Jökull


Jökull - 01.12.1976, Blaðsíða 47

Jökull - 01.12.1976, Blaðsíða 47
acts on the ground as a buoyant inverted canti- lever. The result is that the pressure on the still-grounded ice is a little less than the ice overburden pressure pjgHj in which Hj is the glacier thickness, is the density of ice and g is the acceleration of gravity. Nye estimated this effect for a rnodel of a perfectly plastic glacier with yield stress k and an average thickness H;. The maximum vertical shear stress in the gla- cier is k, but it drops to zero over a length L of the grounded ice. The average force per unit width on the glacier bed is given by F = pjgHjL — kHj. The net overburden ice pressure on the bed is pt = p^gHj — k (Hj/L). Nye esti- mated L = i/£H; which for k = 1 bar provides a reduction of 2 bars in the height T of the poten- tial barrier. For the three glacier lakes considered, the width W of the potential barrier is a multiple of the glacier thickness, for Grímsvötn W = 4Hj, for Vatnsdalslón W = 10Hj and for Grænalón W = 20Hj. The buoyant inverted cantilever acts over a length L which can only be a fraction of the given barriers width, W. Therefore the cantilever effect cannot reduce the potential barriers to nil. The potential barriers in Figs. 3 and 4 are derived from data on the average elevation of the glacier bed. The effects of irregularities in the bed are discussed by Björnsson (1974). Due to the difference in densities between ice and water the barrier is reduced in the downcutt- ings. However, this effect alone cannot reduce the threshold value to zero. The jökulhlaups from Grænalón, Vatnsdals- lón and Grímsvötn are triggered before the potential barrier is reduced to zero. The poten- tial barrier seems to be penetrated when the barrier has been reduced to a certain value (height 2—5 bars, width 2—7 km). The seal is broken and a hydraulic connection is introduc- ed through the barrier. The glacier is lifted outside the barrier and a jökulhlaup results. The tunnel effect is a subject to further study. Melting by convected water may be focussed in narrow downcuttings and help to open sub- glacial channels. Such opening may not be an- nihilated by deformation of the ice at the glacier bottom when the potential barrier has been reduced to a few bars. Fluctuations in the sub- glacial water pressure may play an important role in the penetration of the potential barrier. GLACIER-SURFACE LAIÍES Fig. If shows a cross-section of a lake which is perched onto a glacier surface depression. Nye (1976) has explained how such sujtraglacial lakes can exist in a permeable glacier. Due to the glacier surface depression water flows in the vein systern towards the lake and the equi- potential curve = 0 intersects the glacier bed. Two types of glacier-surface lakes have been observed in Iceland. First, lakes in the ablation area where the depression is caused by differ- ential surface ablation. Second, lakes at geo- thermal areas where the depression is caused by subglacial melting. I.nkes in Ice Sink-Holes Ice sink-holes are usually found at shallow ice in the ablation area where the ice velocity is very small. Although frequently observed on glaciers in Iceland, sink-holes have seldom been described. However, Kocli (1912) and Scheving- Thorsteinsson (1955) have described the sink- holes which for years have been observed around the nunatak area Esjufjöll in Breida- merkurjökull, SE-Vatnajökull. Fig. 5 shows a cross-section of one trayshaped hole in this area (based on Scheving-Thorsteinsson’s description of Skálatangavatn). The hole collects meltwater from the glacier surface and is drained engla- cially through the bottom. The frequency of dumping is of the order of hours and days. Similar lakes have been described by Reid and Clayton (1963). Surface Lakes in Ice Cauldrons Surface lakes have been observed in ice caul- drons which forrn when water drains out of subglacial water reservoirs. Fig. 6 shows such a surface lake in the centre of an ice cauldron Fig. 5. Cross-section of a typical ice sink-hole. Mynd 5. Þversnið af smálóni við Esjufjöll. JÖKULL 26. ÁR 45
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.