19. júní - 19.06.2007, Qupperneq 8

Forvörnum er beitt í tengslum við
áfengis- og fíkniefnanotkun
unglinga, slysavarnir, umferðar-
öryggi o.fl en þær eru ekki síður
mikilvægar þegar kemur að
mótun viðhorfa ungmenna í
jafnréttis- og kynferðismálum.
Lykilatriði í slíkri forvörn er
menntun grunnskólakennara. En
eru kennarar undir það búnir að
bregðast við málum sem upp
kunna að koma í kennslustofunni
sem snerta jafnrétti, viðhorf
nemenda og hegðun? Er þörf á
viðhorfsbreytingu hjá kennurum
barna okkar?
Hvaða menntun stendur kennara­
nemum til boða til undirbúnings í
þessum málum? Í dag er kynja­
fræðikúrs valfrjáls í grunnnámi
Kennaraháskóla Íslands. Fyrir
skólaárið 2005­2006 skráðu
þrjátíu nemendur sig í kúrsinn,
en einungis fjórtán kláruðu hann.
Nemendur grunndeildar KHÍ eru
milli fjórtán og fimmtán hundruð.
Að sögn Þórdísar Þórðardóttur
sem kennt hefur þetta námskeið
töldu þeir nemendur sem ekki
héldu áfram námskeiðinu m.a.
að í kúrsinum yrðu þeir búnir
undir að taka á því að drengir
koma verr út í fjölþjóðlegum
rannsóknum á námsárangri og
samræmdum prófum en stúlkur.
Önnur ástæða var að nemendur
höfðu áhyggjur af kynímynd
stráka í kvenlægum skóla og
töldu að þeim yrði leiðbeint um
hvernig bregðast ætti við því.
Nýliðinn vetur var ekki boðið upp
á námskeið í kynjafræði í KHÍ en
fyrirhugað er að halda úti slíku
námskeiði næsta skólaár.
Af dæmisögum í lok þessarar
greinar má glöggt sjá að mikið
vantar upp á undirbúning
kennara á þessu sviði. Í einu til­
felli sem segir frá drengjum sem
voru að skoða nektarmyndir í
tíma hefði kennarinn þurft að
vera búinn að fá undirbúning
sem gerði honum kleift að takast
á við slíkar aðstæður. Hann hefði
getað notað tækifærið og rætt við
bekkinn um hlutgervingu kvenna,
klám og áhrif þess á óharðnaða
unglinga. Hverjir sitji fyrir og leiki
í klámi og hvers vegna þeir hafi
leiðst út í það. Fjallað um tölur
sem sýna hversu hátt hlutfall
kvenna sem vinna í kynlífsiðnað­
inum hafa verið misnotaðar barn­
ungar og nauðgað. Tala um
skuggahliðar klámiðnaðarins og
benda á rannsóknir sem sýna að
þótt strákar líti á klám sem
fræðsluefni, telji stelpur klám
ógeðslegt og ekki tengjast kynlífi.
Viðbrögð kennarans eru skaðleg
á margan hátt. Þau senda skila­
boð til drengja um að það sé í
lagi með klám. En einnig senda
þau skilaboð til stúlkna um að
láta þess háttar yfir sig ganga.
Eins hefði kennarinn sem
varpaði fram fullyrðingunni um
konur sem „gera of mikið úr
hlutunum“ haft gott af upp­
fræðslu í kynjafræði. Karlmenn
eru ekkert síður en konur afbrýði­
samir án tilefnis. Svona fullyrðing
af vörum kennara mótar viðhorf
nemendanna í þá veru að konur
geri svo mikið úr öllu og því sé
ekki mark á þeim takandi.
Reynsla drengjanna í bekknum
af samböndum var vitaskuld
engin og því gátu þeir engan
veginn lagt sjálfstætt mat á þessa
fullyrðingu. Þeir hins vegar gripu
hana á lofti og tileinkuðu sér
hana strax. Má því segja að
kennarinn hafi fært þeim á silfur­
fati afsökun fyrir því að þurfa ekki
að hlusta á umkvartanir kvenna,
óháð því hvort þær væru án
tilefnis eða ekki.
Þá hefði kennarinn sem setti
mynd af Önnu Nicole Smith á
tölvuskjá sinn og sneri út í
kennslustofuna og hafði mínútu­
þögn til minningar um hana þurft
samskonar fræðslu og fyrrnefndir
kennarar. Hann kom sjálfur skila­
boðum til bekkjarins um að það
sem karlmenn beri lotningu fyrir
og veki aðdáun þeirra sé kyntákn
þrátt fyrir að það sé tilbúið með
lýtaaðgerðum, hárlitunar­ og
snyrtivörum og klæðaburði
vændiskvenna. Hann segir þeim
að þess háttar kvenfólk sé sett á
stall og ekki bara af jafnöldrum
stúlknanna, heldur fullorðnum
karlmönnum eins og honum
sjálfum sem er leiðbeinandi og
fyrirmynd þeirra í kennslu­
stofunni. Ef hann endilega vildi
taka undir umræðu drengjanna
hefði hann frekar átt að fjalla um
sorglegan æviferil hennar, ofbeldi,
eiturlyfjanotkun og andlegt ástand
sem var verulega slæmt. Sýna
nemendum fram á tengingu
lifnaðarhátta hennar og útlits­
framsetningar við erfiðleika og
áföll í lífshlaupi hennar og að
lokum dauða. Kennarar geta verið
Texti: Svanhildur Steinarsdóttir
Menntum fólk í
viðhorfsbreytingum