Morgunblaðið - 10.07.2015, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JÚLÍ 2015
SVIÐSLJÓS
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Þessa dagana er Grikkland og fjár-
málakreppa þess á hvers manns
vörum, enda hafði landið aðeins til
miðnættis í gær, til þess að kynna
leiðtogum evruríkjanna og Evrópu-
sambandsins það sem þeir hafa kall-
að eftir, „trúverðuga“ umbótaáætl-
un, líkt og fram kom í frétta-
skýringu Boga Þórs Arasonar hér í
Morgunblaðinu í fyrradag.
Þar kom jafnframt fram að
heildarskuldir Grikklands eru 317,1
milljarður evra, eða sem nemur
42.420 milljörðum íslenskra króna,
miðað við gengi dagsins í gær.
Hver hefði kostnaður Íslands
orðið í þátttöku í neyðarlánum
Ýmsir hafa velt því fyrir sér, nú
þegar ákveðnar líkur eru á því, að
ESB, evruríkin, Evrópski seðla-
bankinn, Björgunarsjóðurinn
(European Financial Stability
Mechanism), Evrópusambandsríkin
sem eru utan evrusvæðisins, og
fleiri lánardrottnar Grikklands,
ákveði enn eitt neyðarlánið til
Grikkja, hvað það hefði líklega þýtt
í krónum og aurum fyrir Ísland, ef
það væri eitt aðildarríkja Evrópu-
sambandsins.
Blaðamaður fékk töluglöggan
mann til þess að aðstoða sig við
ákveðna útreikninga og eru helstu
niðurstöður þessar. Tekið skal fram
að hér er um áætlanir og enga há-
vísindalega úttekt að ræða og niður-
stöðurnar sagðar geta hafa verið
mögulegt framlag Íslands í björg-
unaraðgerðum til handa Grikkjum.
Gengið er út frá því að aðildarríki
Evrópusambandsins og evruríkin
borgi og hafi borgað í hlutfalli við
landsframleiðslu sína (VLF). Þann-
ig hefði Ísland átt að borga 0,127%
af VLF Íslands í þeim neyðarlánum
sem þegar hafa verið greidd til
Grikklands. Það jafngilti því að Ís-
land hefði sem Evrópusambandsríki
átt að greiða tæplega 270 milljónir
evra, eða sem nemur 36 milljörðum
króna, miðað við gengi dagsins í
gær.
Hagspekingar hafa giskað á, að ef
enn einn björgunarpakkinn verður
ákveðinn af helstu lánardrottnum
Grikklands nú á sunnudag, þá sé
ekki ólíklegt að hann hljóði upp á ca
100 milljarða evra, eða um 13.400
milljarða íslenskra króna. Af þeirri
upphæð hefði mögulega komið í Ís-
lands hlut, væri það í Evrópusam-
bandinu, að greiða 12,7 milljónir
evra, eða sem svarar um 17 millj-
örðum króna.
Mikil vantrú á endurheimtur
Þeir sem rætt var við vegna þess-
ara skrifa benda á að vissulega heiti
lánin til Grikklands neyðarlán, sem
gefi ákveðin fyrirheit um að þau
verði endurgreidd. Mikilla efasemda
gætir þó meðal viðmælenda um að
neyðarlánin endurheimtist nokkurn
tíma, nema að mjög takmörkuðu
leyti.
Það ræðst væntanlega í dag hvort
lánardrottnar Grikklands telja til-
lögur Grikkja um „trúverðugar“
umbætur vera fullnægjandi. Verði
það niðurstaða lánardrottnanna, þá
eru meiri líkur en minni á að þeir
ákveði eigi síðar en á sunnudag, enn
eitt neyðarlánið til gríska ríkisins.
Þó skal ekkert um það fullyrt, í ljósi
stöðugrar frestunar á lokaákvörðun.
ESB-aðild hefði reynst dýrkeypt
 Hefði Ísland verið í ESB væri landið líklega búið að greiða um 36 milljarða í neyðarlán til Grikk-
lands  Nýr 100 milljarða evra björgunarpakki myndi hafa kostað ríkið allt að 17 milljarða króna
AFP
Aþena Væri Ísland eitt aðildarríkja ESB, hefði það þegar kostað landið tugi milljarða í neyðarlán til Grikklands.
Ísak Rúnarsson
isak@mbl.is
Listi Neytendasamtakanna yfir
verðhækkanir birgja lengist stöðugt
í kjölfar kjarasamninga sem gerðir
voru 29. maí sl. Meðal nýlegrar við-
bóta við listann eru hækkanir Góu-
Lindu á öllum vörum sínum um 10-
15% vegna nýgerðra kjarasamninga
auk hækkana á hráefniskostnaði og
öðrum rekstrarkostnaði, en fyrir-
tækið hefur ekki þurft að hækka
verð síðan 2009. Ekki verður ódýr-
ara fyrir almenning að borða brauð
og kökur, en Brauðgerð Kr. Jóns-
sonar hækkar brauð og kökur um
5,6% frá og með deginum í dag.
Einnig er ljóst að fyrirtæki í þjón-
ustugeiranum hafa þurft að boða
verðhækkanir í kjölfar kjarasamn-
inga en þar má m.a. nefna Póstdreif-
ingu, sem hækkaði vörur sínar um
5% þann 1. júlí. Í tilkynningu til við-
skiptavina sinna segir Póstdreifing
að meðaltalshækkun launa hafi verið
7,2% og að dreifingar- og launa-
kostnaður sé 92% af rekstrarkostn-
aði fyrirtækisins. Því hafi þurft að
hækka verð um 5%.
Slæmt fyrir neytendur
Búast má við að mörg fyrirtæki í
þjónustugeiranum séu í álíka stöðu,
en þar er launakostnaður oftar en
ekki stór hluti heildarkostnaðar.
„Okkur hafa borist ábendingar um
að fyrirtæki í þjónustugeiranum hafi
verið að hækka verð. Allar hækkan-
irnar sem eru að koma í kjölfar
kjarasamninga eru mjög slæmar
fyrir neytendur og mig langar að
árétta til fyrirtækja að forðast það í
lengstu lög að hækka verð,“ segir Jó-
hannes Gunnarsson, formaður Neyt-
endasamtakanna.
Hækkanir á
daglegu brauði
 Frekari verðhækkanir koma í ljós
í kjölfar nýrra kjarasamninga
Brauð og kaka Talsverðar verðhækkanir hafa átt sér stað í kjölfar kjara-
samninga. Nú síðast var verð á kökum og brauði að hækka hjá birgi.
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
Franz Friðriksson björgunar-
sveitarmaður ók framhjá særðum
svani þegar hann var á leiðinni yfir
Holtavörðuheiði. Franz, sem er í
Flugbjörgunarsveitinni, stökk út úr
bílnum og kom fuglinum undir
læknishendur. Þar kom í ljós að
svanurinn var með ljótt lærbrot og
þurfti að aflífa fuglinn.
Þetta er ekki fyrsta dýrið sem
Franz kemur til bjargar, en fyrir
skömmu var hann með tvo starra-
unga í fóstri sem fljúga nú frjálsir
um loftin blá. Hann hefur alla tíð
verið mikill dýravinur og bjargað
fjölmörgum dýrum, stórum sem
smáum.
„Það var fjör í svaninum til að
byrja með og bíllinn var svolítið
lemstraður en hann róaðist fljótt.
Við urðum þokkalegir vinir, hann
var í það minnsta ekki sáttur þegar
dýralæknirinn ætlaði að taka hann,“
segir Franz, en hann sat hugsi eftir
að í ljós kom að ekki var hægt að
bjarga fuglinum.
„Ég fór að hugsa hvort það væri
ekki hægt að stofna samtök, Face-
book-hóp eða einhvern vettvang fyr-
ir fólk sem gæti látið vita af særðum
dýrum sem enginn á. Þá gæti ég, eða
einhver annar sem vildi vera með
mér í þessu, stokkið af stað og
annaðhvort linað þjáningar dýrsins
eða komið því undir læknishendur.“
Sonurinn ánægður
Sonur Franz, Fjalar, er ánægður
með björgunarstarf pabba síns. „Það
er fínt að leyfa honum að sjá náttúr-
una, umgangast dýrin af virðingu og
að það sé sanngirni í náttúrunni. Það
er ekkert sanngjarnt að særð dýr,
sem enginn á, séu látin bíða dauðans
af því að það eru lög náttúrunnar.“
Bjargaði lærbrotnum
svani af Holtavörðuheiði
 Vill stofna vettvang fyrir særð dýr sem enginn á
Svanasöngur Franz með svaninn sem hann bjargaði. Svanurinn var illa
lærbrotinn og var ekki hægt að bjarga honum. Hann var því aflífaður.
Stuðbolti Franz tók þessa mynd af
ferðafélaga sínum á góðri stundu.
Ljósmyndir/Franz Friðriksson
Sonurinn glaður Fjalar, sonur
Franz, annast starraunga.