1905—07, þannig að notað er sem manntal hvors ársins 1906 og 1907 með-
allalið af manntalinu í ársbyrjun og árslok, en dreginn frá mannfjöldinn í kaupstöð-
unum 4 (Reykjavík, Isafirði, Akureyri og Seyðisíirði).
Sýslusjóðirnir voru settir á stofn um leið og sýslunefndirnar með tilskipun
um sveitastjórn á íslandi 4. maí 1872. Hafa þeir annast öll hin almennu útgjöld
sýslufjelaganna, nema útgjöldin til sýsluvega, sem greidd liafa verið úr sýsluvegasjóð-
unum. Sýsluvegasjóðirnir voru settir á stofu með tilskipun um vegina á íslandi 15.
mars 1861, en með vegalögunum 22. nóv. 1907 eru þeir nú sameinaðir sýslusjóðun-
um, svo að frá 1908 ná sýslusjóðirnir til allra úlgjalda sýslufjelaganna. Pó hafa
verið stofnaðir sjerstakir brúasjóðir í vestur- og austurhluta Húnavatnssýslu og í
Skagafjarðarsýslu samkvæmt heimild þeirri, sem sýslunefndum var veitt í lögum 26.
febr. 1896 til að leggja á sjerstakt gjald til brúagerða eftir sömu reglum sem sýslu-
sjóðsgjaldið og annast sjóðir þessir koslnað við brúagerðir og viðhald hrúa í sýslum
þessum.
Hjer skal nú minst nokkuð á hvern einstakan tekju- og útgjaldalið í sýslu-
reikningunum árin 1906 og 1907, og virðist þá óbrotnast að taka alla sýslusjóðina
(sýslusjóði, sýsluvegasjóði og hrúasjóði) i einu lagi.
T e k j u r:
7. Sýslusjóðsgjald. Aðaltekjugrein sýslusjóðanna er sýslusjóðsgjaldið. Því
er nú jafnað niður á hreppana eftir samanlagðri tölu ábúðar- og lausafjárliundraða