Fréttablaðið - 10.09.2016, Blaðsíða 80

Um þessar mundir er haldin heljarinnar hátíð í höfuðborg Noregs undir nafn-inu Ibsen Festival en fyrsta hátíðin
var haldin árið 1990. Á tuttugu- og
sex árum hefur hún vaxið með ári
hverju, í þetta skiptið spannar hún
átján daga, frá 8. til 25. september,
sem innihalda meira en 170 viðburði:
Leiksýningar, skoðunarferðir, fyrir-
lestrar og fjölmargt annað er á boð-
stólum. Flestar leiksýningarnar koma
frá Norðurlöndunum en einnig eru
sýningar frá Grikklandi, Ungverja-
landi og Zimbabwe svo eitthvað sé
nefnt. Allar eiga þær sameiginlegt að
tækla verk eftir höfuð leikskáld Nor-
egs: Henrik Ibsen.
Það er því mikill heiður fyrir Ísland
og sviðslistamenningu landsins að
opnunarsýningin í ár er unnin af
Íslendingum og var frumsýnd á stóra
sviði Þjóðleikhúss Noregs síðastlið-
inn fimmtudag við mikinn fögnuð
áhorfenda. Þorleifur Örn Arnarsson
og Mikael Torfason snúa bökum
saman aftur en nú liggur sjálfur
Henrik Ibsen undir. Þeirra síðasta
samvinnuverkefni var Njála á liðnu
íslenska leikári en sú sýning gengur
enn í Borgarleikhúsinu og sópaði til
sín Grímuverðlaunum nú í júní.
Eins og þeirra er von og vísa
ráðast þeir ekki á garðinn þar sem
hann er lægstur. Þeim nægir ekki að
taka fyrir eitt verk eftir Ibsen heldur
tvö. Leikverkunum Villiöndinni og
Fjandmanni fólksins eftir Henrik
Ibsen, sem samin voru af höfund-
inum með stuttu millibili, er hressi-
lega blandað saman af Þorleifi Erni
og Mikael. Sýningin hefur fengið
nafnið Vildanden + En folkefiende
– Enemy of the Duck og inniheldur
spuna, samtímalegar vísanir og
dragsýningu undir tónum Páls Ósk-
ars. Með þeim í för eru sviðsmynda-
hönnuðurinn Vytautas Narbutas,
búningahönnuðurinn Sunneva Ása
Weisshappel og tónlistarmaðurinn
Bjarni Frímann.
Að sögn leikstjórans er sýningin
hugsuð sem vettvangur til að skoða
hugmyndina um sannleikann,
bæði í persónulegu og samfélags-
legu samhengi. Örlög Werle- og
Ekdal-fjölskyldnanna eru þrædd
saman svo úr verður epísk frásögn
um ábyrgð, ástir og afdrifaríkar
ákvarðanir.
Werle-bræðurna leika Mads Ous-
dal og Eindride Eidsvold sem báðir
eru þjóðþekktir í Noregi. Sumir af
reyndustu leikurum hússins taka
einnig þátt þar á meðal Kai Rem-
lov og Frøydis Armand, bæði hafa
þau verið fastráðin við leikhúsið í
áratugi en hlutverk Kai sem Ekdal
gamli verður hans síðasta sem fast-
ráðins leikari við húsið.
Sýningin hefur nú þegar vakið
mikla lukku gagnrýnenda en bæði
Dagbladet og VG gáfu sýningunni
fimm stjörnur af sex mögulegum
nú á föstudaginn. Áhorfendur risu
á fætur í lok sýningar og Hanne
Tømte, listrænn stjórnandi Ibsen-
hátíðarinnar, fór fögrum orðum um
hópinn í frumsýningarboði seinna
um kvöldið.
En Þorleifur Örn og Mikael eru
ekki einu Íslendingarnir að sýna
verk á hátíðinni. Þann 18. septem-
ber verða sex ný leikrit frá Norður-
löndunum lesin í Dramatikkens
hus. Íslenska framlagið, valið af sér-
stakri dómnefnd sem besta leikritið
á tímabilinu janúar 2014 til des-
ember 2015, að þessu sinni er Segul-
svið eftir Sigurð Pálsson sem sýnt
var í Þjóðleikhúsinu á sínum tíma.
Leikararnir Hannes Óli Ágústsson
og Margrét Vilhjálmsdóttir munu
leiklesa verkið og koma fram ásamt
öðrum norrænum leikurum.
Einn af hápunktum hátíðarinnar
er afhending alþjóðlegu Ibsen-verð-
launanna sem heiðrar sviðslistafólk
sem skarað hefur fram úr á sínu
sviði, en þau eru afhent á tveggja ára
fresti. Að þessu sinni hlýtur breski
sviðslistahópurinn Forced Enter-
tain ment verðlaunin og verðlaunafé
upp á tæpar 35 milljónir íslenskra
króna fylgir í kaupbæti. Þau munu
einnig sýna nokkur af sínum bestu
verkum á hátíðinni.
Ósló iðar af leikhúslífi þessa dag-
ana og mun gera langt fram í sept-
ember. Íslendingar sem eiga leið um
Ósló eða búa þar í bæ eru hvattir til
að láta þessa hátíð til heiðurs Henrik
Ibsen ekki fram hjá sér fara.
Sigríður Jónsdóttir
Henrik Ibsen
og samtíminn
Sigríður Jónsdóttir fylgist með íslenskri
samrunauppfærslu og fleira góðgæti á
Ibsen-hátíðinni í Ósló um þessar mundir.
Kai Remlov dansar í hlutverki Ekdals gamla og bak við hann er Mads Ousdal í hlut-
verki Gregers Werle. Mynd/Øyvind EidE
TónlisT
sinfóníutónleikar
HHHHH
Verk eftir Rakmaninoff og Ravel á
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
Íslands. Einleikari: Nikolai Lugansky.
Stjórnandi: Yan Pascal Tortelier.
Eldborg í Hörpu
fimmtudaginn 8. september
Þegar ég gekk inn í Eldborgina til að
hlýða á upphafstónleika vetrarins
hjá Sinfóníuhljómsveit Íslands á
fimmtudagskvöldið hitti ég Njörð
P. Njarðvík. Hann brosti til mín og
sagði: „Þetta verður gaman.“
Hann hafði rétt fyrir sér. Strax á
fyrstu mínútum þriðja píanókons-
ertsins eftir Rakmaninoff heyrði
maður að einleikarinn, Nikolai Lug-
ansky, var með allt á hreinu. Einfalt
byrjunarstefið var hrífandi fagurt.
Þegar svo hröð tónahlaup og heljar-
stökk eftir hljómborðinu tóku við,
þá virtist Lugansky ekki hafa neitt
fyrir þeim. Hljómurinn í flyglinum
var óvanalega safaríkur. Krafturinn
í leiknum kom ekki bara frá hand-
leggsvöðvum, heldur frá þunga alls
líkamans. Fyrir bragðið flæddi tón-
listin áreynslulaust, tæknin þvæld-
ist aldrei fyrir.
Það er ekki sjálfsagt mál. Þriðji
píanókonsert Rakmaninoffs er einn
sá erfiðasti sem um getur. Hann
hefur orsakað martraðir hjá ótal
píanistum. Ég hef það eftir áreiðan-
legum heimildum að Vladimir
Ashkenazy hafi einu sinni dreymt
að hann væri að spila konsertinn á
lóðrétt hljómborð þar sem vinstri
höndin var fyrir ofan þá hægri.
Hann hefur örugglega vaknað í
svitabaði.
Hljómsveitin spilaði firnavel.
Hinn nýi aðalhljómsveitarstjóri
Sinfóníunnar, Yan Pascal Tort elier,
var fínn. Margt í hljómsveitar-
leiknum var afar áhrifamikið. Alls
konar hápunktar voru þykkir og
kraftmiklir. Þó var langfallegast
þegar flauta Hallfríðar Ólafsdóttur
kom inn eftir kadensuna (sóló ein-
leikarans í fyrsta kaflanum). Það var
töfrandi augnablik. Óbóið fylgdi
svo á eftir, síðan klarinettan og loks
hornið. Þetta var viðkvæm stund,
ákaflega brothætt, en hljóðfæra-
leikararnir leystu það fullkomlega
af hendi. Hvílík fegurð!
Ekki síðri var flutningurinn á
hinu verkinu á efnisskránni, ball-
ett tónlistinni Dafnis og Klói eftir
Ravel. Þetta var merkur viðburður.
Hér var frumflutt sérstök útgáfa
verksins í styttri mynd sem Torte-
lier sá sjálfur um að gera. Svo er
mál með vexti að balletttónlistin
er heldur löng til að flytja í konsert-
uppfærslu, en svítur sem Ravel gerði
úr verkinu eru býsna stuttar. Tort-
elier gerði því lengri útgáfu sem er
u.þ.b. 75 % af upprunalegu gerðinni.
Það verður að segjast eins og er að
hún svínvirkaði. Hvergi var dauður
punktur í framvindunni. Atburða-
rásin var hröð, sífellt var eitthvað
krassandi að gerast í tónmálinu.
Leikur hljómsveitarinnar var
aðdáunarverður, prýðilega samtaka
undir stjórn Torteliers. Strengja-
spilið var sérlega munúðarfullt og
seiðandi og blásararnir voru frá-
bærir. Aftur sló Hallfríður í gegn
með sínum unaðslega flautuleik
undir lok verksins. Alls konar smá-
atriði voru nostursamlega útfærð og
stærri línur voru skýrar og flott sett-
ar fram. Fyrir bragðið hélt túlkunin
athygli manns allan tímann. Loka-
hnykkurinn var svo glæsilegur að
lengi verður í minnum haft. Óhætt
er að segja að Tortelier hafi byrjað
starf sitt með stæl.
Jónas Sen
niðursTaða: Stórkostlegir tón-
leikar með dásamlegum einleikara og
stjórnanda.
Byrjaði með látum
yan Pascal Tortelier stjórnandi og nikolai Lugansky einleikari bera saman bækur
sínar á æfingu fyrir tónleikana.
1 0 . s e p T e m b e r 2 0 1 6 l a u G a r D a G u r40 m e n n i n G ∙ F r É T T a b l a ð i ð
menning
1
0
-0
9
-2
0
1
6
0
4
:2
1
F
B
0
9
6
s
_
P
0
8
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
6
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
A
8
7
-A
A
9
0
1
A
8
7
-A
9
5
4
1
A
8
7
-A
8
1
8
1
A
8
7
-A
6
D
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
9
6
s
_
9
_
9
_
2
0
1
6
C
M
Y
K