Són - 01.01.2012, Blaðsíða 96

96 Heimir Pálsson
grjótuna, missti fóta,
öll í æðru polli,
elli-frí varð mella.
Leirburðar-gjár við Garða
Gerðufall því er kallað
gleypendum hjá nær gapa
grafir milli hljóðstafa.
Forði mér falli Gerðu
fræðadísir vísar
og í merarneggs mýri
Mökkurkálfa að sökkva.
Það sem er einkennandi fyrir þetta kvæði er að skáldið velur saman
eddusögu og fornhátt, form og inntak renna saman á hinn æskilegasta
hátt, auk þess sem Leirárgarðar og Grjótúnagarðar verða eitt, samhliða
þeim orðaleik að allt grjót sem Hrungni fylgir í Eddu verður að leir í
kvæði Jóns. Sérlega litríkt er að hljóðgöpin í Leirgerði verða grafir sem
gapa milli hljóðstafa og undirstrikaðar með vísuorðinu gleypendum því
hjá nær gapa! Er óhætt að fullyrða að þarna hafi næsta kynslóð skálda
getað ýmsa klæki lært.
„Gerðufall“ er undir dróttkvæðum hætti eins og Snorri kynnir
hann. Skothendingar eru í stökum vísuorðum, aðalhendingar í jöfnum
og af 81 áhersluatkvæði eru aðeins fjögur stutt: föður, gapa, grafir og
stafa. Auk þess er nokkur vafi á hvernig lesa á það var í 1. erindi, og er
reyndar skothending á móti föður. Þrjú þessara orða koma við sögu
einmitt þegar rætt er um hljóðgöp Leirgerðar. Kann að liggja í því
nokkur hnífill.
Jón kvað einnig dróttkvæða vísu til Rasmusar Rasks er sá síðar-
nefndi hafði gefið út Vejledning til det islandske eller gamle nordiske sprog árið
1811. Vísan er svona (1976:94):
Fróðri mennt hefir feðra
frummál norrænu vorra
Rask af rótum visku
réttvel látið spretta.
Engin íslensk tunga
ætlag geti það betur.
Heiðrist lærður af hauðri
höfundur rits og gjöfull!