Fréttatíminn - 13.11.2015, Blaðsíða 28

dó og hugsaði að ég yrði að standa
á eigin fótum og bjargaði mér gegn-
um sorgina með skriftum. Þá var
ég sem oftar heppin að vera einmitt
að skrifa sjálfsævisögu, því það er
fín lækning og þerapía í því. Ég skil
vinnufíkla líka betur eftir þessa
reynslu, eigi maður bágt er ekkert
betra en að gleyma sér í vinnu. Það
var gott að klóra í bakkann, mér lá
á að sanna að ég gæti staðið ein og
einsetti mér að klára þessa bók.
Það tókst og ég er ánægð með hana.
Þetta er góð bók, vona ég.“
Enginn vandi að segja frá eigin
hörmungum
Stúlka með höfuð kemur í beinu
framhaldi af bókum Þórunnar um
ömmu sína og móður, var það alltaf
planið að þetta yrði þríleikur um
þrjár kynslóðir kvenna? „Nei, það
var ekki fyrr en ég skrifaði ævisögu
Jakobs Frímanns Magnússonar
jafnaldra míns, Með sumt á hreinu,
sem í mér vaknaði löngun til að
skrifa um eigið líf. Núna er sautján
ára tímabili lokið, svo langt er síðan
ég byrjaði að skrifa um ömmu mína
sem ég hafði mjög litlar heimildir
um. Vegna skorts á heimildum er
mestur skáldskapur í þeirri bók,
bækurnar um mömmu og mig eru
meira byggðar á bréfum og nær
raunveruleikanum. En skáldlega
skrifaðar því maður er búinn að
læra að leika sér með texta.“
Gekk það ekkert nærri þér að
skrifa svona um eigið líf? „Það er
„kristilegur léttir? að stunda opin-
berar skriftir, léttir að segja frá
hörmungum. Mér fannst til dæmis
gott að segja frá því, öðrum til varn-
aðar, hvernig ég lenti í geðrofi eftir
að taka LSD, ég lærði heilmikið af
því að fara yfir þau mörk og kom-
ast til sjálfrar mín þegar mér tókst
aftur að sofa og borða. Rithöfundi
er dýrmæt nauðsyn að hafa lifað og
lent í mörgu. Ég segi líka frá ömur-
Minnkaði höfuðið og stækkaði líkamann
Stúlka með höfuð, ný bók Þórunnar Jörlu Valdimarsdóttur,
er þriðja og síðasta bókin í ættarsögu hennar, áður komu
Stúlka með fingur og Stúlka með maga sem fjölluðu um líf
ömmu hennar og mömmu. Bókin hefur valdið titringi í vissum
kreðsum vegna orðróms um bersögli á ástamálum, en Þórunn
segist bara reyna að vera heiðarleg og endurspegla tíðaranda
sjöunda og áttunda áratugarins.
S túlka með höfuð er uppvaxt-ar- og þroskasaga Þórunnar sjálfrar og það vekur athygli
að líkaminn er í forgrunni. Hvers
vegna valdi hún þá leið? „Þar sem
nektarmynd af baki móður minnar
prýddi hennar bókarkápu, Stúlku
með maga, vildi ég ekki vera minni
maður og dró því fram bakmynd af
mér ungri við sundlaugina mína í
Mexíkó. Menn eru meira en port-
rett, andlit og höfuð. Líkaminn er
tækið góða sem fer með höfuðið á
milli staða og guð DNA ræður öllu.
Hann plataði mann út í alls konar
ævintýri, ástir og tilf inningar.
Grunnurinn er þessi: til Þess að
skilja dýrið sem við erum verðum
við að skoða þróunardýrafræði
mannsins og það er engin leið að
greina mannskepnuna með öllum
göllum, sársauka og rugli öðru-
vísi en að þekkja dýrið berrassað
og gangast við því. Ég er langskóla-
gengin hausvera og auk þess afar
höfuðstór, með Baskahöfuð sagði
mér maður. Mitt var stærsta kven-
höfuðið í árganginum í mennta-
skóla, og eftir langt sagnfræðinám
og villuáhyggjur í sagnfræðibókum
var ég þar að auki komin með of
stórt skynhöfuð og kalkaða hryggj-
arliði. Í stað þess að festast í bækl-
unarleikfimi 35 ára tókst mér með
dansi í Kramhúsinu að lækna bakið,
„minnka? höfuðið og gera skynjun
líkamans sterka. Ég hef bæði haus
og daus, gengst við því að vera með
líkama, en það er nú samt svo miklu
miklu meira en ástarævintýri í þess-
ari bók. “
Bjargaði sér í gegnum sorgina
með skriftum
Þegar maður ber þessar endur-
minningar saman við endurminn-
ingar karlmanna af kynslóð Þór-
unnar fer ekki hjá því að maður sjái
stóran mun. Hér eru ekki tíundaðir
intellektúal áhrifavaldar, heldur lýst
þróun ungrar stúlku í gegnum upp-
lifanir hennar í raunheimum. Kann
Þórunn einhverja skýringu á þess-
um mun? „Ég held að mínar tuttugu
bækur, sérstaklega sagnfræðibæk-
urnar, sýni nú alveg hver ég er sem
vitsmunavera. Þetta hlýtur bara að
vera eitthvert öryggisleysi í strák-
unum að þurfa að láta alla vita hvað
þeir eru klárir og hafa lesið margar
bækur. Vissulega var svekkelsi að
verða ekki doktor í sagnfræði eins
og aðrir metnaðarfullir kollegar,
en Eggert, maðurinn minn, vildi
ekki fara í framhaldsnám erlendis
eins og mig langaði. Ég lenti samt á
fótunum og bjargaði mér úti á bók-
menntaakrinum, hefur farnast þar
vel og er þakklát fyrir alla þá styrki
sem ég hef fengið til að skrifa bæk-
urnar mínar.“
Eiginmaður Þórunnar til 34 ára,
Eggert Þór Bernharðsson, lést svip-
lega á gamlársdag í fyrra aðeins 56
ára gamall. Var hún byrjuð á bók-
inni áður en hann féll frá? „Já. Ég
fór til Mexíkó í sjö vikur í fyrra með
Lilju systur til að rifja upp árið mitt
þar 23ja ára, sem er mikilvægur æv-
intýrakafli í bókinni, þannig að ég
var komin vel á veg þegar Eggert
dó. Ég hertist öll upp þegar hann
Þórunn Jarla Valdimarsdóttir
Fædd 25. ágúst 1954.
Nám:
Sagnfræði í Lundi, Svíþjóð 1973–1974
Nám í sögu og myndlist við Instituto
Allende í Mexíkó árið 1977–1978
Cand. mag-próf sagnfræði frá Háskóla
Íslands 1983
Verk:
Ævisögur:
Af Halamiðum á Hagatorg, 1986 (ævi-
saga Einars Jónssonar í Lækjarhvammi)
Snorri á Húsafelli: saga frá 18. öld 1989
Sól í Norðurmýri: píslarsaga úr Austurbæ
1993 (æskusaga Megasar)
Engin venjuleg kona; litríkt líf Sigrúnar
Jónsdóttur kirkjulistakonu 2000
Upp á sigurhæðir, ævisaga Matthíasar
Jochumssonar 2006
Skáldsögur:
Júlía, 1992
Höfuðskepnur: ástarbréfaþjónusta
1994
Alveg nóg 1997
Stúlka með fingur 1999
Hvíti skugginn 2001
Kalt er annars blóð, 2007
Dagur kvennanna. Ástarsaga 2010
(ásamt Megasi)
Mörg eru ljónsins eyru 2010
Stúlka með maga 2013
Stúlka með höfuð 2015
Ljóð:
Fuglar 1991
Loftnet klóra himin 2008
Antennae Scratch Sky (scratch scratch)
2010
Sagnfræði:
Sveitin við sundin: búskapur í Reykjavík
1870-1950, 1986
Leikfélag Reykjavíkur: Aldarsaga, 1997
(fyrri hluti bókarinnar)
Kristni á Íslandi 4. bindi, 2000 (fyrri
hluti bókarinnar)
Horfinn heimur : Árið 1900 í nærmynd,
2002
Engar áhyggjur,
ég segi ekkert frá
smáskotum og minni
kærustum, svo
kannski verða ein-
hverjir spældir. Segi
bara frá þeim sem
skiptu mig máli.“
legri fóstureyðingu, sem var reynsla
margra kvenna af minni kynslóð. Er
sannfærð um að ég geri lesendum
gott með því að greina frá „syndum?
mínum. Ég fann líka svo vel þegar
ég skrifaði barnminningar Meg-
asar og ævisögu Jakobs að það að
lesa texta eftir aðra frá týndum tíma
kveikir manns eigin minningar. Ég
vona að þeir sem lesa þessa bók fari
í minningaleik og rifji upp eigin
„syndir“, sársauka og gleði.“
Segir bara frá þeim sem skipta
máli
Eitt af því sem vakið hefur umtal
og forvitni eftir að efni Stúlku með
höfuð fór að spyrjast út er að þar
lýsir Þórunn ástarsamböndum sín-
um við þjóðþekkta menn, án nokk-
urs tepruskapar eða undanbragða.
Óttast hún ekkert að stuða fólk
með því? „Nei, nei. Ég segi fyrst og
fremst frá því hvað ég og mín kyn-
slóð var kynbæld og hvað það var
erfitt að vaxa upp á þessum tímum
og veit að fyrir bæði kynin skiptir
kynlífsreynsla og uppgötvanir á því
sviði á unglingsárum miklu máli.
Hvað varðar það að nefna elskhuga
mína með nafni þá á ég alveg rétt
á því að skrifa fallega um þá, sem
ég geri. Það myndi engin ævisaga
koma út ef ekki mætti nefna nöfn.
Ég reyni almennt að hlífa öðrum um
leið vil ég vil vera heiðarleg og fegra
ekki mína sögu. Engar áhyggj-
Lj
ós
m
yn
d/
H
ar
i
Framhald á næstu opnu
28 viðtal Helgin 13.-15. nóvember 2015