Són - 01.01.2006, Page 67

„GULLBJARTAR TITRA GÁRUR BLÁRRA UNNA“ 67
Ég man þig enn og mun þér aldrei gleyma.
Minning þín opnar gamla töfraheima.
Blessað sé nafn þitt bæði á himni og jörðu.
Brosin þín mig að betra manni gjörðu.
Brjóst þitt mér ennþá hvíld og gleði veldur.
Þú varst mitt blóm, mín borg, mín harpa og eldur.
2.3 Ljóðstíll
Þegar sonnettur einstakra íslenskra skálda eru bornar saman við
önnur kvæði þeirra kemur á daginn í stöku tilfellum að þar er að
finna stílleg atriði sem greina þær frá öðrum kveðskap skáldanna.
Þessi staðreynd grundvallast líklega á því, eins og þegar hefur komið
fram, að ljóðform sonnettunnar fól í sér, allt frá upphafi, hina ský-
lausu kröfu um ögun og hnitmiðun hugsunarinnar ásamt nánum
tengslum hrynjandi og ríms við efni hennar. Fram hjá því verður hins
vegar ekki horft að þetta á ekki við um allar sonnettur íslenskra
skálda og einkum og sér í lagi frumherjanna sem mörkuðu brautina
fyrstu áratugi þessa kveðskapar hérlendis. Sú staðreynd, hversu fáar
sonnettur eru ortar af íslenskum skáldum hér heima og í Vesturheimi
á tímabilinu 1844–1919, hlýtur samt að hafa falið það óbeint í sér að
skáldin reyndu að vanda til yrkinganna þar sem þau í sumum til-
fellum létu aðeins eftir sig liggja eina sonnettu áður en þau hurfu úr
þessum heimi. Fyrirvararnir eru þó alltaf nokkrir í þessu máli.
Fullyrða má að réttir tvíliðir setji mark sitt á kveðandi flestra sonn-
ettanna á þessum blöðum enda þótt fyrir komi að þríliðir skiptist á
við þá í braglínunum. Báðar sonnettur Jóhanns Sigurjónssonar eru
góð dæmi um þá undantekningu.
Að sönnu er hrynjandi sonnettanna hér breytileg sem réðst af því
hverjir ortu. Þannig er hún áreynslumikil og höktandi í sonnettu-
drögum Gísla Thorarensens í ljóðinu til Helga biskups sem og í sonn-
ettu hans um séra Þorvarð Jónsson. Hið sama gildir um einu sonn-
ettu séra Jóns Þorleifssonar sem hann orti á afmælisdegi sínum 1848.
En sonnettur þessara skálda heyra hins vegar til undantekninga því
yfirleitt er hrynjandi sonnetta íslenskra skálda háttbundin. Þetta ljær
ljóðunum oftlega kliðmjúkan og sönghæfan blæ. Þar ómar yfir
sviðinu sonnettan Ég bið að heilsa eftir frumherjann Jónas Hallgríms-
son.