Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2014, Síða 36

Helgarblað 3.–6. október 201436 Fólk Viðtal
uppi var um breytt samfélag. Og smá-
kóngar fyrri tíma og varðmenn hins
óbreytta ástands standa nú og hlæja
framan í okkur. Ég vona bara að fólk
taki í taumana áður en við sökkvum
aftur ofan í þetta góðærisfen,“ seg-
ir hann og er auðheyrilega töluvert
mikið niðri fyrir. Þó neitar hann því að
hafa löngun til að blanda sér í stjórn-
málin með virkari hætti. „Nei, ég hef
ekki fundið hjá mér þörf til þess. Svo
skil ég ekki efnahagsmál og er það ekki
alfa og ómega íslenskra stjórnmála, að
þrasa um efnahagsmál? 
Ljótt af milljarðamæringunum
Ég bauð mig að vísu fram á stjórnlaga-
þing eftir hrunið. Þó að það hljómi
kannski heldur hátíðlega fannst mér
það vera á vissan hátt skylda mín að
láta á það reyna. Þarna var ótrúlegt
tækifæri til að betrumbæta þjóðfélag-
ið með nýrri stjórnarskrá og ég hafði
náttúrlega verið árum saman að þenja
mig í útvarpi og blöðum um hvern-
ig mætti bæta samfélagið. Mér fannst
ég hljóta að láta á það reyna hvort
fólki þætti ástæða til að ég kæmi ná-
lægt því. Nú, ég var kosinn og tók síð-
an sæti í stjórnlagaráði. Og af því starfi
hafði ég afskaplega djúpa ánægju
enda einstaklega sérstakur og góður
hópur alls konar fólks sem sat í ráðinu
og allir voru ákveðnir í að skila góðu
verki án þess að láta hin óþolandi ís-
lensku flokksbönd vefjast fyrir sér. Og
ég er sannfærður um að við höfum
skilað góðu verki, stjórnarskrá sem
hefði verið mjög gott skref í að bæta
samfélagið. Og tveir þriðju lýstu því
yfir í þjóðar atkvæðagreiðslu að þeir
vildu að plaggið okkar yrði grundvöll-
ur að nýrri stjórnarskrá Íslands. Samt
beittu sér þá tveir stjórnmálaflokk-
ar og forseti Íslands eindregið gegn
þessu plaggi. Ég mun aldrei botna í
ástæðunum fyrir því. Það var ekkert
í þessu plaggi sem þessir aðilar gátu
gert raunverulegan hugmyndafræði-
legan ágreining um. Menn tíndu til
eitt smáatriði hér og annað þar sem
þeir voru ósammála og létu svo eins og
allt plaggið væri ómögulegt. Allra verst
fannst mér samt að ýmsir í akademí-
unni fóru út í þann sama sparðatín-
ing. En sannleikurinn var sá að sjálfur
hefði ég – og hvert eitt og einasta okkar
í ráðinu – getað fundið einstök atriði í
plagginu sem við vorum ekki endilega
sammála. En heildin var góð, um það
er ég sannfærður.
Eitt af því sem vekur hjá mér mikla
hryggð er að ráðandi stjórnmálaflokk-
ar hafa allt þetta góða starf og heila
þjóðaratkvæðagreiðslu að engu. Það
er þvílíkur dónaskapur og svívirða
við þjóðarvilja að ég trúi því varla. Og
þjóðin sjálf lætur það sér í léttu rúmi
liggja, í bili allavega. Ég vona samt að
þetta starf reynist ekki árangurslaust
þegar upp er staðið. Ég trúði því stað-
fastlega og trúi því enn að þetta verk
okkar skili betra samfélagi en hefur
verið undanfarna áratugi. Það neitar
því enginn, meira að segja ekki þeir
stjórnmálaflokkar sem sammælst hafa
um að stinga þessu ofan í skúffu, þeir
þræta ekki fyrir margt af því sem við
vorum að fjalla um. Þeir vilja bara ráða
þessu sjálfir, geta ekki hugsað sér að
eitthvert fólk úti í bæ sé að semja nýja
stjórnarskrá. 
Stjórnlagaráð var falleg hugmynd
og maður fer hjá sér þegar maður sér
viðtöl við fólk í útlöndum þegar það
lýsir aðdáun sinni á því hvernig stjórn
Jóhönnu Sigurðardóttur hafi farið að
því að semja nýja stjórnarskrá. Menn
vita hins vegar minna um að búið sé
að stinga þessu ofan í skúffu af því það
hentar ekki tilteknum pólitíkusum og
stjórnmálamönnum. Og það er ljótt
af þeim, þessum milljarðamæringum,
sem eiga að heita stjórnarherrar okkar.“
Ekki bjartsýnn á framhaldið
Þrátt fyrir svartsýni segir hann ekki
alla von úti. „Ég er ekki bjartsýnn í bili
en við höfum enn tækifæri til að fara
inn á rétta braut þótt við höfum verið
afvegaleidd í þeim tilraunum. 
Í gamla daga fannst mér það
skelfilegasta tilhugsunin sem ég gat
ímyndað mér að börnin mín ílengd-
ust í útlöndum til frambúðar. Nú verð
ég að segja að nú er svo komið að mér
finnst það allt í lagi þótt þau nenni
ekki að vera hérna. Slíkt er mjög erfitt
fyrir mann eins og mig að viðurkenna.
Ég hef alltaf verið heimakær og mik-
ill Íslendingur í vonandi sæmilegri
merkingu þess orðs. Fyrir mig er þess
vegna meira en að segja það að viður-
kenna að ég hafi ekkert á móti því
að börnin mín setjist öll að í útlönd-
um ef þeim sýnist. En á ég að óska
þess að þau búi hér til æviloka, eins
og útlit er fyrir að ég geri, við þetta
gamla spillingarþjóðfélag sem ég var
að vona að við gætum losað okkur
við eða betrumbætt, og það yrði þó
alla vega jákvæð afleiðing af hrun-
inu,“ segir hann. Hann  neitar því þó
að sjálfur sé hann á förum. „Mig hef-
ur aldrei langað að setjast að í útlönd-
um til langframa. Og þó að ég vildi
kannski kannski flytja núna, þá bý ég
náttúrlega við það að ég kann ekkert
sem getur komið að gagni í útlönd-
um. Það eina sem ég kann er að skrifa
og tala eitthvað á þessu litla tungu-
máli okkar. Þannig að ég veit ekki
hvort ég gæti nokkurs staðar annars
staðar unnið fyrir mér. En ég skil vel
þá sem eru á þeim buxunum nú til
dags að vilja flytja í burtu. Og myndi
ekki lengur halda aftur af börnunum
ef þau vildu flytja. En svo getur ver-
ið að þetta breytist allt – að við áttum
okkur á því að við erum aftur komin
inn á braut ójafnréttis. Ég vona það.
Það þarf ekki alltaf langan tíma til að
breyta hlutunum. Í eðli mínu er ég
ódrepandi bjartsýnismaður, en í bili
viðurkenni ég sem sagt að ég er ekkert
mjög hress. Ég hefði aldrei nokkurn
tímann á ævinni trúað því þegar bús-
áhaldabyltingin stóð sem hæst að nú
2014 réðu hér aftur sömu flokkarnir
og steyptu okkur í hrunið og það án
þess að hafa gengið í gegnum nokkra
endurskoðun á sinni hugmynda-
fræði og starfi. Og þessir flokkar eru
farnir að skipa pólitíska sendiherra,
lækka gjöld ríkustu manna lands-
ins, skera niður heilbrigðiskerfið og
hækka matarskatt. Ég held ég hefði
hlegið fyrri part árs 2009 ef mér hefði
verið sagt að svona yrði ástandið
2014. En fyrst þetta gat gerst þá get-
ur maður að minnsta kosti leyft sér
að vona að eitthvað skárra geti gerst
líka. En til þess verðum við að taka til
hendinni.“ n
Gæðaþjónusta
& góð verð
„Ég er ánægður
með að mín síð-
asta minning um hann sé
jákvæð og notaleg.