Öldrun - 01.11.2008, Blaðsíða 12

12
www.oldrun.net ÖLDRUN – 27. árg. 2. tbl. 2008
tilfelli. Þá hefur verið sýnt fram á að Miacalcic (kalsít-
ónín) hafi jákvæð áhrif á beinumsetninguna og því gagn-
legt í völdum tilfellum.
Fá karlar sömu meðferð?
Karlar hafa sama gagn af bisfósfónötum og konur, en þeim
gagnast af augljósum ástæðum hvorki kvenhormón né
Evista eða Livial. Hinsvegar gagnast þeim Myocalsic og
Forsteo. Karlhormón (testósterón) er einnig unnt að gefa
sem uppbótarmeðferð og getur gagnast einstaka körlum.
Lífsgæði og meðferðarárangur
Aukinn skilningur á afleiðingum beinþynningar á lífsgæði
hefur leitt til þróunar á meðferðarúrræðum sem bæta
heilsufar, minnka beintap og draga úr áhættu á beinbrotum
(Ioannidis, Gordon, Adachi, 2001). Miklar framfarir hafa
verið í lyfjameðferð við beinþynningu og hefur fjöldi rann-
sókna sýnt að lyfjameðferð getur viðhaldið beinþéttni og
jafnvel aukið beinmagnið auk þess að draga verulega úr
hættunni á beinbrotum, sérstaklega hjá konum með stað-
festa beinþynningu og sögu um beinþynningarbrot. Þetta
gerir það að verkum að nauðsynlegra verður að fylgjast
með líðan sjúklinga fyrir og eftir meðferð. Það er því ekki
nóg að bæta árum við lífið heldur þarf einnig að gæða
árin betra lífi. Nauðsynlegt er að finna jafnvægi á milli
lífsgæða og umfangs meðferðar og gagnsemi hennar
(Tómas Helgason, 2005). Markmið sjúkdómsmeðferðar
er að gera líf sjúklings eins þægilegt, virkt og ánægjulegt
og mögulegt er og eru því lífsgæðamælingar góður árang-
ursmælikvarði í rannsóknum á beinþynningu.
Lokaorð
Beinþynning er sjúkdómur sem verður algengari með aldr-
inum. Afleiðingar beinþynningar, beinbrotin hafa veruleg
áhrif á lífsgæði þeirra sem fyrir þeim verða. Þessi lífs-
gæðaskerðing er hindrun í farsælli öldrun og getur valdið
hreyfihömlun, andlegri vanlíðan og félagslegri einangrun.
Þeir sem láta sig öryggi og velferð aldraðra varða þurfa
að huga að alvarleika beinþynningar, hvernig hægt er að
greina sjúkdóminn og meðhöndla og hvernig hægt er að
koma í veg fyrir beinbrot af völdum beinþynningar.
Heimildir:
Aðalsteinn Guðmundsson, Sigurður Helgason og Björn Guðbjörnsson.
(2002) Forvarnir og meðferð beinþynningar af völdum sykurstera.
Klínískar leiðbeiningar. Læknablaðið, 88(2), 101–107.
Alfreð Harðarson, Ólafur S. Indriðason og Gunnar Sigurðsson. (2001).
Ómun af hælbeini sem skimpróf fyrir beinþynningu. Læknablaðið,
87(11), 881–886.
FRAX – áhættureiknir fyrir brotaáhættu. Sótt þann 23. október 2008 af:
http://www.shef.ac.uk/FRAX/index.htm
Gold, D.T. (1996). The clinical impact of vertebral fractures: Quality of
life in women with osteoporosis. Bone, 18(Suppl 3), 185S–189S.
Gunnar Sigurðsson. (2001). Greining á beinþynningu meðal aldraðra.
Læknablaðið, 87(1), 15–20.
Ioannidis, G., Gordon, M. og Adachi, J.D. (2001). Quality of life in
osteoporosis. Nursing Clinics of North America, 36(3), 481–489.
Íslenskar rannsóknir vekja athygli á erlendri grundu. (2008) Fréttabréf
Beinverndar, 6(2), 3. Sótt þann 23. október 2008 af: http://www.
beinvernd.is/FileLib/skjalasafn/frettabref_oktl_08_vefur.pdf
Jón Torfi Halldórsson, Þorvaldur Ingvarsson og Björn Guðbjörnsson.
(2003). Aldurstöðluð beinbrotatíðni í Eyjafirði. Læknablaðið,89(5),
404.
Kanis, J.A., Minne, H.W., Meunier, P.J., Ziegler, R. og Allender, E. (1992).
Quality of life and vertebral osteoporosis. Osteoporosis International,
2(4), 161–163.
Kolbrún Albertsdóttir. (2007). Lífsgæði íslenskra kvenna með samfalls-
brot í hrygg. Óbirt meistararitgerð frá Hjúkrunarfræðideild Háskóla
Íslands.
Landlæknisembættið. (2003). Kliniskar leiðbeiningar um beinþynn-
ingu. Sótt þann 23. október 2008 af: http://www.landlaeknir.
is/pages/102?query=
Landlæknisembættið. (2004). Beinþynning. Ágrip leiðbeininga. Sótt þann
23.október 2008 af: http://www.landlaeknir.is/Uploads/FileGall-
ery/Kliniskar%20leidbeiningar/Beinthynning_mars04_b.pdf
Lips, P., Cooper, C., Agnusdei, F., Caulin, F., Egger, P., Johnell, O. o.fl.
(1999). Quality of life in patients with vertebral fractures: Validation
of the quality of life questionnaire of the European Foundation for
Osteoporosis. Osteoporosis International, 10(2), 150–160.
Oleksik, A., Lips, P., Dawson, A., Minshall, M.E., Shein, W., Cooper, C.,
og Kanis, J. (2000). Health-related quality of life in postmenopausal
women with low BMD with or without prevalent vertebral fractures.
Journal of Bone and Mineral Research, 15(7), 1384–1392.
Sambrook, P. og Cooper, C. (2006). Osteoporosis. Lancet, 367(9527),
2010–2018.
Sigurður Kristinsson. (2007). Hvað er farsæl öldrun? Öldrun, 25(1),
8–11.
Silverman, S.L., Minshall, M.E., Shen, W., Harper, K.D., og Xie, S.
(2001). The relationship of health-related quality of life to prevalent
and incident vertebral fractures in postmenopausal women with
osteoporosis: results from the Multiple Outcomes of Raloxifene
Evaluation Study. Arthritis and Rheumatism, 44(11), 2611–2619.
Tómas Helgason. (2005). Heilsutengd lífsgæði. Öldrun, 23(1), 22–24.
HRAFNISTA
HRAFNISTA