Tölvumál - 01.11.2011, Blaðsíða 12

Tölvumál - 01.11.2011, Blaðsíða 12
1 2 | T Ö LV U M Á L Tölvuský er teygjanlegt, áreiðanlegt keyrsluumhverfi með þjónustu á samnýttum auðlindum og mælingu notkunar. Fyrirtæki keppast nú við að bæta orðinu „Cloud“ (eða tölvuský) í vöruheitin. Stundum er þetta gert til að tilkynna að varan sé nettengd, en stundum þýðir það meir. Í þessari grein verður leitast við að skilgreina og útskýra helstu atriði tölvuskýja. Einfaldast er að hefjast handa með dæmisögu. Apótekið Meðalmenn hf. hefur ákveðið að færa sig inn á netmarkað. Fyrir um áratugi síðan var þetta lítið mál: Vefforritarar voru ráðnir til að skrifa síðuna og settur var upp nýr vélasalur með nokkrum vefþjónum til að hýsa vefinn. Einnig voru kerfisstjórar ráðnir til til að sjá um vélbúnaðinn. Vonin var að vefþjónarnir gætu annað fyrirspurnum, annars þurfti að kaupa meiri vélarbúnað fyrir salinn. En heimurinn breyttist ört síðasta áratuginn og spurningin er hvaða ákvarðanir yrðu teknar ef Meðalmenn væru að fara á markað í dag. Hefðbundinn rekstur gagnavers Í fyrsta lagi eru Internetnotendur núna rúmir 2 milljarðar. Þetta þýðir ekki einungis að markaðurinn sé margfalt stærri en áður, heldur verður vefsíðan líka að geta annað skyndilegum vinsældum. Fræg er orðin auglýsing Victoria‘s Secret í Super Bowl árið 1999 þar sem áhorfendur voru hvattir til að horfa á tískusýningu á heimasíðu fyrirtækisins með þeim afleiðingum að síðan hrundi undan gríðarlegu álagi. Í dag getur slík reynsla orðið banabiti fyrir ung fyrirtæki , svo ljóst er að vefsíður þurfa að anna eftirspurn. Í öðru lagi eru notendur enn kræfari en áður. Þeir eru óþolinmóðir -- Amazon.com mældi t.d. árið 2008 að fyrir hverjar 100ms sem það tæki vefsíðuna að svara notanda tapaðist 1% af sölutekjum. Google mældi að 500ms töf við að birta niðurstöður minnkaði vefumferð um 20%. Fyrirspurn frá notanda í Ástralíu sem send væri á fullum ljóshraða til Íslands og til baka myndi bæta a.m.k. 110ms ofan á vinnslutímann. Ein ástæða þess að stór netfyrirtæki hafa opnað gagnaver út um allan heim er til að vera nær notendunum. Önnur er sú að ef eitthvað bjátar á í einu gagnaveri þá eru til afrit í öðrum. Meðalmenn þurfa t.d. að vera viðbúnir því að Kötlugos geti þurrkað út vélarsalinn. Í dag nægir því ekki lengur að hýsa vefsíðu aðeins á einum stað. Í þriðja lagi er kostnaðarlíkanið sem við skoðuðum að ofan frekar óhentugt, eins og sjá má á myndinni. Meðalmenn þyrftu til dæmis að fjárfesta mikið í búnaði strax í upphafi rekstursins, einmitt þegar mest er skorið við nögl í fjármálum. Þeir þurftu að spá fyrir um hámarksfjölda notenda og vona að raunverulegur fjöldi þeirra yrði af svipuðum toga. Ef fleiri kæmu en áætlað var annaði vefurinn ekki eftirspurn og notendur yfirgæfu síðuna í pirringi. En ef færri kæmu í heimsókn nýttist vélarbúnaðurinn illa miðað við það sem hann kostaði í innkaupum og rekstri. Best væri því að hámarksgeta gagnavers fylgdi raunverulegri notkun notenda. Þessi vandamál eru engin einsdæmi, og stórfyrirtæki á borð við Amazon. com þurftu að skoða þau alvarlega. Ef mest bókasala á sér stað að degi til, hvað á þá að gera við þessar tugþúsundir tölva sem malla lítið nýttar yfir nóttina? Hagkvæm nýting skiptir gríðarlegu máli: vélarsalir Google með sínum rúmri milljón tölva draga til dæmis 260MW af afli, eða sem nemur einni og hálfri Búrfellsvirkjun. Hugmynd Amazon.com árið 2006 til þess að bæta nýtingu var: Hvað ef við leigjum tölvurnar út? Teygjanleiki: Hámarksgeta fylgir raunverulegri notkun Nokkrum árum áður varð tæknibylting sem gerði þetta kleift. Fyrirtækinu VMware tókst að keyra mörg stýrikerfi samtímis á venjulegri tölvu með svokölluðum sýndarvélum (virtual machines). Sýndarvélar eru aðskildar frá hvorri annarri (sem veitir öryggi) þrátt fyrir að þær deili minni, hörðum diski og örgjörva vélarinnar. Með því að keyra sýndarvélar á tölvunum í gagnaverinu var hægt að skipta verkefnum á tölvunum í smærri einingar og aðlaga fjölda hverrar tegundar eftir notkun og þörfum. Árið 2006 hóf Amazon.com að leigja út sýndarvélar undir nafninu Elastic Compute Cloud (EC2) – fyrsta tölvuskýið. Notendur tiltaka hversu margar sýndarvélar þeir þurfa og hvaða stýrikerfi eigi að keyra á þeim, og fá í staðinn IP tölur þar sem unnt er að tengjast sýndarvélunum í gegnum Secure Shell. Ef búist er við mörgum fyrirspurnum má fjölga sýndarvélum, eða fækka þeim sé þess þörf. Leigan er nokkrar krónur fyrir hvern klukkutíma sem örgjörvakjarni er notaður, og svipuð verðskrá fyrir minnisnotkun, geymslurými og nettraffík. Helsti kosturinn við EC2 er því kostnaðarlíkanið: Þú borgar fyrir það sem þú notar. Þetta er ekki ósvipað því hvernig við borgum fyrir aðgang að raf- og vatnsdreifikerfum. En hvað eru tölvuský? Dr. Ýmir Vigfússon, lektor í tölvunarfræði við Háskólann í Reykjavík. (ymir@ru.is). Tölvuský tvinna saman margar spennandi hugmyndir og eru frjór jarðvegur fyrir rannsóknir og þróun. En væntingar til nýjunga eru iðulega of miklar fyrstu árin og tölvuský eru þar á tindinum.

x

Tölvumál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tölvumál
https://timarit.is/publication/239

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.