Bændablaðið - 19.06.2014, Side 16

16 Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júní 2014
Á efri unglingsárum mínum
snerist lífið á sumrin um vinnu
og skemmtanir. Í sveitinni var
skemmtanalífið fremur einfalt.
Reglulega skelltum við okkur
á böll í Miðgarði og í öðrum
félagsheimilum í Skagafirði og
það kom fyrir að við brugðum
okkur á böll í næstu héruðum.
Þá voru viðkomustaðirnir
Sjallinn á Akureyri, Ýdalir
í Aðaldal, félagsheimilið á
Blönduósi og Víðigerði í Vestur-
Húnavatnssýslu, svo dæmi séu
tekin.
En útihátíðir eða bæjarhátíðir
voru fátíðar á þessum árum.
Stærsti viðburður hvers
sumars í skemmtanalífi
djammþyrstra ungmenna var
verslunarmannahelgin. Þá
þyrptumst við á útihátíðir
hingað og þangað um landið,
til Vestmannaeyja og Akureyrar
til að mynda. Þetta voru
svo sem ágætar skemmtanir
en einkenndust auðvitað af
öskrandi fylleríi, uppbyggðri
unglingagreddu, slagsmálum og
almennum djöfulskap.
Á síðustu árum hefur
útihátíðum og bæjarhátíðum
snarfjölgað, svo mikið að það
væri fast að því hægt að leggjast
í útlegð yfir sumarmánuðina og
þræða sig eftir þjóðvegunum
frá einni slíkri hátíð til
annarrar. Með því hefur vægi
verslunarmannahelgarinnar
töluvert minnkað. Fyrir 15 til 20
árum síðan var algjör goðgá að
skella sér ekki á útihátíð þá helgi.
Hins vegar er það nú svo að
þessar útihátíðir og bæjarhátíðir
eru misjafnar. Sumar virðast hafa
tekið í arf það versta og vitlausasta
sem verslunarmannahelgin hafði
(og hefur enn) að bjóða. Dæmi
um þetta er Besta útihátíðin sem
haldin var á Gaddstaðaflötum í
byrjun júlí 2012. Þar tókst nokkur
þúsund manns ekki að koma
saman án þess að nauðgun væri
kærð og allt logaði í slagsmálum.
Ekki efa ég að megnið af þeim
sem á hátíðina komu hafi skemmt
sér vel, rétt eins og ég gerði um
verslunarmannhelgar hér í denn.
En þrátt fyrir mikla gæslu og
forvarnir fyrir hátíðina fór þetta
nú ekki betur. Aðstandendur
Írskra daga á Akranesi hafa
ævinlega gert sitt besta til að
hún fari vel fram. Samt sem áður
er það fastur liður að upp komi
líkamsárásir og vesen á hátíðinni.
En það er ekkert náttúrulögmál
að þetta þurfi að vera svona. Á
þungarokkshátíðinni Eistnaflugi
hefur aldrei komið upp nauðgun
og það er hending að það komi
til handalögmála. Sömu sögu
má segja um tónlistarhátíðina
Bræðsluna á Borgarfirði eystri.
Á báðum þessum hátíðum er
enda lagt út af því af hálfu
skipuleggjenda að fólk skuli
skemmta sér fallega. Eins og
Stebbi Magg, skipuleggjandi
Eistnaflugs, segir á hverju kvöldi
hátíðarinnar: Ekkert fökking
vesen, annars held ég aldrei aftur
Eistnaflug.
Síðasta sumar fór ég á
tónlistarhátíðina Glastonbury
Festival í Englandi. Þar komu
saman 130.000 manns og
skemmtu sér í fimm daga
undir tónum Rolling Stones,
Portishead og annarra stórgóðra
tónlistarmanna. Ekki ein einasta
líkamsárás var kærð eftir hátíðina.
130.000 Bretar og gestir þeirra
geta skemmt sér vandræðalaust á
útihátíð. Gestir Bræðslunnar og
Eistnaflugs geta það líka. Væri til
of mikils mælst að gestir annarra
íslenskra útihátíða gætu slíkt hið
sama? /fr
STEKKUR
Verið til friðs
Nokkur atriði um sýnatöku og mælingar í heyi
Fóðurefnagreiningar 2014
Heyskapur er nú fram undan og
í sumum héruðum þegar hafinn.
Margir bændur vilja vita hver gæði
og samsetning er á gróffóðrinu
sem þeir ætla að nota næsta vetur.
Til upprifjunar og fyrir þá sem
eru að taka heysýni í fyrsta sinn
þá koma hér fáeinar upplýsingar
um feril greininganna.
Hirðingarsýni eða sýni úr
verkuðu heyfóðri
Fyrir þá sem ætla sér ekki að
láta mæla fitusýrur og aðrar
gerjunarafurðir (í votu heyi) eða vera
þátttakendur í NorFor verkefninu
varðandi fóðrun mjólkurkúa ættu að
nota tækifærið og taka hirðingarsýni.
Sé heyið forþurrkað í kringum
45-50% þurrefni er varla nokkur
gerjun eða verkunartap sem hefur
hagnýtt gildi og þá eru hirðingarsýni
ágætur kostur. Allra best er að taka
sýnið með þar til gerðum heybor
sem leiðbeiningamiðstöðvar hafa
útvegað. Fyrir þá sem ekki hafa
tök á heyborum geta tekið visk
úr múgunum áður en rúllað er,
taka sýnið innan úr múgunum,
því yfirborðið gæti verið eitthvað
þurrara. Gengið er þvert á múgana og
tekin visk hér og þar þannig að sýnið
endurspegli efniviðinn. Setja strax í
góðan plastpoka og loka þétt , merkja
vel og setja í frysti. Stærð sýnanna
fer eftir þurrkstigi, nægilegt er u.þ.b.
0,5 kg blautt hey, en um 0,3 kg fyrir
þurrlegt (í rúmmáli u.þ.b. 1,5 til 3
lítrar). Merkimiðar hafa verið tiltækir
hjá leiðbeiningamiðstöðvum, en fyrir
þá sem ekki hafa miða tiltæka skal
rifja upp helstu upplýsingar sem eiga
að fylgja.
Eftirfarandi upplýsingar
skulu fylgja
Tökudagur á sýni: Dagsetning.
Sendandi: Nafn bónda, heimilisfang
og kennitala. Einnig búsnúmer.
Netfang sendanda : Hægt að senda
niðurstöður rafrænt.
Gerð sýna: Hirðingarsýni eða sýni
úr verkuðu fóðri.
Auðkenni: Af hvaða túni, úr hvaða
hlöðu, eða annað auðkenni fyrir
sýnið.
Dagsetningar: Sláttudagur og
hirðingardagur.
Sláttur: Fyrri sláttur eða seinni
sláttur.
Verkunaraðferð: Þurrhey, vothey,
rúllur, stórbaggar, grænfóður eða
annað.
Við votheysgerð: Geta um hvort
íblöndunarefni séu notuð, og hvaða
efni.
Söxun: Er heyið fínsaxað, minna en
4 cm, grófsaxað (skorið) eða ósaxað.
Tegund: Skrá ríkjandi grastegundir,
þarf ekki að vera mjög nákvæmt.
Grænfóður: Tegund skal ávallt skrá
(hafrar, rýgresi, kál eða annað).
Norfor: Mælingar fyrir NorFor
forritið (kýr) (skrifa NorFor á blaðið)
Við hentugleika eru sýnin send til
rannsóknastofunnar annað hvort við
lok fyrri sláttar eða í heyskaparlok.
Hægt er að senda sýnin í pósti og
póstleggja þau fyrrihluta vikunnar
þannig að sýnin lendi ekki í bið
hjá póstinum yfir helgi. Einnig sjá
leiðbeiningamiðstöðvar um að koma
sýnunum til rannsóknastofunnar.
Mælst er til að síðustu hirðingarsýni
verði komin inn til LbhÍ fyrir 1.
október, og verkuð sýni fyrir 25.
október, sem þýðir að síðustu
niðurstöður úr mælingatörninni
liggja fyrir hjá bændum fyrri hluta
nóvember.
Við hefðbundna greiningu hefur
verið mælt: þurrefni, meltanleiki,
útreiknað orkugildi FEm, prótein,
tréni (NDF) og svo steinefni.
Verð fyrir viðbótargreiningar
liggur ekki endanlega fyrir, en um
samvinnu við aðra er að ræða. Munu
verð birtast í heild hér í Bbl og víðar
núna á næstunni.
Hvert á að senda sýnin?
Rannsóknastofu LbhÍ, Hvanneyri,
311 Borgarnes sími 4335000 (beint
Hvanneyri 4335044 eða Keldnaholt
4335215).
Móttaka sýna af Norðausturlandi
er í Búgarði, Óseyri 2, 603 Akureyri
sími 460-4477. Bændur geta sent
sýni beint með pósti eða örum
leiðum til LbhÍ, eða óskað eftir því
við leiðbeiningamiðstöðvar að annast
það.
Netföng: Hvanneyri rannsokn@
lbhi.is, Keldnaholt, tryggvie@lbhi.
is, Búgarður ghg@bugardur.is.
Tryggvi Eiríksson,
Landbúnaðarháskóla Íslands
125 ár síðan skólastarf hófst á Hvanneyri
Landbúnaðarháskóli Íslands útskrifar stóran hóp nemenda
Landbúnaðarháskóla
Íslands var slitið í tíunda
skipti föstudaginn 6. júní
síðastliðinn. Rösklega 70
nemendur háskólabrauta
og búfræði voru útskrifaðir
að þessu sinni. Athöfnin
fór fram í Ásgarði á
Hvanneyri. Starfsstöð
LbhÍ á Reykjum í Ölfusi
– Garðyrkjuskólanum
– var slitið fyrir nokkru,
en þar voru útskrifaðir 35
nemendur. Þá er þess að geta
að á sumardaginn fyrsta
(á Skeifudaginn) voru 45
nemendur útskrifaðir úr
Reiðmanninum, sem er
námslína í endurmenntun
LbhÍ.
Ágúst Sigurðsson rektor
minntist þess í ræðu sinni
á Hvanneyri að nú væru
125 ár liðin síðan skólastarf
hófst á Hvanneyri og 75
ár síðan Garðyrkjuskólinn
varð að veruleika. Á næsta
ári er liðin hálf öld frá því
að Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins hóf
starfsemi, en Rala ásamt
skólunum tveimur er grunnur
Landbúnaðarháskóla Íslands.
„Þetta eru merkar vörður í
sögu íslensks vísinda- og
skólastarfs. Við getum rakið
sögu bændamenntunar á
Hvanneyri til þess er Hjörtur
Hansson frá Hækingsdal
í Kjós kom í skólann um
Krossmessu vorið 1889,
en skólaárið taldist þá frá
miðjum maí til jafnlengdar
næsta ár. Þá var skólastjórinn
jafnframt eini kennari
skólans,“ sagði rektor.
Þurfum að framleiða
meiri mat
Ágúst gerði loftslagsbreyt-
ingar og hraða fjölgun
mannkyns að umtalsefni
í ræðu sinni, en ljóst er að
framleiða þarf helmingi
meiri mat í heiminum á
næstu 50 árum en nú er gert.
„Fólksfjölgun er ör og sífellt
Vesturlandabúar hafa tamið
sér. Þetta verður að gera án
þess að ganga frekar á gæði
jarðarinnar. Það þarf að auka
framleiðni verulega á sama
tíma og margt bendir til þess
að skilyrði muni versna á
stórum landsvæðum vegna
loftslagsbreytinga. Staðan
er ekki vonlaus – langt í frá.
Nú sem endranær er best að
treysta á hugvitið og velja
árangursríkustu leiðirnar að
settu marki. Þarna höfum
við – starfsmenn Land-
búnaðarháskóla Íslands
– mikilvægu hlutverki að
gegna. Alveg tvímælalaust.
Lágmarkið er að við sjáum
okkur sjálfum fyrir nægum
matvælum, en því er spáð
að Íslendingum muni fjölga
um 30% fram til 2060. Við
þess að nýta það ræktarland
sem við eigum sem betur
fer nóg af og þetta þarf að
gera með hagkvæmum hæt-
ti án þess að ganga á gæði
landsins. Íslenskar land-
búnaðarafurðir gætu orðið
þá er nauðsynlegt að tryggja
samkeppnishæfni þeirra. Það
kallar aftur á mikil gæði og
aukna framleiðni í greininni
og þar hljótum við að hafa
verk að vinna,“ sagði Ágúst.
Ágúst Sigurðsson, rektor LbhÍ (t.v.), með útskriftarnemendum á Hvanneyri sem voru rösklega 70 þetta vorið. Ljósmyndir / Áskell Þórisson
Útskriftarnemendur úr garðyrkjunáminu voru brautskráðir í
lok maí á Reykjum í Ölfusi.
Ágúst Sigurðsson