Jökull


Jökull - 01.12.1952, Blaðsíða 30

Jökull - 01.12.1952, Blaðsíða 30
3. Frostmark vatns við háan þrýsting. The freezing point of water by high pressure. botnfrosin allan ársins liring, svo ekkert botn- dýralíf eða botngróður gæti þrifizt í þeim. I frostum að vetrinum myndu þá einnig ár og lækir hlaða undir sig ís og flæða yfir bakka sína. Útþenslan, sém á sér stað, þegar vatnið frýs, hefur einnig sín áhrif á háttalag jöklanna. Það má sýna fram á, að ein af afleiðingum útþensl- unnar er sú, að frostmarkið lækkar með aukn- um þrýstingi, eins og fram kemur á 3. mynd. Mólekúlin eiga þá erfiðara með að raða sér í ískristallinn, og frost- eða bræðslumarkið lækk- ar um 0.0075° C. fyrir hverja loftþyngd. Á botni 700—800 m þykks jökuls er því bræðslumarkið um —0.5°. Þegar 0° heitur ís eða snjór sekkur smám saman til botns í jöklinum, án þess að verða fyrir kælingu eða upphitun utan frá, bráðnar sem svarar i/3% af ísnum vegna hins aukna þrýsting um leið og hitastigið fellur nið- ur í — 0.5°. Við það verður ísinn meyr í sér og getur sigið undan hallanum og myndað skrið- jökul. Við kólnun undir frostmarki hagar ísinn sér á venjulegan hátt og dregst saman. Þetta er orsök- in til þess, að svell rifna í frosthörkum. Að síðustu skal hér gefið yfirlit yfir nokkra helztu eiginleika íssins. Bræðslumark 0°C. (við einnar loftþyngdar þrýsting). Bræðsluvarmi 79.7 cal/g. (við einnar loft- þyngdar þrýsting). Bræðslumarkslækkun 0.0075° C/loftþyngd (við lágan þrýsting). Eðlisvarmi 0.50 cal/g. (við —3°). Varmaleiðsla 0.005 cal/cm s.° C. (við 0°). Eðlisþyngd 0.917 g/cm3 (við 0°). Samdráttur lengdareiningarinnar við 1° kæl- ingu 0.00005. Hraði hljóðsins í ís við —4° 3232 m/s. Climbing Hvannadalshnúkur in August By R. G. T. St. Leger and H. A. Gall (Look for picture on the front cover). We arrived at the deserted parsonage Sandfell on Monday, llth of August, using the empty house as a base for the attempt. On the same evening we climbed up the scree behind and slightly west of Sandfell, followed the ridge above a stream which flows west of the farm and gained Sandfellsheiði. This gave us a good idea of what route we must follow to the peak, which appeared occasionally through light cloud. The weather next day was so disheartening that we postponed our attempt until Wednes- day 13th when better conditions prevailed at sea-level. Leaving Sandfell at 09.30 we reached the edge of the ice at 12.00 and after a few minutes to rope up and adjust equipment, we struck off upwards in light cloud. After cross- ing a 200 metre patch of pure ice we emer- ged from the cloud and saw the peak of Hvanna- dalshnúkur with the ridge running up to it on our left, and Rótarfjallshnúkur on the right. So far, good time had been made under easy conditions. The gentle slope that runs north to the crater (roughly 2000 m. a. s.) from the edge of the glacier seemed to present no dif- ficulties until the extent of the crevassing was appreciated. After zigzagging between half a dozen enormous cracks we decided to take the direct route across what may be called the „dip“, which starts gently enough under the south east corner of the peak but is flanked most of the way by badly crevassed snow slopes. This route seemed to offer the possibility of success, but after starting down the east side of the „dip“ — which entailed cutting steps for 30 or 40 metres on a steep slope between two big crevasses only a few yards apart at the top — a further descent to the bottorn of the „dip“ was made impossible by an ice-fall, and we were forced to turn back and try another way. After lunch we resumed climbing at roughly 15.00 hrs., witli no alternative but to climb out of the „dip“ and make our way to the crater, 28

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.