Skírnir - 01.01.1983, Page 152

146 SVERRIR TÓMASSON SKIRNIR
skoðun kemur fram í jarteinaþáttum Jóns sögu, þar sem lýst er
kröftum beggja dýrlinga.
Koppenberg gerir talsverðan samanburð á A og B gerð Jóns
sögu. Hann sýnir glögglega skrúðstíl B og ræðir lítilsháttar þá
pósta sem sú gerð hefur fram yfir A. Hann útskýrir Gísls þátt
þannig að hann sé
Vennischung von historischen und hagiographischen Erzahltraditionen.
Wáhrend Gísls Auftreten in Norwegen als historisch gesichert angesehen
werden kann, handelt es sich bei Jóns Galgenwunder um ein bekanntes
hagiographisches Traditionsstiick (bls. 224).
Kjarni þáttarins í Jóns sögu er kraftaverkið. Hinn sæli Jón
steypti kápunni konungsnaut yfir Gísl áður en hirðmenn kon-
ungs festu hann upp sem þjóf. Miðvikudag hinn næsta á eftir
féll Gísl niður úr gálganum standandi og svaraði hinum sæla
Jóni svo þegar hann spurði um hag hans:
‘Þat kann ek helzt af segja, at mér var sem ek sæta í hægum stað, síðan þú
lagðir yfir mik kápuna, fyrir utan þat at fætrnir eru mér stirðir, er undan
tóku kápunni, ok því má ek enn eigi ganga.’35
Þessari frásögn 73-gerðarinnar er ætlað það hlutverk að sýna
að Jón getur vakið menn af dauða. Þetta er fyrsta dæmið um
‘fyllingu krafta’ hans og það hefur ekki svo lítið gildi fyrir
ímynd hans sem dýrlings. Koppenberg lætur reyndar ósvarað
hvaða hlutverki þessir umframpóstar gegna fyrir heildarmerk-
ingu verksins: — að d-gerðin verði ‘réttlig frásögn’.
Þorláks saga sýnir okkur mikla kunnáttu og færni í helgisagna-
ritun. Jóns saga beinir sjónum okkar að öðrum galdri; hún veit-
ir okkur þá ánægju að sýna okkur á hvern hátt norðlenskir
sagnaritarar komu fyrir löngum gaur í lítilli grýtu. Hún er
ágætt dæmi um klerklegt hugarflug. Sumt af því kemur fram í
rannsókn Koppenbergs, en þar sem vinnubrögð hans eru um
of í anda textafræðinnar verðui' það efni sem lýtur að frásagn-
artækni og skáldskap út undan. Það hefði til dæmis verið fróð-
legt að sjá hvernig hefðbundin þekkingaratriði um tímatal eða
ritklif hjálpa til við að mynda frásagnarliði. En til að sýna slíkt