Skírnir - 01.01.1983, Side 58

56
VÉSTEINN ÓLASON
SKÍRNIR
Á hinn bóginn er frásagnaraðferð rímunnar í grundvallarat-
riðum ólík þeirri sem verður fyrir okkur i sagnadansinum: kynnt-
ar eru til sögunnar margar persónur, sem ekki hafa hlutverk í
frásögninni sjálfri, og sögð miklu lengri og flóknari saga en tíðk-
ast í sagnadönsum. Þetta kemur ekki síst fram í hinni rækilegu
kynningu í upphafi.
Með þessum tveimur dæmum hefur verið gefin nokkur lýsing
á því hvernig umhorfs er á bókmenntasviðinu þegar sagnadans-
ar koma þar fram. Af því sem fram kemur í yngri heimildum
getum við ráðið að þeim hafi verið vel tekið og verður því að
gera ráð fyrir að þeir hafi fullnægt einhverjum öðrum þörfum
en rímur og helgikvæði. Það er því freistandi að leita skýringa
á hlutverki þeirra í þeim einkennum sem helst greina þá frá
rímum og helgikvæðum.
Auðvitað hafa sagnadansar sérstöðu í því að vera kvæðagrein
sem mælt er af munni fram og lifir í minni fólks. En ekki er
ástæða til að gera of mikið úr þessum greinarmun. Þótt rímur
og helgikvæði ættu sér bókmenntalegan uppruna var þeim vafa-
laust ætlað að ná til alls almennings, bæði læsra og ólæsra, og
þessar kvæðagreinar hafa einnig verið sungnar. Og sagnadans
einsogÓláfsvísuráttisérvissulega rætur í bókmenntum að miklu
leyti: þaðan er efnið fengið að hluta og einnig í stílnum koma
fram nokkur bókmenntaleg einkenni.
IV
Sagnadansinn um Ólaf helga, Óláfs vísur, er 32 erindi undir
reglulegum ferkvæðum dansahætti án viðlags. Hann byrjar með
óbeinu ávarpi til aðalpersónunnar:
Ólafur kóngur Haraldsson
hann gefi oss sigur og tíma
so að eg hafi djörfung til
um aðferð hans að rfma.
Að þessum stutta inngangi loknum hefst frásögnin í miðju
kafi án kynningar persóna, eins og venja er í sagnadönsum: