Fréttablaðið - 10.09.2016, Blaðsíða 26

Fyrir tuttugu árum saup þjóðin hveljur þegar Gaui litli, Guðjón Sig-mundsson, birtist þjóð-inni í fjölmiðlum á hvít-um nærbuxum einum
klæða, alltof þungur eða heil 170
kíló. Hvað var að gerast?
Enn er offita að einhverju leyti
feimnismál, um það er deilt hvernig
beri að taka á henni og hvernig til-
hlýðilegt sé að tala um hana. Þar
á meðvirkni stóran þátt, að mati
Gauja litla. En, fyrir 20 árum voru
orð eins og líkamsvirðing ekki til.
Feitir voru hafðir að háði og spotti.
Þeir voru fórnarlömb stimplunar
og stereótýpugervingar; þeir áttu
að vera feitir og fyndnir en máttu
að öðru leyti þola háð og spott.
Með opinni framgöngu og
jákvæðni lagði Gaui litli þjóðina að
fótum sér. Umsvifalaust. Umsvifa-
laust varð hann þjóðþekktur, var
reglulega í fjölmiðlum en hann var
vikulega í magasínþætti Ríkissjón-
varpsins, Dagsljósi, og var vigtaður
þar og talaði af miklu hispursleysi
um offituvanda sinn.
Gaui litli sneri viðhorfi heillar
þjóðar gangvart þessum vanda á
haus á skammri stundu. En þetta
tók sinn toll. Gaui litli hefur þurft
að eiga við margvíslegan vanda svo
sem þann að hafa lent í búlemíu –
nokkuð sem hann talaði aldrei um.
Við erum í miklu bulli
En þrátt fyrir að Gaui litli, merki-
lega laus við spéhræðsluna, hafi lyft
Grettistaki með sinni eðlilegu fram-
göngu er það svo að offita er orðin
að faraldri; þetta er langstærsti heil-
brigðisvandi sem Vesturlönd eiga
við að stríða. Nú deyja fleiri af völd-
um offitu en hungurs í heiminum
öllum. Bara á Íslandi veltir offitu-
bransinn mörgum milljörðum. En
Gaui litli segir flestar aðferðirnar
vera gagnslausar skyndilausnir.
Hann gagnrýnir harðlega það
hvernig offita er orðin að ríkum
þætti í skemmtanamenningu, til
að mynda í þáttum eins og Biggest
Loser; hann segir að við séum að
nálgast þennan risavaxna vanda á
rangan og jafnvel skaðlegan hátt.
Hann segir offitu stafa af fíkn. „Við
erum í djöfulsins bulli.“
Fitubollur á færibandi inn í ofn
Þættirnir með Gauja í Dagsljósi
slógu rækilega í gegn. Öll þjóðin
fylgdist með Gauja litla takast á
við aukakílóin. Þó þetta væri fyrir
tíð orða á borð við fitufordóma og
líkamsvirðingu var það þó svo að
ýmsir aðilar voru farnir að gera sér
mat úr þessum vanda sem þá þegar
var vaxandi.
„Við tókum fyrir eitt og annað
sem menn væru að bjóða upp á til
að bræða af manni spikið. Á þeim
tíma hét þetta allt fitubrennsl-
unámskeið. Markaðssett eins og
fitubollurnar væru á færibandi
inni í einhverjum ofni og þar myndi
bráðna af okkur hægt og rólega.
Svo voru seldar alls kyns pillur og
duft og fylgihlutir. Bumbubaninn
og ég veit ekki hvað og hvað. Við
ákváðum að ég myndi láta reyna á
hinar ýmsu aðferðir, mynda það og
vera með umfjöllun. Samhliða því
að stunda líkamsrækt með leið-
sögn einkaþjálfara. Og vigta síðan
fyrir alþjóð á stóru vigtinni sem var
úti á Reykjavíkurflugvelli, sem við
fengum lánaða en hún vigtaði 250
kíló.“
Gaui kljáist við búlemíu
En þetta var erfitt einnig. Gaui
æfði sex daga vikunnar, einn og
hálfan tíma í senn. „Markmiðið var
náttúrlega að reyna að sýna fram á
þyngdartap en ekki aukningu. Og
það gekk nú stundum upp og ofan.
Þannig að, að öllu jöfnu léttist ég í
hverri viku, stundum stóð ég í stað
eða þyngdist lítillega. Og þegar fram
í sótti, eða í janúar, var ég kominn
með búlemíueinkenni.“
Þarna hefðu allar viðvörunar-
bjöllur átt að hringja. Gaui var far-
inn að kasta upp fæðunni. Og fór
í gegnum gríðarlega erfitt tímabil.
Sem hann leyndi.
„Það er rosalegt stjórnleysi. Þú
hefur enga stjórn. Þetta er gríðar-
legt álag og andleg vanlíðan. Og
það er kannski vegna þess að ég
hafði stundað andlegar íþróttir til
áratuga, hugleiðslu og annað slíkt,
sem ég náði stjórn á þessu. Ég náði
að fókusera og koma mér út úr
þessu ástandi. Eftir á að hyggja hefði
ég átt að leita mér hjálpar en gerði
það ekki. Ég talaði aldrei um þetta,
því þetta er í bland við að vera sjúk-
legt ástand og skömm.“
Auðvelt að selja töfralausnir
Offitubransinn veltir gríðarlega
miklum fjármunum og Gaui segir
gert út á örvæntingu með gylli-
boðum.
„Þetta er mikil velta. Og kemur
ekki á óvart. Það var alltaf verið að
reyna að selja mér alls konar hluti
til að ná árangri. Í formi dufts, eða
pillur, offituplástra, brennslu þetta
og brennslu hitt. Og það er náttúr-
lega þannig með okkur sem eigum
við þetta vandamál að stríða, það
blakta á okkur eyrun í hvert skipti
sem við heyrum af einhverjum
nýjum töfralausnum sem gætu
hugsanlega hjálpað okkur að kom-
ast í gegnum þetta,“ segir Gaui.
Gaui bendir á að vandinn sé
býsna víðtækur. Ekki sé svo langt
síðan til dæmis Marz-súkkulaði-
stykkið stækkaði um 25 prósent.
Allir skammtar stækkuðu. „Og
menn voru að fá meira fyrir minna.
Skammtarnir urðu stærri. Og
Feitir orðnir að sirkusdýrum
Gaui litli birtist alþjóð á hvítum nærbuxum einum klæða – þá 170 kíló. Hann gerir upp 20 ára baráttu gegn offitu og
segir okkur á skelfilegum villigötum með ýmsum töfralausnum. Offita er sprottin af fíkn og ber að nálgast svo.
FréttAblAðið/GVA
Á þeim tíma hét þetta
allt fitubrennslunÁm-
skeið. markaðssett
eins og fitubollurnar
væru Á færibandi inni í
einhverjum ofni og þar
myndi brÁðna af okkur
hægt og rólega. svo
voru seldar alls kyns
pillur og duft og
fylgihlutir.
Jakob Bjarnar
Grétarsson
jakob@frettabladid.is
1 0 . s e p t e m b e r 2 0 1 6 L A U G A r D A G U r26 h e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
1
0
-0
9
-2
0
1
6

0
4
:2
1
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
A
8
7
-E
5
D
0
1
A
8
7
-E
4
9
4
1
A
8
7
-E
3
5
8
1
A
8
7
-E
2
1
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
0
9
6
s
_
9
_
9
_
2
0
1
6
C
M
Y
K