Morgunblaðið - 10.05.2016, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MAÍ 2016
Rafmagnshjól.is • Fiskislóð 45 • Sími 534 6600
Hollensk
rafmagnshjól
vönduð og margverðlaunuð
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Samkvæmt tillögu að breytingu á
nýju frumvarpi heilbrigðisráðherra
um breytingu á lögum um sjúkra-
tryggingar verður heimilt að taka
lægra gjald af sjúklingum fyrir sér-
fræðiþjónustu ef hún er sótt með til-
vísun frá heilsugæslustöð eða heim-
ilislækni. Svanhvít Jakobsdóttir,
forstjóri Heilsugæslu höfuðborgar-
svæðisins, segir að þetta feli í sér
aukið álag á heilsugæslustöðvarnar
sem erfitt sé að koma til móts við að
óbreyttu. Kristján Þór Júlíusson
heilbrigðisráðherra segir að með
þessu sé einfaldlega verið að fram-
fylgja lögum um heilbrigðisþjónustu.
Í fyrri útgáfu frumvarpsins var
kveðið á um að heimilt yrði að
ákveða að gjald fyrir þjónustu sér-
fræðilækna skyldi vera hærra ef
sjúkratryggður sækir hana án tilvís-
unar frá heilsugæslustöð eða heim-
ilislækni. Í umsögn Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðsins um frumvarp-
ið er gerð athugasemd við þetta
ákvæði og framkvæmd þess sögð al-
gerlega ófær miðað við núverandi
fjárveitingar og mannafla. Nú hefur
ráðuneytið lagt til þá breytingu á
þessum lið að heimilt verði að ákveða
að gjaldið verði lægra verði þjónust-
an sótt með tilvísun frá heilsugæslu-
stöð eða heimilislækni.
Áfram dýrara án tilvísunar
Svanhvít segir að gagnrýni heilsu-
gæslunnar snúi að þessu heimildar-
ákvæði: að fólk greiði meira fyrir
þjónustu sérfræðilækna ef það leiti
ekki fyrst til heilsugæslunnar. Verði
frumvarpið að veruleika komi stór
hópur fólks á heilsugæslustöðvarnar
sem að öðrum kosti hefði ekki þurft
að koma þangað. „Það má reikna
með að flestir kjósi að greiða lægra
gjald,“ segir hún og segir áður-
nefnda breytingu engin áhrif hafa
þarna á. „Það verður áfram dýrara
að fara til sérfræðings, ef ekki er
leitað til heilsugæslunnar áður.“
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
gerir einnig athugasemd við það sem
fram kemur í frumvarpinu um að
heimilt sé að gjald vegna þjónustu
sérfræðilækna við börn verði lægra
eða falli niður sé þjónustan sótt með
tilvísun. „Það þýðir að öll þessi börn
þyrftu að fara fyrst í gegnum heilsu-
gæsluna. Líklega kjósa flestir for-
eldrar að greiða lægri lækniskostnað
fyrir börn sín,“ segir Svanhvít.
„Þessi breyting felur í sér meira
álag á heilsugæsluna og við höfum
áhyggjur af því að við núverandi að-
stæður ráðum við ekki við að bæta
þessu við. Við erum alveg tilbúin til
að taka þetta verkefni að okkur, en
til þess að það megi verða þarf að
styrkja heilsugæsluna með auknu
fjármagni eða fjölga stöðum lækna í
heilsugæslunni. En það hefur ekkert
verið í umræðunni. Framkvæmd
þessa ákvæðis er ekki gerleg miðað
við núverandi fjárveitingar.“
Kristján Þór Júlíusson heilbrigð-
isráðherra segir að með þessum
breytingum sé einfaldlega verið að
fara að lögum. „Það er uppálagt í
lögum um heilbrigðisþjónustu frá
árinu 2007 að heilsugæslan eigi að
vera fyrsti viðkomustaður fólks í
heilbrigðiskerfinu á Íslandi. Eftir því
er ég að vinna. Það er eðlilegt að að
fólk hafi áhyggjur af umfangi og
kostnaði við þjónustu sem ekki hefur
verið fyrir hendi áður. Það er hins
vegar bjargföst trú mín að fyrirhug-
uð styrking heilsugæslunnar muni
vinna á flestum þeirra álitaefna sem
uppi eru í dag,“ segir Kristján Þór.
Hann segir að í þessu sambandi
megi ekki gleyma því að fyrir liggi
fjárheimildir fyrir þremur nýjum
heilsugæslustöðvum á höfuðborgar-
svæðinu. „Það mál er í fullri vinnslu
og það er gert ráð fyrir að þær taki
til starfa í haust. Það verður bara að
koma í ljós hvernig það gengur, en
ég myndi telja að það myndi mæta,
a.m.k. að einhverju leyti, þeirri
auknu eftirspurn sem er eftir þjón-
ustu heilsugæslunnar.“
Metfjöldi mun útskrifast
Nú eru 104 stöður heimilislækna á
þeim 15 heilsugæslustöðvum sem
heyra undir Heilsugæslu höfuðborg-
arsvæðisins. Að sögn Svanhvítar
hefur ekki tekist að manna nema um
85 þeirra með sérfræðingum í heim-
ilislækningum. Í öðrum stöðum eru
almennir læknar, læknar í sérnámi
og kandidatar. „Í örfáum tilvikum
eru stöður ekki mannaðar,“ segir
hún.
Spurður hvort til séu heimilis-
læknar til að starfa á þessum nýju
heilsugæslustöðvum bendir Kristján
Þór á að talsverður fjöldi sérfræð-
inga í heimilislækningum muni
brautskrást í haust, en námið er á
vegum Heilsugæslu höfuðborgar-
svæðisins. „Líklega munu um 20
læknar útskrifast, það er metfjöldi,
segir hann. „Svo hef ég heyrt hjá Fé-
lagi heimilislækna að þessar breyt-
ingar, sem við erum að gera núna á
heilsugæslunni, auki líkurnar á að ís-
lenskir heimilislæknar sem starfa
erlendis, sérstaklega þeir yngri,
komi heim.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heilsugæsla Heimsókn til sérfræðings kostar minna með tilvísun skv. frumvarpi heilbrigðisráðherra.
Óttast álag á heilsugæsluna
 Reikna með að flestir kjósi að greiða minna, segir forstjóri heilsugæslunnar
 Einfaldlega að fylgja lögum segir heilbrigðisráðherra  Laðar lækna heim
Svanhvít
Jakobsdóttir
Kristján Þór
Júlíusson
Nokkur fjöldi umsagna hefur
borist um frumvarp heilbrigðis-
ráðherra. Meðal þeirra sem skil-
uðu inn umsögn er Félag ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga og
þar segir m.a. að með því að
gera heilsugæsluna í auknum
mæli að fyrsta viðkomustaðn-
um í heilbrigðisþjónustumi
skapist ákveðin hætta fyrir
sjúklinga. „Heilsugæsla höf-
uðborgarsvæðisins ræður í dag
ekki við þá þjónustu sem hún á
að veita og skýrist það af skorti
á fjármagni, skorti á starfsfólki
og eins hefur ekki farið fram
umræða eða verið tekin ákvörð-
un um hver á að sinna hverju
innan heilsugæslunnar,“ segir í
umsögninni.
Þar segir einnig að þetta nýja
fyrirkomulag án aukins fjár-
magns lengi biðtíma sjúklinga
og tefji að þeir fái bót meina
sinna. Lagt er til að auka fé til
heilsugæslunnar og nýta betur
sérfræðikunnáttu, t.d. hjúkr-
unarfræðinga.
Breyting
lengi biðtíma
GERA ATHUGASEMDIR
Þór, bor Jarðborana hf., er þessar
vikurnar notaður til að bora
vinnsluholu fyrir Orku náttúrunnar
við Hellisheiðarvirkjun. Borunin
tekur nokkrar vikur, en holurnar
eru gjarnan 2,5-3 km langar. Þær
eru teknar á ská til að auka líkur á
að hitta á gufuríkar sprungur á
jarðhitasvæðinu og getur botn
þeirra verið mörg hundruð metra
frá lóðlínu frá holutoppi. Skáborun
gerir líka mögulegt að bora fleiri
holur frá sama borplani og draga
þar með úr umhverfisáhrifum á
yfirborðinu. „Boranir af þessu tagi
eru reglubundinn hluti reksturs
virkjananna,“ segir Eiríkur
Hjálmarsson, talsmaður ON.
Þess má geta að nýlega hafa
borholur við Hverahlíð, sunnan
Hellisheiðarvegar, verið tengdar
og er afl frá þeim veitt með um það
bil fimm kílómetra langri gufulögn
í Hellisheiðarvirkjun, sem eykur
vinnslugetu hennar og öryggi.
sbs@mbl.is
Áfram borað á Hellisheiði
 Leitað að hita-
ríkum sprungum
með skáborunum
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Jarðhiti Borað á Hellisheiðinni. Myndin er tekin ofan úr Skarðsmýrarfjalli,
þar sem er gott útsýni yfir hásléttuna og þaðan langt á haf út.
Á fjórum fyrstu mánuðum ársins
veiddu íslensk skip 103.533 tonn af
kolmunna, en leyfilegur heildarafli í
ár er 163.570 tonn. Á sama tíma í
fyrra var aflinn 55.486 tonn. Þetta
kemur fram í upplýsingum sem
Fiskistofa hefur tekið saman yfir
afla úr deilistofnum fyrstu fjóra
mánuði ársins.
Mestur afli á yfirstandandi vertíð
er að venju veiddur í lögsögu Fær-
eyja, eða 96.958 tonn, og í íslenskri
lögsögu, 5.202 tonn. Aflahæsta skip-
ið í kolmunna á fjórum fyrstu mán-
uðum ársins var Börkur NK 122
með 12.494 tonn. Næst kemur Venus
NS 150 með 12.396 tonn. Þegar horft
er til aflabragða í kolmunna á ofan-
greindu tímabili síðastliðin ár kemst
hann nærri metaflaárunum 2006 til
2009 þegar afli íslensku skipanna fór
vel yfir 100 þúsund tonn.
Fjölmörg skip sem hafa verið á
kolmunnaveiðum í vor hafa fengið
talsvert magn af makríl í flotvörp-
una. Meðal annars landaði Venus
NS alls 424 tonnum af makríl úr túr
undir lok aprílmánaðarog rúmum
tvö þúsund tonnum af kolmunna.
Makrílafli íslenskra skipa í apr-
ílmánuði var rúm 1.100 tonn.
Morgunblaðið/Börkur
Góður afli Vel hefur gengið á kol-
munnaveiðum við Færeyjar.
Mikið veitt
af kolmunna
í byrjun árs
 Hafa fengið
talsvert af makríl
Alþjóðleg kvikmyndahátíð í
Reykjavík RIFF var nýlega valin
ein af 30 kvikmyndahátíðum í
Evrópu sem hlutu Creative Eu-
rope styrk Evrópusambandsins.
Hæsti styrkur sem veittur var að
þessu sinni var 63.000 evrur sem
eru 8,8 milljónir króna. Einungis
11 hátíðir hlutu þá upphæð og var
RIFF meðal þeirra, segir í tilkynn-
ingu.
Þetta er í 9. sinn sem RIFF hlýt-
ur þennan styrk frá Evrópusam-
bandinu en árið 2012 var hún val-
in ein af áhugaverðustu hátíðum
Evrópu að mati sjóðsins. Umsókn-
ir voru á annað hundrað og er því
styrkurinn mikil viðurkenning fyr-
ir starfsemi RIFF, segir ennfremu-
r í tilkynningu.
RIFF fékk ríflega 8
milljóna króna styrk