Són - 01.01.2006, Síða 14

SÓLVEIG EBBA ÓLAFSDÓTTIR14
en nú hefi eg mér aðra gjört
og atla eg þyki lítils vert.
Það er í þessu fræði fyrst
af frúinni er sagt og Skógarkrist,
brúðurin hyggst að bæta sál
og byrjar upp sín skriftar mál.
Seinni ríman rekur síðan söguna um það að „hver hefur það sem
vinnur til“ eins og segir í mansöng hennar.21 Ríman endar svo á
niðurlagserindi þar sem nafn höfundar kemur fram og hefðbundið
endastef ævintýra – „úti er ævintýri“.
Rekkar taki nú rímur tvær.
Rög〈n〉valdur hefur yrktar þær.
Ævintýrið af auðar rist
úti er bæði og Skógarkrist.22
Skáldamál rímna er að stærstum hluta komið frá dróttkvæðum og
skiptist í tvær aðalgreinar, ókennd heiti og kenningar. Rímnaskáldin
munu auk dróttkvæða hafa sótt heimildir sínar til þulna um heitin og
um kenningar til Snorra-Eddu eða minni háttar orðaskráa gerðra eftir
henni.23 Heiti eru orð sem einkum eru notuð í skáldskap í stað venju-
legs nafns á einhverju, svo sem ýtar og rekkar um menn og fljóð og
sprund um konu, og kenningar eru í raun líkingar. Þær eru í tveim
hlutum: höfðuorð, nafn þess sem líkt er við, og kenniorð sem tengir
líkinguna við það sem lýst er, svo sem snælda (höfuðorð) óðar (kenni-
orð) = skáldskapur.24
Tilgangur skáldanna með vali sínu og notkun á kenningum og
heitum var að hefja skáldskap sinn yfir orðfæri og málfar hversdags-
umræðunnar, gera hann áhrifameiri og veglegri og leitast við að tjá
sömu hugsun nýjum og nýjum orðum — sýna fjölbreytileika og
forðast endurtekningar. Auk þess gaf þessi fjölbreytileiki tækifæri til
ríms og stuðlunar langt fram yfir hversdagsmálið. Tala þeirra orða
sem nota mátti til stuðlunar og ríms margfaldaðist, sérstaklega á þeim
21 Vísa II.11.4.
22 Vísa II.80.
23 Björn K. Þórólfsson (1934:86–104).
24 Sveinbjörn Beinteinsson ([1985]:xxviii) og AM 605 4to: I.2.4.