Fréttablaðið - 10.09.2016, Blaðsíða 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Sara McMahon sara@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Undirbúningurinn hafði staðið í meira en ár. Hugmyndasmiðurinn sagði áætlun sína „umbyltingu“. En svo tók nýr forsætisráðherra
við. Theresa May, nýskipaður forsætisráðherra Bret-
lands, greip á dögunum harkalega fram fyrir hend-
urnar á Jeremy Hunt, heilbrigðisráðherra landsins.
Hunt hugðist skera upp herör gegn offitu barna með
róttækum aðgerðum. Loks skyldi leggja fyrirtækjum
í matvælaframleiðslu línurnar. Skylda átti fyrirtæki
til að minnka sykur í matvöru, takmarka auglýsingar
á óhollum mat sem beint var að börnum og banna
magntilboð á óhollustu.
En nei. Eitt af fyrstu verkum hins nýja forsætis-
ráðherra var að gefa börnum landsins fingurinn og
henda hugmyndum Hunts beint á ruslahaug fagurra
fyrirheita. May þvertók fyrir að setja matvælafram-
leiðendum leikreglur. Og hvers vegna? Jú, hún vildi
ekki íþyngja hagkerfinu.
Hamingja hagkerfisins
Fyrr í vikunni blönduðu hagsmunasamtök auglýsinga-
bransans sér óvænt í umræðuna um Ríkisútvarpið og
auglýsingar. Samband íslenskra auglýsingastofa, Birt-
ingahúsið og MediaCom sendu frá sér yfirlýsingu þar
sem varað var við því að RÚV hyrfi af auglýsingamark-
aði. Um var að ræða sannkallaða dómsdagsspá. Sagði
í tilkynningunni að ef ekki væri hægt að auglýsa á
miðlum RÚV gæti það leitt til þess að neytendur yrðu
af „mikilvægum upplýsingum um vörur og þjónustu“
og það yrði erfiðara fyrir fyrirtæki „að byggja upp virði
vörumerkja sinna“.
Af gefnu tilefni er vert að spyrja: Hvort kom á
undan, hænan eða eggið?
Svo virðist sem Theresa May telji jarðvist okkar
mannanna þjóna þeim tilgangi að viðhalda hag-
kerfinu. Í anda mannfórna Asteka skal heilsu
barnanna okkar blótað á altari efnahagslífsins því
það er heilbrigði og hamingja hagkerfisins sem lífið
gengur út á. Að sama skapi virðist sem íslenskir
auglýsinga mógúlar telji að Bogi Ágústsson setji dag-
lega upp bindi og planti sér fyrir framan myndavélar
í sjónvarpssal í þeim mikilvæga tilgangi að minna
landsmenn á að fjárfesta í safapressum, SS-pylsum og
Ikea-kertastjökum.
Einhverjir kynnu að halda því fram að hlutunum
væri öfugt farið; að í stað þess að við fóðruðum hag-
kerfið eins og þýðir þegnar með sístækkandi mittis-
máli og forða af fitufrumum, ætti hagkerfið að þjóna
okkur; og – að sama skapi – að RÚV hefði verið stofnað
til að færa landsmönnum fréttir, rækta íslenska tungu,
sögu þjóðar og menningararfleifð en ekki til að selja
landsmönnum ígildi fótanuddtækja 21. aldarinnar.
Sauðfjárbændur og símavarsla
Sitt sýnist hverjum um Ríkisútvarpið og hvort það eigi
erindi á auglýsingamarkað. Umræðan um málið er oft
hatrömm, flækt í flókinn vef hagsmuna og hugmynda-
fræði. Markmiðið er þó einfalt. Einu hagsmunirnir
sem bera á fyrir brjósti þegar kemur að stefnumótun
sem varðar RÚV og auglýsingar eru hagsmunir lands-
manna. Hvernig má halda úti öflugu Ríkisútvarpi
en jafnframt tryggja það að aðrir fjölmiðlar nái ekki
aðeins að bera sig, heldur blómstra?
Skoðun auglýsingastofa á rekstrarfyrirkomu-
lagi RÚV er málinu óviðkomandi. Innlegg þeirra í
umræðuna er jafn út úr kú og ef Bændasamtök Íslands
sendu frá sér yfirlýsingu þess efnis að RÚV mætti ekki
leyfa fólki að hafa samband við stofnunina gegnum
samfélagsmiðla; aðeins mætti hringja á gamla mátann
því að hún Stella á símanum fengi sér alltaf lambasteik
í hádegismat í mötuneytinu og símavarsla væri því
stuðningur sem RÚV bæri að veita sauðfjárbændum.
Hænan og eggið
Ég veit ekki hvort kom á undan, hænan eða eggið. En
ég veit að síðast þegar „svo mikilvægar upplýsingar
um vörur og þjónustu“ komu fram í auglýsingu að ég
mátti ekki missa af þeim var: Aldrei.
Bogi Ágústsson, sölumaður
fótanuddtækja
í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í SV-kjördæmi 10. september
Bryndísi Loftsdóttur í 3.-5. sæti
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir og Þor-steinn Pálsson gengu úr Sjálfstæðis-flokknum til liðs við Viðreisn í vikunni. Þegar fyrrverandi formaður og varafor-maður, sem eru hvort af sinni kynslóðinni, finna skoðunum sínum ekki lengur farveg
í rótgrónasta stjórnmálaafli landsins eru á ferðinni
pólitísk stórtíðindi.
Þorgerður Katrín mun leiða lista Viðreisnar í Krag-
anum, en Þorsteinn hyggst fylgjast með af hliðarlínunni
og veita móralskan stuðning ef svo má að orði komast.
Röksemdafærsla Þorgerðar Katrínar fyrir vistaskipt-
unum er áhugaverð. Hún telur að Viðreisn sé vett-
vangur fyrir frjálslynd viðhorf. Nefnir hún þar áherslur
á alþjóðlega samvinnu, þjóðaratkvæðagreiðslu um
áframhald viðræðna við Evrópusambandið og meiri
áherslu á heilbrigðis- og velferðarmál. Hún nefnir líka
breytingar í landbúnaðar- og sjávarútvegsmálum.
Þorsteinn hefur um árabil verið einarður Evrópu-
sinni – stundum eins og hrópandi í eyðimörkinni í
sínum gamla flokki. Þótt Þorsteinn hafi sagt færra en
Þorgerður Katrín má draga þá ályktun að hann hafi
komist að sambærilegri niðurstöðu. Þeirra stefnumál
eiga ekki hljómgrunn innan Sjálfstæðisflokksins, og
því sjá þau þann kost vænstan að berjast fyrir þeim á
öðrum vettvangi.
Viðbrögðin hafa verið fyrirsjáanleg. Gamlir flokks-
félagar segjast ekki skilja ákvörðun þeirra, aðrir segja
þau einskis virði eftir liðhlaupið og enn aðrir saka þau
um að taka erlenda hagsmuni fram yfir innlenda, hvað
sem það nú þýðir. Í mörgum tilvikum er undirtónninn
sá að það sé einhvers konar karakterbrestur, merki um
skort á hollustu að skipta um skoðun.
Slík viðhorf eru íslenskum stjórnmálum ekki til fram-
dráttar. Stjórnmálaflokkar eru ekki íþróttalið heldur
vettvangur til að berjast fyrir skoðunum og hugsjónum.
Þorgerður Katrín og Þorsteinn Pálsson hafa komist
að þeirri niðurstöðu að Sjálfstæðisflokkurinn sé ekki
lengur réttur vettvangur fyrir þeirra baráttumál.
Sjálfstæðismenn þurfa líka að rifja upp að formaður
flokksins, menntamálaráðherra og margir fleiri hafa
skipt um skoðun í Evrópumálinu. Það er skýrt með
breytingum á aðstæðum bæði hérlendis og í Evrópu.
Formaðurinn tilgreinir málefnalegar ástæður fyrir
sinnaskiptum sínum. Varla verður hann minni maður
fyrir vikið?
Það þarf hugrekki til að byrja aftur á nýjum vettvangi.
Sérstaklega í tilviki Þorgerðar Katrínar. Hún hraktist
á sínum tíma úr stjórnmálum vegna fjármála eigin-
manns síns. Umfjöllun um þau var oft á tíðum óvægin
og ósanngjörn. Sumir halda því fram að karl í hennar
stöðu hefði hrist slíka umræðu léttilega af sér – að
harðar sé sótt að konum. Í þeim efnum veit Þorgerður
Katrín hvað bíður hennar eins og hún komst sjálf að
orði.
Breski hagfræðingurinn John Maynard Keynes á að
hafa sagt eitthvað á þá leið að þegar staðreyndir breytt-
ust, þá breyttist skoðun hans. Þetta er ágæt áminning
fyrir íslenska stjórnmálamenn.
Merki um styrk

Sumir halda
því fram að
karl í hennar
stöðu hefði
hrist slíka
umræðu
léttilega af sér
– að harðar sé
sótt að
konum.
1 0 . s e p t e m b e r 2 0 1 6 L A U G A r D A G U r16 s k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
SKOÐUN
1
0
-0
9
-2
0
1
6

0
4
:2
1
F
B
0
9
6
s
_
P
0
9
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
8
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
A
8
7
-A
0
B
0
1
A
8
7
-9
F
7
4
1
A
8
7
-9
E
3
8
1
A
8
7
-9
C
F
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
9
6
s
_
9
_
9
_
2
0
1
6
C
M
Y
K