Jökull - 01.11.1998, Blaðsíða 41

vaxandi siglingar og síðar einnig flugferðir gerðu
kröfur um : „...frekari rannsókn hinna efri loftlaga, og
ítarlegri veðurkort, verða helstu forsendur framfara“
(Drewes, 1917). Heimskautaárið flýtti meðal annars
mjög fyrir útbreiðslu þeirra útvarpssenda fyrir litla
veðurathugana-loftbelgi (Radiosonden), sem Rússar
höfðu fundið upp rétt fyrir 1930.
Þátttakendur höfðu mikinn áhuga á jónhvolfsrann-
sóknum, ekki síst áhrifum sólgosa á jónhvolfið, sem
svo aftur valda sveiflum í segulsviði jarðar, auknum
norðurljósum og truflunum á fjarskiptum (sjá Patton,
1932). Dan la Cour hannaði nýja segulsviðsmæla, sem
notaðir voru á a.m.k. 40 mælistöðvum 1932-33 og
tóku öðrum fram lengi síðan (Laursen, 1943). Einnig
vildu menn kanna rafstrauma í lofti og jörð, sólgeislun
og geislavirkni, svo eitthvað sé nefnt, en til dæmis
sjávarfalla- og jarðskjálftamælingar tilheyrðu ekki
áherslusviðum heimskautaársins.
HUGMYNDIR UM VERKEFNI Á
ÍSLANDI, FRAM Á 1931
Samkvæmt hugmyndum sem samþykktar voru
1930 af undirbúningsnefnd Heimskautaársins (sjá
Harradon, 1931; Heidke, 1932) var áformað að segul-
mælingar yrðu gerðar á austur- og vesturströnd Islands
og að háfjallastöðvar væru á austurströnd íslands og á
Snaefell (væntanlega Snæfellsjökli). Hinn 4. apríl
1930 skrifaði Þorkell Þorkelsson Veðurstofustjóri
forsætisráðherra um þessar hugmyndir. Mælistöðin á
Austurlandi eigi að vera starfrækt frá Italíu, en hin
stöðin verði í Reykjavík og sé ætlast til að íslendingar
Mynd 4. Snæfellsjökull, úr Zingg (1941). Horft úr norðaustri frá Sandkúlum, lóðrétt ör sýnir hvar rannsóknastöðin var.
- View of Snœfellsjökull from NE, arrow showing the position ofthe research station.
JÖKULL, No. 46, 1998
39