Skólavarðan - 01.10.2006, Blaðsíða 6

6
GESTASKRIF
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 6. ÁRG. 2006
það þarf að skapa tækifæri til þess heima
í héruðum að markvissar umræður fari
fram. Byrjum strax að tala saman!
Tekjuskipting - af útsvari
og fjármagnstekjum
Stór hluti af rekstrarkostnaði sveitarfélaga
er launakostnaður, mældur um 60-70%.
Langstærstur hluti af þeim kostnaði er
laun þeirra sem starfa í fræðslugeiranum.
Nú er það svo að flest sveitarfélög
landsins hafa á umliðnum árum átt erfitt
með að láta enda ná saman. Þar er ekki
um að kenna að laun þeirra sem starfa í
skólasamfélaginu séu of há heldur hinu
að tekjugrunnur sveitarfélaga er svo
veikburða að ekki næst að standa undir
þeim lögbundnu verkefnum eða þeirri
viðbótarþjónustu sem í boði er.
Sveitarstjórnir hafa bent á það á
umliðnum árum að við þær breytingar
sem urðu á skattkerfinu árið 2000, þegar
tekjuskattar fyrirtækja voru lækkaðir,
hafi ýmislegt breyst. Nú er það ekki svo
að gagnrýnisvert sé að skapa fyrirtækjum
landsins starfsgrundvöll í eðlilegri sam-
keppni, jafnvel á alþjóðamörkuðum. Hitt
er raunin að fleiri og fleiri hafa snúið
sér að fyrirtækjaforminu og fjölgun
einkahlutafélaga hefur verið gífurleg
á síðastliðnum árum. Tölur sýna að í
Grundarfirði er einkahlutafélag á þriðja
hverju heimili og í Hafnarfirði er það á
fimmta hverju heimili.
Þessi breyting hefur leitt til þess að
þeim sem borga fjármagnstekjuskatt
sem til fellur vegna arðsemigreiðslna
hefur fjölgað en útsvarsgreiðendum jafn-
framt fækkað hlutfallslega. Nú renna
fjámagnstekjurnar alfarið til ríkisins en
útsvarið til sveitarfélaganna. Þessu þarf
að breyta hið fyrsta enda njóta allir sömu
réttinda m.t.t. skólahalds eða þjónustu
sem í boði er.
Það skiptir því miklu að þeim fjölgi
sem hafa skilning á því að tekjuskipting
ríkis og sveitarfélaga sé ekki sanngjörn
og eðlileg. Hér þurfa bæði starfsmenn
sveitarfélaga og íbúar að tala í takt við
ráðamenn þeirra. Til þess að sveitarfélögin
geti boðið starfsmönnum sínum betri kjör
og íbúum um leið ennþá meiri og betri
þjónustu þarf að styrkja tekjugrunninn.
Það má því segja að samræðurnar um
breytt launaumhverfi grunnskólakennara
hljóti að leiða af sér samræður sveitar-
félaga við ríkið um breytta tekjuskiptingu.
Dropinn holar steininn í þeim efnum og
sveitarstjórnarfólk mun ekki gefast upp í
þeirri umræðu.
Fjölgreinanámið – frábær
viðbót í Hafnarfirði
Mig langar hér að nota tækifærið og
minnast á frábæra viðbót sem hefur verið
þróuð í Hafnarfirði á umliðnum árum,
svokallað fjölgreinanám. Fyrir þremur
árum var farið af stað með námsbraut fyrir
nokkra drengi í Menntasetrinu við Lækinn
undir heitinu fjölgreinanám. Hugmyndin
var að koma á móts við nemendur sem
vilja létta á bóklegu námi en auka það
verklega. Þessi leið hefur gefist mjög vel og
mikil ásókn verið í þetta námsframboð.
Fyrsta árið var fjölgreinanámið undir
Námsflokkum Hafnarfjarðar en á öðru
ári varð það hluti af Lækjarskóla og
tengdist þannig skólamenningu hans.
Nú er fjölgreinanámið með tvo bekki í
9. og 10. bekk. Hvet ég áhugafólk til að
skoða upplýsingar um námið á heimasíðu
Lækjarskóla, www.laekjarskoli.is.
Námsaðferðir og námsefni er fjöl-
breytt og sveigjanlegt og sniðið að getu
og áhuga einstakra nemenda. Nemendur
vinna eftir einstaklingsáætlunum sem
gerðar eru í samvinnu við þá og foreldra.
Námsmat er sniðið að hverjum og einum
eins og kostur er þar sem tekið er tillit til
fjölbreytileika námsins. Nemendur velja í
samvinnu við foreldra og kennara hvort
þeir taka samræmd próf. Skoða þarf stöðu
hvers nemanda til að finna hvað honum
hentar best miðað við framtíðarsýn hans.
Þátttaka í atvinnulífi er skipulögð og
nemendur fá að velja sér starfsvettvang og
eru hvattir til að kynnast fleiri en einum
vinnustað.
Niðurstaða þessa verkefnis hefur valdið
straumhvörfum í lífi þeirra sem hafa tekið
þátt og fjölskyldna þeirra. Orð forráða-
manna eru öll á einn veg. Um er að ræða
verkefni sem ég er viss um að önnur
sveitarfélög munu taka upp á næstu árum.
Það er ekki hvað síst skólafólks að kynna
sér verkefnið og hjálpa sveitarstjórnarfólki
að innleiða það í sínum bæjum.
En við í Hafnarfirði höfum ekki látið
staðar numið. Mikil þörf hefur verið fyrir
framhaldsnám fyrir þessa drengi en þeir
hafa ekki skilað sér í framhaldsskólana.
Skömmu eftir að fjölgreinanámið fór af
stað kviknaði hugmyndin um fjölgreina-
braut á framhaldsskólastigi. Nýlega
náðist samkomulag við menntamálaráðu-
neytið um að setja af stað tveggja
námsára framhaldsbraut við grunnskóla
(Lækjarskóla) í Hafnarfirði, í samstarfi
við Flensborgarskólann og Iðnskólann í
Hafnarfirði.
Fræðslusvið Hafnarfjarðar hefur umsjón
með verkefninu og verður það skipulagt
í samráði og samstarfi við menntamála-
ráðuneytið, fræðsluráð Hafnarfjarðar,
framhaldsskóla í Hafnarfirði og eftir
atvikum aðra framhaldsskóla og aðila.
Með fjölgreinabrautinni er lögð áhersla á
að mynda samfellu í skólagöngu og reyna
að koma í veg fyrir að nemendur flosni upp
úr námi. Á sama hátt og í fjölgreinanáminu
eru viðmiðin hér að námið feli sérstaklega
í sér áherslu á uppbyggingu og styrkingu
sjálfsmyndar og félagsfærni.
Einhver kann að spyrja „eru nú
sveitarfélögin búin að taka yfir framhalds-
skólastigið?“ Það er ekki svo heldur
miklu frekar hitt að sveitarfélagið hefur
hag af því að geta boðið jafn breiðan
grunn, í þessu tilfelli á fræðslustigi, þar
sem haldið er utan um hóp sem annars
hefði ekki möguleika innan hefðbundins
framhaldsskóla. Með samvinnu við ríkið
getum við látið enda ná saman þó að
einhverjir hefðu samt viljað láta ríkið
borga verkefnið að fullu og sagt „þeir eiga
að bera ábyrgð á framhaldsskólastiginu“.
Að lokum þetta…
Að lokum óska ég þess að verkefni skóla-
ársins vefjist ekki fyrir okkur. Það er ekki
ástæða til að ætla annað en að allt gangi
okkur í haginn. Þá ítreka ég um leið að
orð eru til alls fyrst, enda ekki nokkur sem
óskar sér verkfalls á komandi árum. Allra
síst sveitarstjórnarmaður sem kvæntur er
kennara, hvað þá kennari sem giftur er
sveitarstjórnarmanni – höldum áfram að
tala saman!
Gunnar Svavarsson
Höfundur er forseti bæjarstjórnar Hafnarfjarðar.
Niðurstaða þessa verkefnis hefur valdið straum-
hvörfum í lífi þeirra sem hafa tekið þátt og
fjölskyldna þeirra. Orð forráðamanna eru öll á einn
veg. Um er að ræða verkefni sem ég er viss um að
önnur sveitarfélög munu taka upp á næstu árum.