Skólavarðan - 01.10.2006, Blaðsíða 19

19
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 6. ÁRG. 2006
ræða frítíma barnanna en ekki eiginlegt
nám. „Mér finnst það stundum vanta í alla
þessa umræðu að við erum að tala um að
skipuleggja frítíma barnanna okkar sem
sitja á skólabekk meira en fimm tíma á
dag. Umræðan hefur mikið snúist um að
troða sem flestu inn í frístundaheimilin.
En við megum ekki gleyma því að börn
þurfa að fá að hvíla sig og leika sér,” segir
Steingerður. Hún segir fjölbreytta dagskrá
í boði á frístundaheimilunum sem taki
mið af af hugmyndaflugi starfsmanna
og barna. Starfið er skipulagt í klúbbum
og frjálsum leik. Dæmi um það sem
börnin geta valið úr er matreiðsla, útivist,
skátastarf, myndlist og tölvur.
Frjáls leikur og lýðræði
Mikið hefur verið rætt um skort á plássum
á frístundaheimilum borgarinnar og
þegar þetta viðtal var tekið vantaði 55
starfsmenn til þess að hægt væri að veita
öllum þjónustu sem þess óskuðu. Á biðlista
voru 437 börn. „Frá upphafi höfum við
miðað við að það séu 12-16 börn á hvern
starfsmann. Auðvitað gætum við haft
fleiri börn á hvern starfsmann en það
kæmi niður á gæðum starfsins. Allflestir
umsjónarmenn frístundaheimilanna eru
með háskólamenntun á uppeldissviði
en annað starfsfólk er ekki með slíka
menntun. Við reynum að fá háskólanema
og nema í Listaháskólanum til starfa
og ráðum yfirleitt ekki starfsfólk undir
tvítugu. En þegar næga atvinnu er að
fá verðum við að endurskoða allar slíkar
reglur,“ segir Steingerður.
Á skólaárinu 2005-2006 nýttu um 35%
reykvískra barna í 1. – 4. bekk þjónustu
frístundaheimilanna. Flest voru börnin í 1.
og 2. bekk en Steingerður segir að börnum
í 3. og 4. bekk sé sífellt að fjölga.
Á flestum frístundaheimilunum býðst
sex ára börnum að fara í ókeypis íþrótta-
skóla og segir Steingerður að hugmyndin
á bak við það sé fyrst og fremst sú að
gera börnum kleift að stunda heilbrigða
hreyfingu án tillits til efnahags for-
eldra og að leyfa þeim að kynnast
því íþróttafélagi sem er í nágrenninu.
Að öðru leyti eiga reykvísk börn ekki
möguleika á að sækja íþróttaæfingar á
starfstíma frístundaheimila.
„Svo vinnum við með nokkuð sem heitir
barnalýðræði sem felst í því að kenna
börnunum að þau hafa rétt á að tjá sig og
hafa skoðanir. Kannski ráða börnin ekki
hvort þau eru á frístundaheimili eða ekki
en þau geta þó ráðið að einhverju leyti
því sem þau gera þar. Þetta er leið sem við
viljum nota í okkar uppeldishlutverki. Það
er okkar veigamesta hlutverk; að eiga hlut
í uppeldi barnanna.”
Breytingar á döfinni í Hafnarfirði
Á heimasíðu Hafnarfjarðarbæjar stendur
að á vegum skólanna séu starfræktir
heilsdagsskólar sem eru viðvera fyrir
nemendur í 1. – 4. bekk grunnskóla. Í
orðabók Menningarsjóðs stendur að
orðið viðvera þýði að vera viðstaddur.
Því lék blaðamanni forvitni á að vita,
hvort hafnfirskum börnum stæði nú ekki
eitthvað annað og meira til boða en að
vera á staðnum. Vigfús Hallgrímsson,
þróunarfulltrúi grunnskóla í Hafnarfirði,
segir að margt annað sé í boði en það
sé í höndum hvers skóla hvernig staðið
er að starfseminni þar sem hver skóli er
sjálfstæður og lýtur stjórn skólastjóra.
Hann segir að bæjaryfirvöld séu sífellt að
skoða starfsemi heilsdagsskólans og að
mikil úttekt hafi verið gerð á starfsemi
hans fyrir örfáum árum.
„Það eru engar samræmdar reglur til
um það hvað börnin eiga að gera þarna
eða hvernig haga eigi starfseminni.
Dagskráin mótast mikið af áhuga og færni
starfsmanna og eftir þeim aðstæðum sem
ríkja í hverjum skóla. Það getur verið
ágætt í sjálfu sér því þá fær frumkvæði
starfsmanna að njóta sín. Stefnt er að
því að breyta starfseminni smám saman,
meðal annars með því að gefa börnum
kost á að æfa íþróttir og leggja stund á
tómstundastarf í heilsdagsskólanum,”
segir Vigfús. Hann segir að slíkt verkefni
muni hefjast sem tilraunastarf í tveimur
grunnskólum í Hafnarfirði á næstunni.
Vigfús segir að ávallt sé byrjað á að
auglýsa eftir fagmenntuðu starfsfólki við
heilsdagsskólana en erfitt að fá það til
starfa. „Það er vilji bæjaryfirvalda að sem
flestir starfsmenn hafi fagmenntun.“

Stuðningur við fjölskyldufólk
Í Reykjanesbæ taka frístundaskólar til
starfa eftir að skóladegi lýkur og þar geta
börn meðal annars sótt íþróttaæfingar og
skátafundi. Þá er samstarf við kirkjuna og
starf eldri borgara á döfinni. Þjónustan er
ætluð börnum í 1. – 4. bekk en einnig er
starfræktur frístundaskóli fyrir fötluð börn
í 5. – 10. bekk. Að sögn Ragnheiðar Ástu
Magnúsdóttur, verkefnastjóra frístund-
askólans í Reykjanesbæ, var byrjað að
vinna samkvæmt þessu skipulagi fyrir
þremur árum. „Okkar aðaláhersla er sú,
að tómstundastarf yngstu skólabarnanna
eigi sér stað á dagvinnutíma þannig að
börnin hafi lokið öllu sínu tómstunda-
og íþróttastarfi þegar þau fara heim til
sín,” segir Ragnheiður Ásta. Hún segir að
starfsemin heyri undir fræðsluráð og sé
á ábyrgð hvers skólastjóra en starfið sé
unnið í nánu samstarfi við íþróttafélög
staðarins.
En hvers vegna leggur sveitarfélagið
svona mikla áherslu á að börn geti lokið
við allt íþrótta- og tómstundastarf áður en
þau fara heim til sín? „Við viljum styðja við
fjölskyldufólk. Með þessu fyrirkomulagi
eiga fjölskyldur auðveldara um vik að
eyða meiri tíma saman þegar allir eru
komnir heim úr vinnu og úr skóla,” segir
Ragnheiður Ásta. Starfsemin er nokkuð
misjöfn eftir skólunum og fer eftir
áhugasviði og færni starfsmanna. Mikið
er lagt upp úr því að lesa fyrir börnin og
einnig er mikil áhersla lögð á frjálsan leik.
Foreldrar hafa val um hvort barnið fær
aðstoð við heimanám.
• Í dönskum sveitarfélögum fyrir-
finnst fyrirbæri sem kallast „plads-
garanti”. Í því felst að sveitarfélagið
skuldbindur sig til þess að allir sem
þess óska geti fengið dvöl fyrir
börnin sín á skóladagheimili.
• „Umræðan hefur mikið snúist
um að troða sem flestu inn í frí-
stundaheimilin. En við megum ekki
gleyma því að börn þurfa að fá að
hvíla sig og leika sér.”
• „Við viljum styðja við fjölskyldu-
fólk. Með þessu fyrirkomulagi eiga
fjölskyldur auðveldara um vik að
eyða meiri tíma saman þegar allir
eru komnir heim úr vinnu og úr
skóla.”
• „Mín framtíðarsýn er sú, að for-
eldrar geti komið heim um miðjan
dag og verið með börnunum
sínum, að börn þurfi að dvelja sem
minnst fjarri heimili sínu. Væri það
ekki gott fyrir alla?”
FRÍSTUNDAHEIMILI