Gerðir kirkjuþings - 2010, Síða 32

32
boðandi trúarafl í þjóðlífinu. Til þess hefur hún andlegan styrk sem nærist í nánu
samneyti við fólkið í landinu, í rúmhelgri önn dagsins og á helgum og hátíðum.
Þjóðkirkjan hefur jafnframt efnalegan styrk til að gegna áfram forystuhlutverki í
trúarlífi og trúariðkun Íslendinga. Sá efnalegi styrkur verður meðal annars sóttur í þau
verðmæti sem til kirkjunnar höfðu safnast í rás aldanna og ríkið tók til sín í upphafi
20. aldar eins og staðfest var með lögfestu samkomulagi undir lok aldarinnar. Á móti
tók ríkið á sig mikilsverðar skuldbindingar gagnvart kirkjunni til framtíðar –
fjárhagsskuldbindingar á móti eignaafhendingu. Þær skuldbindingar standa að
sjálfsögðu óhaggaðar þótt ákvæði í stjórnarskrá verði látið lönd og leið – nema til þess
uppgjörs komi að ríkið skili kirkjunni jarðeignum eða andvirði þeirra.

V.
Íslenska þjóðkirkjan nýtur einna mests sjálfræðis systurkirkna sinna á Norðurlöndum
og gefur sænsku kirkjunni ekkert eftir þótt hún hafi formlega verið aðskilin frá ríkinu.
Engu að síður sækist þjóðkirkjan eftir enn meira sjálfstæði eins og glögglega kom
fram í því frumvarpi til nýrra þjóðkirkjulaga sem kirkjuþing samþykkti 2008 og
þáverandi kirkjumálaráðherra, Björn Bjarnason, hafði fullan hug á að leggja fyrir og
fylgja eftir á Alþingi áður en örlögin tóku í taumana með bankahruninu í lok ársins.
Frá þeim tíma hefur það verið pólitískt mat bæði kirkjustjórnar og ráðherra kirkjumála
að skynsamlegt væri að halda málinu til hlés vegna umróts í þjóðfélaginu og þeirra
brýnu verkefna sem Alþingi og ríkisstjórn hafa verið að glíma við í efnahagsmálum á
undanförnum misserum.

Nú er kirkjuþing að koma saman til fyrsta reglulegs þinghalds á nýju kjörtímabili og
því þykir rétt að leggja þetta þjóðkirkjufrumvarp að nýju fram til umfjöllunar á
þinginu. Nýtt kirkjuþing þarf hins vegar að gefa því gaum hvort skynsamlegt kunni að
vera að láta lokaafgreiðslu þess bíða næsta þings og gefa sér þannig góðan tíma til að
fjalla um frumvarpið og meta af yfirvegun hvenær aðstæður skapist til að fylgja
málinu fram á hinum pólitíska vettvangi, meðal annars með tilliti til fyrirhugaðs
stjórnlagaþings á næsta ári sem tekur án efa til umfjöllunar samband ríkis og kirkju.
Með því að kirkjuþing vísaði frumvarpinu til milliþinganefndar sem það sjálft kysi nú
á þinginu og tæki það að nýju til umfjöllunar á þinginu haustið 2011 gæfist jafnframt
meira ráðrúm en er á þessu þingi til að huga að ýmsum álitaefnum sem ekki var
sérstaklega tekið á við fyrri samþykkt frumvarpsins 2008, svo sem samsetningu og
forsæti í kirkjuráði, verkefnum og stöðu vígslubiskupa og styrkari stöðu prófastsdæma
í tengslum við þær breytingar sem nú eru að verða á skipan þeirra.

VI.
Á liðnu sumri samþykkti Alþingi lög um breytingar á hjúskaparlögum og fleiri lögum
og um brottfall laga um staðfesta samvist. Hefur þetta verið kallað ein hjúskaparlög
og felur í sér að afmáður var sá munur sem fólst í mismunandi löggjöf vegna
hjúskapar karls og konu annars vegar og staðfestingar samvistar tveggja einstaklinga
af sama kyni hins vegar. Enda þótt þessi lagasetning snerti að sjálfsögðu kenningu og
helgisiði kirkjunnar var til hennar stofnað án nokkurs samráðs við þjóðkirkjuna. Þetta
er í rauninni einsdæmi í samskiptum ríkis og kirkju og kann að vera til marks um
kaldari vinda í garð kirkjunnar en áður þekktust. Um hitt blandast engum hugur að
löggjafinn ræður hinni lagalegu skilgreiningu hjúskapar og þjóðkirkjan virðir að
sjálfsögðu landslög.