Gerðir kirkjuþings - 2010, Qupperneq 47

47
kristninnar í landinu og unga fólksins. Dæmalaust vinnuskjal mannréttindaráðs
Reykjavíkurborgar vitnar glögglega um það. Þessa birtingarmynd geri ég að umtals-
efni hér eftir skamma stund. Innri birtingarmyndin snýr hins vegar að kirkjunni og
boðunarstarfinu sjálfu.

Eftir hrun er mikil áhersla lögð á hið félagslega réttlæti og þeirri kröfu haldið á lofti
að yfirvöld og fyrirtæki sem skipta þjóðina miklu máli, bæti úr þeim brestum sem
komið hafa í samfélagsgerðina. Flestar predikanir bera vott um þessa þungamiðju,
ekki síst þær sem hljóma í útvarpi landsmanna. Minna fer fyrir þeirri þungamiðju sem
þó skiptir öllu og kirkjan byggir grundvöll sinn á. Það er nefnilega svo að fyrstu
söfnuðir kristinnar kirkju voru ekki stofnaðir í kringum hagsmuni heimilanna eða
baráttuna fyrir pólitísku réttlæti. Kristin kirkja sprettur upp af þeirri fullvissu að
fagnaðarerindið, sigur Krists yfir dauðanum, hafi orðið að veruleika og bíði einnig
fylgjenda hans. Þetta má greina með augljósum hætti og gengur Páll postuli meira að
segja svo langt að hvetja safnaðarmeðlimi til að sýna umburðarlyndi gagnvart misrétti
þessa heims – því Kristur er í nánd.

Ekki ætla ég að tala fyrir því að kirkjan láti af þeirri sjálfsögðu kröfu að heimilunum í
landinu sé komið til hjálpar og að þeim sem verst eru staddir sé rétt hjálparhönd. En
það er ekki þungamiðjan þrátt fyrir allt. Við megum ekki ala á þeirri hugmynd að
maðurinn sé miðpunktur alheimsins. Fagnaðarerindið er þungamiðjan og má ekki
gleymast. Ef það hefur gleymst og vikið fyrir kröfum um félagslegar umbætur, þá er
kirkjan lent í siðrofsástandi og merkingarkerfið orðið annað en það á réttilega að vera
– og þá hættir fólkið í landinu að taka mark á henni.

Ef kirkjan heldur sig hins vegar við þann boðskap sem henni hefur frá öndverðu verið
trúað fyrir mun hún í raun vinna tvöfaldan sigur. Hún mun í fyrsta lagi og að
sjálfsögðu tala fyrir því að réttlætið nái fram að ganga, en hún mun líka boða leið út úr
þeim aðstæðum sem óhjákvæmilega munu verða á vegi þessarar þjóðar. Aldrei verður
hægt að bæta úr öllu böli og þúsundir manna munu verða gjaldþrota – það er
staðreynd. Margir munu lengi eiga um sárt að binda og margir munu finna sig svikna.
Þrjótar munu ganga lausir og hæðast að hinu vanmegna réttarríki lýðræðisins. Í þeim
aðstæðum hefur kirkjan erindi sem engin önnur stofnun getur haft. Kirkjan getur á
grundvelli fagnaðarerindisins boðað fyrirgefningu og sátt, boðað von sem nær lengra
en félagslegar umbætur geta boðið. Hún getur vísað til þess dóms sem að lokum
verður í skýjum settur. Það er ekki lítið verkefni að hafa með höndum og má ekki
falla kirkjunni úr hendi. Enginn annar getur sinnt því. Ef kirkjan ætlar aðeins að verða
ein af hinum mörgu röddum sem hrópa á réttlæti á veraldlega vísu, munu fáir telja
hana sinn öflugasta talsmann. Ef kirkjan sýnist ekki trú yfir því sem henni hefur helst
verið trúað fyrir, hvernig á hún þá að afla fylgis um annað sem máli skiptir? Kirkjunni
er oft líkt við stórt skip og í því skipi sem þjóðkirkjan er, siglir öll þjóðin. Í því skipi
verður fagnaðarerindið að vera leiðarsteinn í stafni.

IV.
Og hver er þá hin ytri birtingarmynd siðrofsástandsins. Hún er sú að smátt og smátt
reynist kirkjunni erfiðara að boða fólkinu í landinu fagnaðarerindið. Þar er ekki aðeins
um almennt andvaraleysi fólks að ræða, heldur miklu fremur það að merkingarkerfi
trúarinnar og þar með kirkjunnar, er í æ ríkari mæli orðið fólkinu framandi. Það hefur
orðið eins konar siðrof milli þjóðar, kirkju og trúar. Hvernig brást fólk við þegar
forsætisráðherra lauk sjónvarpsávarpi sínu í október 2008 á orðunum „Guð blessi