Einn Helsingi - 01.03.1946, Blaðsíða 20

18
EINN HELSINGI
flutt það með sér í skörðin. — Eru
þar á meðal forsagan og aðdragandi
allur að stofnun „bókasafnsritsins" og
saga þess síðan og starfssaga „félags-
deildarinnar" hérna, sem.svo ólánlega
tókst fyrir mér, að láta, — eða fá til
að — lána nafn sitt sem útgefanda
að því riti. — Einnig erindin tvö og
margnefndir bréfkaflar, sem ég hrip-
aði niður þá, til fyrverandi formanns
og meðstjórnanda við stofnun ritsins
og ætlaði til birtingar, einkum ef að
frá honum kæmu „prívat" eða opin-
berlega einhverjar fyrirspurnir eða
andsvör í sambandi við það í „Opnu
bréfi", sem hann snerti. — Þá og
ýmislegt frá hinu dimma hausti og
þeim langa vetri, sem hófst 12. nóv.
T943 og varaði þar til i nóvember
næsta ár, þegar mér fóru að berast
svörin við ákalli mínu. Og þar á
meðal sú eina greinargerð, sem mér
virðist að mér beri enn skylda til að
nefna nokkrum orðum. En það er sú
hlið málsins, sem veit að meðsjúkling-
um mínum í heild, þennan vetur. —
í „Opnu bréfi", og þó sérstaklega í
erindunum tveimur, beindi ég hinum
brjóstsáru ásökunum mínum að þeim
öllum sem heild, þó engum væri
ljósara en mér, og enginn fyndi betur,
né væri látinn finna, að þar skipti
mjög i tvö horn, — og raunar fleiri,
um afstöðu þeirra og viðhorf öll til
mín og þessara mála. Og það svo, að
ég held mér nærri óhætt að fullyrða,
að ef ég nokkurntíma á því tímabili
hefði rofið þögn mína og kæruleysis-
legt afskiftaleysi yfirborðsins til þess-
ara mála, — þá hefði mér veizt sæmi-
lega auðvelt að skapa átök, úlfúð og
jafnvel deilur þar um, innan þessa
litla samfélags míns.
Eg tek sem dæmi, að svo að segja
engir vissu (nema þá sárfáar undan-
tekningar) um, að féið (væntanleg-
ar tekjur ritsins) væri tryggt, er á
þyrfti að halda, né neitt um símatil-
kynningar Ragnars E. Jónssonar þar
um til yfirlæknis, á ð u r en ég lagði
af stað úr Reykjavik. — Og ég vissi
það, að svo nær engir eða fæstir vissu
það, — og fyrir þá, sem nokkuð geta
skilið í sálarlífi sárhuga meðbræðra
sinna, ætti það að vera auðskilið mál,
að é g fór ekki að ganga um meðal
manna og þylja það yfir þeim einum
og einum eða í smáhópum, enda hefði
slíkt þá krafist skýringar á því, hvers-
vegna það hefði ekki verið tilkynnt
um haustið — kannske félagsfundar-
boðun o .fl. o. fl., sem hvorki var mitt,
eða á mínu valdi að standa fyrir, —
og sem spursmál var líka, hvort ekki
hefði haft illt eitt í för með sér eftir
að á leið, — deilur og ósamþykkju, —
kannske óréttlátar eða óathugaðar
ádeilur og aðdróttanir manna á milli,
— sem sagt sundrung í okkar litla sam-
félagi. — Og sjálfur var ég búinn eftir
heimkomuna að haga mér þann veg, á
ýmsan hátt, sem síst hafði verið til
að styrkja borgaralega tiltrú til mín,
— einkum eftir að mér var ljóst, hvar
fyrirfram var búið að s t a ð setja mig
innan þessa nýja samfélags míns. Og
nokkuð af þeirri hegðun minni, eins
og öhæfileg og ósæmandi kæruleysis-
leg eyðsla, — fjáraustur, frammi fyrir
allra augum, sem ég á engann hátt-
hafði nokkur ráð á, og varð að neyta
allra bragða, út á við, til að geta
staðizt, og sem ég tæpast ber barr
mitt eftir enn,-----var kannske, — og
v a r gert vitandi vits, fyrst og fremst
til að knýja fram einmitt það, sem ég
óttaðist, og kveið þó fyrir — það sem
mér fannst þó mundi verða eins og
banvæn eiturstunga í allt tilfinningalíf
mitt, — það er að segja, til að knýja
fram opna árás — ódulda ásökun, —
knýja það fram, að hanzkanum yrði
varpað í andlit mér, svo allur hinn
æpandi sársauki, og öll sú tryllta en