Frón - 01.01.1944, Side 59

Orðsending
53
jafnvel þér sjálfur, sjái, a5 orðið »máluppeldi« í grein minni er
ekki samnefni við »íhaldssemi íslenzkukennara«. Ég hefði þó
vænzt þess af yður að fara rétt með mál.
Svo langar mig til að vitna í nokkrar línur í grein yðar efst
á bls. 227: »Höf. hefir látið skilgreiningar náttúruvísindanna, sem
hlíta öðrum lögmálum, Ieiða sig hér afvega, og því litið á málið
sem alltof einfalt fyrirbrigði.
Á þessum misgáningi byggist skoðun höf. um afstöðu málsins
til tíðarandans.«
1 fyrsta lagi held ég náttúruvísindunum jafn gaumgæfilega
greindum frá málvísindunum eins og sálarfræðinni. Hvorugt
þeirra nægir til að skýra hinztu rök málvísindanna. Annars er
það segin saga um flesta þá leikmenn, sem hafa af einhverjum
ástæðum villzt inn á vettvang málvísindanna, að þeir sækja alltaf
skýringar sínar á fyrirbrigðunum í eitt af þrennu, náttúruvísindin,
sálvísindin eða þá háspekina. En þeim hefur ekki tekizt enn að
skilja og skoða málvísindin frá hinum einu rökréttu forsendum,
nl. að þau eru algerlega sjálfstæð vísindagrein út af fyrir sig.
Það útilokar ekki, að þau geti tekið hvaða hjálparvísindi í
Þjónustu sína, sem vera skal.
í öðru lagi er mér það óráðin gáta, hvaða rökfræði þér fylgið,
Þegar þér dragið ályktunina: »Á þessum misgáningi byggist
skoðun höf. um afstöðu málsins til tíðarandans«. Hvaða mis-
gáningi? Að ég hafi greint hugsun og mál sundur? Eða að ég
hafi látið náttúruvísindin villa mér sýn? Að mínu viti er þetta
hvorttveggja óskylt mál við »afstöðu málsins til tíðarandans«,
°g því samkvæmt rökfræði þeirri, sem Aristoteles forðum daga
lagði grundvöllinn að, alls óhæft sem forsendur um þessa afstöðu.
I’að er minnstur vandinn að peðra orðum eins og »misgáningur«,
»villa« með hæfilegu millibili um greinar sínar, án rökrétts sam-
hengis við það sem á undan er gengið eða á eftir fer. Þegar
hugsunin er óskýr, er hættan mest á að verða ofurliði borinn
af »harðstjórn málsins«.
l5að sem þér segið svo um íslenzkuna á næstu blaðsíðum er
margt sagt af skynsamlegu viti. Þér hafið aðeins hausavíxl á
hlutunum, þar sem yður finnst það goðgá að láta tíðarandann
hafa nokkur veruleg áhrif á þróun tungunnar, heldur þurfi að
skira tíðarandann í deiglu tungunnar. Ef orð yðar eru tekin eins
°g þau eru töluð, þá liggur kenning yðar utan við takmörk
veruleikans, því að málið getur aldrei haft nein áhrif á tíðar-