Skírnir - 01.01.1983, Side 10

8
MATTHÍAS VIÐAR SÆMUNDSSON
SKÍRNIR
mannahöndum“(353). Tilvera þeirra er, með orðum skáldsins,
alveg samvaxin náttúrunni. í Vordraumi stefnir Gestur saman
persónum af heimum samfélags og náttúru, en mótsetning
þeirra er þó ekki algild í líkingu við þversögn lífs og dauða því
að sögulegt viðhorf liggur heimssýn Gests til grundvallar. Mörk
hins náttúrlega og samfélagslega eru ekki óyfirstíganleg í augum
hans.
1.2
Skáldskapur á að endurspegla lífið í margbreytni sinni.4 Rit-
höfundi ber að hafa sannleikann að leiðarljósi og draga upp
myndir af trúverðugum persónum við raunréttar aðstæður. —
Því að ekkert er fagurt nema það sé satt. Sá sem situr í forar-
polli verður ekki hreinn af því einu að liugsa um draumfagra
veröld eða forna frægðartíð!
Gestur Pálsson hafnar þó öllum „fótógrafíum" af hversdags-
lífinu og gerir kröfu um skáldlegt raunsœi sem byggi í senn á
sköpun og speglun. Allur skáldskapur verður að vera innblás-
inn af samtengjandi liugmynd og persónuleika skáldsins. Listin
verður að fella blæju sína yfir spegilmyndina.
Þetta viðhorf til bókmenntasköpunar birtist glöggt í Vor-
draumi. Sagan er beinskeytt samtíðarádeila í líkingu við fyrir-
lestrana, og tengist á ýmsan hátt raunverulegum fyrirmyndum,
en raunvísunin yfirgnæfir þó ekki listgildi verksins.5 Sagan er
margslungin og geymir ríkulegt táknmál sem hefur lrana yfir
sögulegan aðdraganda sinn. Skipuleg notkun höfundarins á tákn-
rænni hliðstæðu og háði gerir textann margræðari og dýpri en
virðist við fyrstu sýn. Auk jjess er sagan hnituð um fáeinar merk-
ingarafstæður sem njörva hana í samstæða heild.
1.3
1 upphafi Vordraums er að finna táknræna náttúrumynd sem
speglar söguna alla, byrjun liennar og endi. Lýst er snemmbæru
og skammvinnu gróskuskeiði í lok vetrar. Tún grænka og grös
gróa, lífið brýtur af sér ísfjötra vetrar í einu vetfangi. En á
skammri stund skipast veður í lofti, vorlífið líður undir lok og
vetrarhjúpurinn leggst yfir landið að nýju. Lífsneistinn verður