Glóðafeykir - 01.06.1955, Blaðsíða 29

GLÓÐAFEYKIR
29
björn Jónsson byggingameistari til Sauðárkróks til að athuga allar
aðstæður viðkomandi samlagsbyggingunni, og teiknaði hann húsið.
Var bygging hafin vorið eftir og lokið fyrrihluta sumars 1935 og
stjórnaði því verki Hróbjartur Jónasson bóndi á Hamri. Mjólkur-
salan hófst svo í júlí það sumar.
Jónas Kristjánsson, samlagsstjóri á Akureyri, var okkar ráðu-
nautur og besta hjálparhella um allt fyrirkomulag og útvegun
allra véla, og réði síðan norskan mjólkurfræðing, — því þá voru
fáir íslendingar, sem voru því starfi vaxnir, — ágætan mann, sem
því miður starfaði hér stutt.
Alls mun samlagið — með öllum vélum — hafa kostað rúmar
200 þúsund krónur.
Haustið 1933 var ég fengnin til að ferðast um það svæði, sem
líklegast væri til þátttöku, og grennslast um, hversu mikil þátt-
takan yrði, því ekki þótti leggjandi upp með minna en 200 kýr-
nytar. Hélt ég fundi í þeim 9 hreppum, sem nú leggja inn mjólk
hjá Samlaginu, og voru viðtökur hinar beztu og yfirleitt mikill
áhugi fyrir málinu, er um jafnmikið nymæli var að ræða. En mesti
þröskuldurinn, fyrir þátttökunni, var vegaleysið, því segja mátti
að hin afskekktari byggðalög væru með öllu veglaus, nema yfir
húsumarið. Alls hafði ég upp loforð fyrir 188 kyornytum, og með
það var hafizt handa og lagt í byggingu samlagsins, eins og áður
er sagt.
Hálfa árið 1935, er samlagið hóf starfsemi sína, var lagt inn
95.264 kg., ig til samanburðar má geta þess, að vikuna 9.—17. maí
s. 1. voru lagðir inn 78.362 kg. Fyrsta heila árið var innl. mjólk
320.237 kg., og 10. árið 901.559 kg., svo hægt miðaði. En fljótt
kóm á daginn, að msk.-reikningar þeirra bænda — eða réttara
sagt búin, sýndu betri afkomu en hinna, er enga mjólkursöluna
höfðu. Síðari hluta þessa tímabils, eð 10 ár, hefir samlagið greitt
bændum rúmar 30 milljónir króna fyrir mjólk, og auk þess byggt
nýtt samlagshús, búið hinum beztu tækjum, og mun það vera
eitt hið hezta sinnar tegundar á landinu. Síðastliðið ár voru enn
fengnar nýjar vélar og vinnsla hafin á nýjum tegundum osta, sem
falla vel í smekk neintenda, og sama má segja yfirleitt um allar
vörur héðan.
Mánaðargreiðslur inn í reikninga félagsmanna örfa viðskiptin
og gera staðgreiðslu mögulega, sem er mjög þýðingarmikið fyrir
öll viðskipti K. S. og eina úrræðið gegn skuldasöfunun.
Uppbótin á mjólkina fyrir s 1. ár nam fullt 1.640 þús., og kemur