Són - 01.01.2012, Blaðsíða 125

„Óðarfleyi fram er hrundið“ 125
Víkjum aftur að kvæði Gríms um íbúa norskra fjalla. Tröllin í fjalli
Dofra eru heiðarleg og samkvæm sjálfum sér. Ekki er munur á kynjum
að því leyti. Fríður dóttir Dofrans í fjallinu er fögur, sjálfstæð, greind og
heillandi. Þannig hafa fáir lýst jötnameyjum. Í höllu Dofra eru engir
speglar svo að Fríður er fegurri en hún veit sjálf og hún háttar sig
áhyggjulaus þó að Búi sé gestur í herbergi hennar:
Af sjer lagði’ hún skikkju skartið,
skýjum líkt og dreifir sunna;
líkaminn sást þá betur bjarti,
besta skartið náttúrunnar,
sinn um ljóma nektar nanna
naumast hafði vitund sanna.
Grímur Thomsen virðist reyndar hafa verið óhræddari við það en
flestir samtímamenn hans og landar í Kaupmannahöfn að hylla
andlega hæfileika kvenna og horfast í augu við þá. Í því eins og sumu
öðru var hann nokkuð á undan sínum íslenska samtíma. Hugsanlega
voru þar á ferð áhrif frá þeirri hæfileikaríku skáldkonu Magdalene
Thoresen. Móðir Gríms gæti einnig átt sinn þátt í því og þetta viðhorf
Gríms birtist einnig í vali hans á eiginkonu. Jakobína var greind kona
og sterkur persónuleiki. Kvenréttindi náðu nokkurri fótfestu í frjáls-
lyndisstefnunni og til marks um það mætti minna á eitt af grundvallar-
ritum hennar, Frelsið (1859) eftir John Stuart Mill, sem áratug síðar
ritaði bókina Kúgun kvenna.
Grímur ræddi samskipti kynjanna sums staðar í ritum sínum og benti
meðal annars á að allur skáldskapur Byrons væri í stíl og viðhorfum
andsnúinn hinu kynferðislega draumalandi.32 Miðað við samhengi má
skilja túlkun Gríms á Byron þannig að hann sé að bera Byron fyrir sig
í því að tilfinningalíf kynjanna sé ósamræmanlegt. Slíkar skoðanir áttu
eftir að fagna heilmiklu fylgi á 20. öld eins og flestir vita. Tilfinningalíf
varð skáldum að umfjöllunarefni í Evrópu á 19. öld. Draumurinn um
ástina losnar úr tengslum við veruleikann og þegar það hefur verið
gert er hægt að elska hann, hafna honum eða líta niður á hann eins og
Byron gerir í Don Juan og Goethe í Raunum Werthers unga.33
32 „Byrons Poesi er i Tone og Stemning en afgjort Opposition mod en erotisk Idealver-
den ...“ (Grímur Thomsen 1843: 68).
33 Grímur Thomsen 1843: 67–69.