Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.2014, Blaðsíða 18

Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.2014, Blaðsíða 18
Helgarblað 7.–10. nóvember 201418 Fréttir Í slensk stjórnvöld ættu að taka sér tak og skoða hælisumsóknir ofan í kjölinn. Hætta er á því að fólk sem vísað er úr landi, á grund- velli Dyflinnarreglugerðarinnar, sé sent aftur til heimalanda sinna þar sem pyntingar og kerfisbundið ofbeldi bíður þess. Þetta segir Justine Ijeomah, framkvæmdastjóri mann- réttindasamtaka í Port Harcourt í Nígeríu, en hann hefur starfað með Amnesty International í rúmlega fimm ár, og hélt erindi á þeirra veg- um í hátíðarsal Norræna hússins mánudaginn 27.október. Sjálfur hef- ur Justine í tugi skipta orðið fyrir barðinu á lögreglu landsins, sætt pyntingum af hálfu hennar og lifað af tvær morðtilraunir. Tuttugu og fimm Nígeríumenn sóttu um hæli á Íslandi á árun- um 2012–2013. Mörgum þeirra var synjað á grundvelli Dyflinnarreglu- gerðarinnar, sem kveður á um heim- ild til þess að vísa hælisleitendum aftur til þess Schengen-lands sem þeir komu fyrst til. Erfitt er að fá upp- lýsingar um endanleg afdrif þessara einstaklinga en dæmi eru um að hælisleitendur séu sendir beinustu leið frá móttökulandi til Nígeríu. DV hefur undanfarna daga reynt að ná tali af Osahon Okoro, nígerískum hælisleitanda sem vísað var úr landi í desember í fyrra. Blaðið hefur haft samband við þá sem þekktu hann hér á landi, og sent töluvpóst á net- fangið hans án árangurs. Pyntingum og annarri illri með- ferð er kerfisbundið beitt af lögreglu og her í Nígeríu. Karlmenn, konur og börn allt niður í 12 ára aldur sæta meðal annars barsmíðum, skotárás- um, nauðgunum, kæfingu, útdrætti á tám og nöglum í refsingarskyni eða til að fá fram játningu. Þetta er á meðal þess sem fram kom í erindi Justine. „Grimmdin er slík og um- fangið að jafnvel hörðustu rann- sakendum mannréttindabrota er brugðið,“ segir Netsanet Belay, fram- kvæmdastjóri rannsóknarteym- is Amnesty International. En það nægir íslenskum yfirvöldum ekki að vera meðvituð um grimmdina í Nígeríu, ef þau taka sjálf þátt í því – beint eða óbeint – að senda fólk aft- ur í pyntingarklefana, segir Justine. „Þetta er rangt og ég vil nota tækifæri til þess að biðla til íslenskra stjórn- valda að skoða hælisumsóknir ofan í kjölinn og veita þeim sem þess þurfa hæli. Ekki vera hræsnarar.“ Ómannúðleg meðferð yfirvalda „Allar þjóðir ættu að taka þátt í bar- áttunni gegn pyntingum, þar á meðal ríkisstjórn Íslands, sem gæti boðið fórnarlömbum pyntinga ein- hvers konar vernd til þess að koma í veg fyrir að þau verði fyrir frekari pyntingum,“ segir Justine og heldur áfram: „Ef þú sendir fólk sem hef- ur orðið fyrir pyntingum í Níger- íu þangað aftur, er ljóst að þarlend yfir völd munu handtaka það í ann- að sinn, og þau verða fórnarlömb pyntinga á nýjan leik.“ Hælisumsóknir eru oft og tíðum ekki teknar til efnislegrar meðferðar hafi umsækjandi haft viðkomu í öðru Schengen-ríki áður en hann kom til Íslands. Þess í stað er vísað í fyrr- greinda Dyflinnarreglugerð og hæl- isleitendur sendir til landa þar sem umsóknum þeirra hefur oftar en ekki þegar verið hafnað. „Þar er klár- lega um að ræða ómannúðlega með- ferð af hendi ríkisstjórnar ykkar,“ seg- ir Justine sem telur rétt að yfirvöld beygi af þessari leið. „Þetta er rangt. Þau eru að sækja um hæli og þið getið veitt þeim það. Kannið sögu þeirra og ef hún er byggð á staðreyndum veitið þeim hæli,“ segir Justine og tekur fram að lögin þurfi að hafa rúm fyrir mennsku. „Íslensk lög ættu að hafa mannúðlegt andlit.“ Fögur fyrirheit ekki nóg Justine segir nauðsynlegt að skoða mannréttindamálin í stærra sam- hengi. „Heimurinn er orðinn alþjóð- legur. Í dag er það kannski Nígería en á morgun Ísland.“ Séu pyntingar látnar viðgangast í ákveðnum ríkjum heimsins geti það leitt til þess að slíkt breiðist út. Mikilvægt sé að fólk sem hafi orðið fyrir pyntingum fái vernd í þeim ríkjum þar sem mannréttindi eru virt. „Við eigum stórt vandamál fyrir höndum ef þeir sem fá enga vernd fyrir pyntingum í heimalönd- um sínum er neitað um vernd þar sem almenn mannréttindi eiga að ríkja.“ Spurður hvort það skjóti ef til vill skökku við þegar vestræn lýð- ræðisríki á borð við Ísland gagnrýna pyntingar í öðrum löndum á sama tíma og þau sendi fólk aftur nauð- ugt til landa þar sem það getur átt yfir höfði sér pyntingar og ómannúð- lega meðferð, segir Justine: „Jú, auð- vitað. Látum þau fara eftir þeirri sem stefnu sem þau boða. Látum það ekki bara birtast á pappír heldur líka í reynd. Látum það sjást í veruleikan- um.“ Hann segir fjölmiðla geta leik- ið lykilhlutverk í því að miðla rödd- um þeirra sem leita skjóls. Í því geti falist þrýstingur á ríkisstjórnir um að beygja af þessari stefnu sinni. Götustrákur dæmdur til dauða Í starfi sínu heimsækir Justine, ásamt starfsliði sínu og hópi sjálfboða- liða, lögreglustöðvar þar sem fólk er í hættu á að sæta pyntingum og illri meðferð. Í maí 2010 var hann tals- maður unglingspilts sem bjó á göt- unni og hafði stolið smáræði til þess að eiga fyrir mat. „Hann var pynt- aður til þess að játa á sig að hafa stolið símakorti. Þeir rifu af honum táneglurnar, hægt og örugglega, þannig að sársaukinn yrði nógu mik- ill.“ Þá var drengurinn látinn hanga í loftinu áður en táneglurnar voru rifnar af honum með sama hætti. „Hann skrifaði á endanum undir yfir lýsingu þar sem hann játaði allt sem honum var sagt að játa á sig. Það var notað til þess að dæma hann til dauða fyrir rétti.“ Justine segir þessa sögu ekkert einsdæmi en hann sjálfur var hand- tekinn eftir að hann heimsótti drenginn, haldið í tvær klukkustund- ir og barinn af lögreglumanni sem síendurtekið sló höfði hans upp við steinvegg. Þegar hann var látinn laus þurfti að flytja hann á spítala þar sem gert var að sárum hans. Justine seg- ir að yngri kynslóðin í Nígeríu sem býr við fátækt sé sérstakt skotmark lögreglu þegar kemur að pynting- um og annarri illri meðferð. Fyrir marga sem búa í fátækrahverfum í Port Harcourt er Justine sá sem haft er samband við þegar lögregla hef- ur afskipti af einhverjum. Bæjaryfir- völd í heimabæ Justine nefna hann „Mr. Human Rights“ eða „Hr. Mann- réttindi“. Kemur í bakið á okkur Justine segir fátækasta fólk Níger- íu eiga mest á hættu að enda í fang- elsi og verða pyntað. „Fátæka fólkið hefur ekki efni á því að múta lög- reglunni og endar oftar en ekki í fangelsi án dóms og laga.“ Þeir sem hafi peninga á milli handanna múti lögreglunni einfaldlega og séu því í raun handan dóms og laga í krafti auðs síns. Um heimalandið segir hann þetta: „Landið mitt er mjög ríkt en ríkidæmið nær ekki til hins mikla meirihluta sem lepur dauðann úr skel,“ segir Justine og tekur fram að örfáir einstaklingar hafi stolið auð- lindum þjóðarinnar. „Þeir hafa ver- ið að tæma sjóði landsins og spill- ingin gegnsýrir allt. Þetta hefur ekki góð áhrif á hinn fátæka meirihluta sem þjáist. Við biðjum ríkisstjórn Íslands og annarra Vesturlanda um að berjast gegn spillingunni í landinu mínu.“ Árið 2013 úthlutuðu sænsk stjórnvöld Justine Per Anger-verð- laununum fyrir störf hans í þágu mannréttinda. Hann segist berj- ast fyrir réttindum þeirra sem bíði dauðadóms í Nígeríu vegna þess að hann viti hversu meingallað réttar- kerfið í landinu er. „Kerfi sem þekk- ir ekki réttæti ætti ekki að taka líf. Á meðan þú leyfir blóðinu að flæða á einum stað máttu búast við því að það komi síðar í bakið á þér.“ n „Ekki vera hræsnarar“ n Mannréttindafrömuður biðlar til íslenskra stjórnvalda um að senda fólk ekki í pyntingarklefana n Pyntingar stundaðar í miklum mæli í Nígeríu Jón Bjarki Magnússon jonbjarki@dv.is Láta sig málið varða Allar þjóðir ættu að taka þátt í baráttunni gegn pyntingum, segir Justine Ijeomah. „Ég vil nota tæki- færi til þess að biðla til íslenskra stjórn- valda um að skoða hælis- umsóknir ofan í kjölinn.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.