Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1926, Blaðsíða 10

8
Manntalið 1920
Manntalið fór fram 1. desember 1920. Bráðabirgðayfirlit um mann-
fjöldann var birt í Hagtíðindum í mars 1921. Vmsar niðurstöður mann-
talsins voru birtar í Hagtíðindum 1922 og 1923, en sjálft töfluheftið
kom út 1926.
B. Stærð og vöxtur mannfjöldans.
Le nombre et l’accroissement de la population.
1. Viðstaddur mannfjöldi og heimilismannfjöldi.
Population de fait et population de séjour habituel.
Við manntalið 1. desember 1920 var viðstaddur mannfjöldi 94 799
manns. Kemur sú tala fram, þegar taldir eru allir þeir, sem viðstaddir
voru á hverjum stað aðfaranólt manntalsdagsins, hvar sem þeir annars
áttu heima. Af þessum mannfjölda voru 6 076 manns taldir staddir um
stundarsakir á manntalsstaðnum, svo að aðeins 88 723 áttu heima eða
voru til langdvalar á talningarstaðnum. Aftur á móti voru 5 697 manns
taldir vera fjarverandi frá heimili sínu manntalsdaginn, og að þeim við-
bættum verður heimilismannfjöldinn (þ. e. mannfjöldinn talinn á sínum
venjulega dvalarstað) 94 690 manns. Heimilismannfjöldi er svipaður og
heimilisfastur mannfjöldi, en þó ekki alveg sama, því að svo er fyrir
mælt í leiðbeiningum manntalseyðublaðsins, að maður, sem dvelur lengur
en hálft ár samfleytt á sama stað, skal ekki teljast þar staddur um
stundarsakir, enda þótt hann eigi lögheimili annarsstaðar, og eigi skal
hann heldur tilfærður sem fjarverandi, ef hann er til lengri dvalar en
hálfs árs á öðrum stað, nema hann dvelji þar sjer til lækninga eða stundi
atvinnu fyrir heimilið.
Af öllum landsbúum voru þannig nál. 6>/3°/o fjarverandi frá heimili
sínu eða sínum venjulega dvalarstað talningardaginn. Er það tiltölulega
heldur meira en við næsta manntal á undan, er tilsvarandi hlutfall var
tæpl. 5V20/0. Af þeim, sem staddir voru hjer við síðasta manntal, áttu
188 heima utanlands, en aftur á móti voru þá 147 manns, er hjer áttu
heima, fjarverandi um stundarsakir í útlöndum. Mismunurinn á þessum
tölum, 41, ætti í rauninni að vera mismunurinn milli viðstadda og heim-
ilisfasta mannfjöldans, því að þeir, sem heima eiga innanlands og staddir
eru utan heimilis síns, eiga að vera taldir á báðum stöðum, staddir á
öðrum staðnum, en fjarverandi á hinum. Þetta hefur þó mjög oft brugðist,
en við endurskoðun á manntalsskýrslunum í Hagstofunni var reynt að
bæta úr þessu. Þegar menn voru taldir staddir eða fjarverandi, var að-
gætt, hvort þeir fyndust þar sem þeir voru taldir eiga heima eða vera