Són - 01.01.2012, Blaðsíða 195

Fáein orð um ofstuðlun og aukaljóðstafi 195
Orðin mjöll og mýrar­ hefjast á sama staf og milli þeirra er ein kveða.
Enginn telur þó endurtekningar sem þessar til braglýta af því að þær
birtast hvor í sinni braglínunni.
Þorsteinn frá Hamri segir þegar hann er spurður um ofstuðlun og
aukaljóðstafi:
Mér leiðist ofstuðlun og vil ekki sjá slíkt í mínum ljóðum. Um
það gildir hins vegar sú regla að hjá góðum skáldum leyfist ýmis-
legt sem ekki er alveg rétt. Mörg skáld ofstuðla undir vissum
kringumstæðum og ef þeir sem það gera hafa glöggt eyra fyrir
styrk ljóðstafanna og samspili þeirra þá hljómar þetta alls ekki
illa. Það sama á við um aukaljóðstafi.20
Þórarinn Eldjárn segir um ofstuðlunina:
Mér finnst til dæmis ekkert athugavert við það, ef ég nota sér-
hljóða sem ljóðstafi, að hafa orð sem byrjar á sérhljóða í línunni
á eftir höfuðstafnum, sérstaklega ef orðið á undan því endar á
samhljóða, sem klippir þá á stuðlunar-„effektinn“. Þetta á hins
vegar ekki við um sterkari stuðla eins og sk, svo dæmi sé tekið.21
Þetta segja skáld sem lengi hafa fengist við hinn forna brag og þekkja
hann öðrum betur. Það er erfitt að setja endanlegar reglur um eitthvað
sem viðkemur hefðbundnum kveðskap. Bragurinn fer sínar eigin leiðir
á sínum eigin forsendum og hlýðir engu nema brageyranu sjálfu. En
brageyrað er líka harður húsbóndi og þeir sem ætla að yrkja í trássi við
það geta ekki vænst þess að hljóta lof fyrir kveðskap sinn.
Ný rannsókn
Rannsóknin sem liggur til grundvallar þessari grein var gerð á haust-
dögum 2012. Eins og fyrr kom fram var ætlunin að skoða kveðskap
fjögurra skálda22 sem eiga það sameiginlegt að hafa fyrst gefið út ljóð
20 Sjá RIA 2012:324.
21 Sjá RIA 2012:326.
22 Ath. að hér eru allir þátttakendur titlaðir skáld, ekki hagyrðingar. Þetta er gert til að
einfalda umfjöllunina. Lengi hefur verið deilt um það hver sé hagyrðingur og hver
skáld og hvar mörkin séu en hér verður engin afstaða tekin til þess máls utan að ljóst
er að allt eru þetta hagyrðingar; allt um það verða þau sem hér eru skoðuð kölluð
skáld. Greinarhöfundur vonar að þátttakendur fyrirgefi það.