Són - 01.01.2006, Side 64

HJÖRTUR MARTEINSSON64
gerð til annars velkunnugs bragarháttar þar sem er tersínan. Rím-
skipanin er að vísu frábrugðin en hinar þrjár línur tersínunnar virðast
hafa vakið í huga sumra skálda ákveðin tengsl við tersettu sonnett-
unnar þótt þar sé í raun um alveg frábrugðin fyrirbæri að ræða. Þetta
birtist með allsérstæðum hætti í kveðskap Matthíasar Jochumssonar í
tveimur kvæðum þar sem hann blandar saman sonnettu og tersínu
svo að útkoman verður dálítið sérstök. Í erfikvæðinu Karen Jakobína
Hjaltalín, sem Matthías yrkir árið 1888, blandar hann saman á undar-
legan hátt tersínu, og að því er best verður séð, sonnettu í lok kvæð-
isins. Þannig hefur hann fyrsta erindið, að því er sýnist, á sonnettu af
Shakespeare-gerðinni en snýst frá því yfir í tersínu. Kvæðið endar
Matthías síðan á sonnettu. Þetta líkist ósköpum á pappírnum.17
Í söguljóði Brynjúlfs Jónssonar (1838–1914) frá Minna-Núpi,
Guðrún Ósvífsdóttir, sem út kom árið 1892, má í XXIV. kafla þessa
langa og um margt sérstæða sagnaljóðabálks sjá, að Brynjúlfi hefur
verið kunnur bragarháttur sonnettunnar. Reyndar bregður einni
sonnettu fyrir í Kvæðum Brynjólfs, sem út komu í Reykjavík árið 1889.
Er þar um þýðingu að ræða á kvæði eftir enskan mann, Josep Blanco
White. Í XXIV. kafla söguljóðsins um Guðrúnu Ósvífsdóttur er
sonnetta Brynjúlfs að vísu ekki aðgreind eða afmörkuð á neinn hátt í
textanum, heldur felld milliliðalaust inn í framvinduna:
Hann áleit sig svo argan glæpamann,
að ei til hlítar fyrir mætti bæta,
fyr eða síðar hlyti hefndum sæta,
en þótti gott hvað þetta dragast vann.
Og þó var eins og von sú hressti hann:
að hefndin mundi sekt í burtu ræta;
í öðru lífi vænti vægð að mæta,
í þessum heimi’ ef þyldi vopndauðann.
Því kveið hann ei, en glaðst hann gat ei heldur.
Hann gleymdi vonum, skemmtun rækti’ ei neina,
var lengstum fámáll, þýður þó við alla.
Á döpru bragði sást, að hann var hrelldur,
en hugar-angist reyndi þó að leyna,
svo lítilmennska heiðri skyldi’ ei halla.
17 Þórður Helgason (1999:117–119) hefur fjallað um þessar tilraunir þeirra Kristjáns
Jónssonar og Matthíasar Jochumssonar.