Morgunblaðið - 08.07.2016, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. JÚLÍ 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Bandarískaalríkis-lögreglan
FBI hefur gefið frá
sér sérstaka yf-
irlýsingu um lyktir
tölvupóstsmálsins
svonefnda, þar sem kannað var
hvort Hillary Clinton, forseta-
frambjóðandi Demókrata-
flokksins, hefði brotið lög um
meðferð trúnaðargagna með
því að setja upp sinn eigin
tölvupóstsþjón þegar hún var
utanríkisráðherra. Kom þar
fram að alríkislögreglan mælti
ekki með því að Clinton yrði
ákærð fyrir málið, en James
Comey, yfirmaður FBI, sagði
að hegðun Clinton hefði verið
„ákaflega kæruleysisleg,“ auk
ýmissa annarra áfellisdóma.
Þrátt fyrir þetta sagði
Comey að enginn „raunsær
saksóknari“ myndi höfða mál á
hendur Clinton, jafnvel þó að
sannanir væru fyrir „hugsan-
legum brotum“ við meðferð
trúnaðarmála. Þá væri mögu-
legt að „óvinveittir aðilar“
hefðu haft aðgang að persónu-
legum tölvupóstum utanríkis-
ráðherrans. Allt væri þetta
vítavert en ekki í þeim mæli að
kallaði á ákæru.
Dómsmálaráðherrann, sem
fer með ákæruvaldið í málinu,
brást skjótt við og lýsti því yfir
að ekki yrði ákært. Sú ákvörð-
un leit ekki betur út eftir ný-
legan og óvæntan og umdeild-
an fund Bills Clinton með
dómsmálaráðherranum og er
augljóst að margir telja
ákvörðunina pólitíska.
Í herbúðum Clintons var litið
á niðurstöðuna sem mikinn sig-
ur, þar sem tölvupóstsmálið
hefur valdið henni miklum
óþægindum í meira en ár.
Hefði alríkislögreglan mælt
með ákæru hefði það líklega
markað endalok forseta-
framboðs hennar.
Engu að síður kemur Clinton
löskuð undan hinni hörðu
gagnrýni alríkislögreglunnar
þrátt fyrir ályktunina sem
dregin var af rannsókninni og
margir hafa efast
um. Einn þeirra er
Rudy Giuliani,
fyrrverandi borg-
arstjóri New York
og einn þekktasti
fyrrverandi sak-
sóknari Bandaríkjanna, sem
lýst hefur mikilli furðu yfir nið-
urstöðunni. Hann segir, þvert á
það sem James Comey hélt
fram, að enginn „raunsær sak-
sóknari“ geti komist að þeirri
niðurstöðu að ákæra ekki. Sekt
Hillary Clinton sé ótvíræð og
lögbrotið svo augljóst að málið
hefði örugglega unnist.
Repúblíkanar í þinginu eru
ekki heldur sáttir við niður-
stöðu málsins og gengu hart að
Comey, sem sat fyrir svörum í
þinginu í gær. Hann var til
dæmis spurður hvort meðferð
á borð við þá sem Clinton við-
hafði á trúnaðarupplýsingum
hefði kostað starfsmann FBI
vinnuna. Svar Comeys við því
var játandi, sem er ekki heppi-
legt fyrir forsetaframbjóðand-
ann.
Óhætt er að fullyrða að þó að
Clinton hafi sloppið naumlega
við ákæru er málinu hvergi lok-
ið, eins og demókratar voru að
vonast eftir. Til þess var niður-
staða rannsóknarinnar of mik-
ill áfellisdómur.
Undir venjulegum kringum-
stæðum þýddi niðurstaða rann-
sóknar FBI, sem staðfestir öll
þau mistök forsetaframbjóð-
andans sem raun ber vitni, að
frambjóðandinn ætti enga
möguleika. Kringumstæður
eru hins vegar ekki venjulegar
og þess vegna er allt of
snemmt að afskrifa Clinton.
Mótframbjóðandinn er Donald
Trump, sem margir geta alls
ekki hugsað sér að hleypa í
Hvíta húsið og eru tilbúnir að
fyrirgefa Clinton flest til að
forða því. Engu að síður mun
tölvupóstsmálið áfram þvælast
fyrir Clinton og gera henni
erfiðara fyrir að nota þá rök-
semd gegn Trump að hann
skorti trúverðugleika í emb-
ættið.
Formleg lok tölvu-
póstsmálsins þýða
ekki endalok máls-
ins fyrir Clinton}
Áfellisdómur án ákæru
Vigdís Hauks-dóttir, þing-
maður
Framsóknar-
flokksins, er einn
þeirra þingmanna
sem hafa lýst því yfir að þeir
verði ekki í kjöri í komandi
kosningum. Vigdís er ein
þeirra fáu á þingi sem eru til-
tölulega óhrædd að segja skoð-
un sína og hefur að auki iðu-
lega haft lög að mæla um
umdeild mál þó að stóryrtir
gagnrýnendur hennar hafi ekki
dregið af sér.
Þegar hún rakti ástæður
þess að hún hygð-
ist ekki sækjast
eftir lengri þing-
setu vakti eitt sér-
staklega athygli og
veldur um leið
áhyggjum. Hún sagði að ekkert
hefði gengið við að skera niður
í ríkisrekstri, en þau mál þekk-
ir hún vel eftir formennsku í
fjárlaganefnd. Það boðar ekki
gott fyrir skattgreiðendur ef
þeir sem helst vilja gæta að-
halds í rekstri ríkisins ákveða
að hætta á þingi, meðal annars
af þeirri ástæðu að viðleitni til
aðhalds sé árangurslaus.
Vigdís Hauksdóttir
kvartar undan skorti
á aðhaldi hjá ríkinu}
Áhyggjuefni
H
vað sem líður óþoli okkar lands-
manna í garð portúgalska lands-
liðsfyrirliðans, Cristianos Ronal-
dos, eftir lágkúruleg ummæli
hans í garð íslenska landsliðsins
og Íslendinga, eftir jafnteflið okkar fræga á EM,
Portúgal-Ísland, 1-1, þá verður það ekki frá
fyrirliðanum tekið, að hann átti stórleik í fyrra-
kvöld gegn Wales, þegar Portúgalar tryggðu sér
sæti í úrslitaleiknum á sunnudag – hann átti
stórkostlegt skallamark og síðan stoðsend-
inguna sem skilaði Portúgal 2-0 sigri. Flest héld-
um við ugglaust með Wales, en það dugði ekki
til, því eini maðurinn þeirra megin á vellinum
sem stóð undir nafni, var hinn baráttuglaði Bale.
Það eru margar gleðilegar hliðar á frábærri
frammistöðu karlalandsliðs okkar í fótbolta á
EM í Frakklandi. Flestum þeim gleðilegu hlið-
um hafa verið gerð góð og ítarleg skil í fjölmiðlum hér á
landi og víðar, undanfarna daga.
Ein hinna jákvæðu hliða er tvímælalaust hinar háu
greiðslur sem koma í hlut KSÍ við það að liðið náði alla leið í
8 liða úrslitin.
Knattspyrnusamband Íslands fékk sex milljónir evra,
eða um átta hundruð milljónir íslenskra króna, fyrir árang-
urinn á EM en áður hafði sambandið fengið 1.100 milljónir
króna fyrir að komast á mótið. Geir Þorsteinsson, formaður
KSÍ, hefur réttilega sagt þetta vera mikla innspýtingu í ís-
lenska knattspyrnuhreyfingu.
Vissulega er heilmikill kostnaður á móti þessum miklu
tekjum, sem KSÍ hefur þurft að greiða eða mun
þurfa að greiða, og ekkert nema allt gott um
það að segja. En það liggur fyrir að nokkur
hundruð milljónir króna verða eftir í kassanum
hjá KSÍ og nú þurfa forsvarsmenn KSÍ að
vanda sig svo um munar, þegar ákveðið verður
hvernig þessum fjármunum verður varið.
Það liggur í augum uppi að knattspyrnufélög
í landinu, sem eru félagar í KSÍ, sem eru sam-
kvæmt heimasíðu KSÍ alls 154 talsins, munu að
einhverju leyti njóta góðs af. Ekki kann ég regl-
urnar um hversu há prósenta á að koma í hlut
úrvalsdeildarliða, fyrstu deildar liða og svo
framvegis, en það hljóta að vera skýrar reglur
þar um.
En mig langar að beina því til forystu KSÍ og
þeirra sem munu ákveða ráðstöfun fjármun-
anna, að gleyma ekki þýðingarmesta hópnum
sem stundar knattspyrnu hér á landi: það eru auðvitað
börnin og unglingarnir, strákar og stelpur. KSÍ á að nýta
þetta stórkostlega tækifæri, til þess að stórauka framlög í
barna- og unglingastarf knattpsyrnufélaganna. Þannig
verða strákarnir okkar og stelpurnar okkar til framtíðar til.
Þeim mun meiri sem vegur barna- og unglingastarfsins
verður, hæfir þjálfarar ráðnir í auknum mæli til starfa, vell-
ir og aðstaða bætt og félagslegur sjarmi þess að taka þátt,
verður raunverulegt aðdráttarafl fyrir krakkana, þeim mun
meiri von til árangurs til framtíðar.
Við skulum ekki gleyma því að að málshátturinn Lengi
býr að fyrstu gerð, er enn í fulu gildi. agnes@mbl.is
Agnes
Bragadóttir
Pistill
Lengi býr að fyrstu gerð
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Grænlendingar hafa fariðfram á aukna hlutdeild íloðnuveiðum við Ísland.Kröfu sína byggja þeir á
þeirri staðreynd að loðnan hefur
frá aldamótum leitað í auknum
mæli í grænlenska lögsögu. Þessi
sjónarmið Grænlendinga verða
ásamt fleiru rædd á fundi Íslend-
inga, Grænlendinga og Norðmanna
í Nuuk í byrjun september.
Loðnan hrygnir að stærstum
hluta við suðvestan- og vestanvert
Ísland í marsmánuði. Lirfur loðn-
unnar berast síðan með straumum
vestur, norður og austur fyrir land.
Á síðari árum hafa loðnuseiði í
auknum mæli borist með straumum
til Austur-Grænlands en nákvæmar
upplýsingar skortir um þau því að
ekki hefur verið farið í sérstaka
seiðaleiðangra síðustu tólf ár. Þeg-
ar loðnan er orðin ársgömul er
hlutfall hennar í grænlenskri lög-
sögu orðið mun hærra en það var
áður.
Stóran hluta ævinnar
í grænlenskri lögsögu
Fyrirliggjandi upplýsingar
benda til þess að loðnan sé þar að
stærstum hluta þangað til kemur
að síðustu mánuðum ævinnar, þ.e.
frá október og fram í nóvember, og
hrygning nálgast. Þá fer hún að
síga yfir í íslenska lögsögu á nýjan
leik þar sem hrygning á sér stað og
meginhluti hrygningarloðnunnar,
þriggja og fjögurra ára, drepst að
henni lokinni.
Áður var hegðun loðnunnar
talsvert frábrugðin þegar lirfur,
seiði og ungloðnu var meira og
minna að finna frá austanverðu
landinu, norður og vestur fyrir
land. Þá fór lítilræði af seiðum til
Grænlands að því að talið er. Full-
orðin loðna í fæðuleit var þá að
stórum hluta djúpt austan við
Grænland, í íslenskri lögsögu og
við Jan Mayen.
Fyrst var samið um loðnuveið-
ar við Ísland í byrjun níunda ára-
tugarins og var nýr samningur á
sama grunni gerður 2003. Sam-
kvæmt núgildandi samningi er
skipting á hlutdeild í loðnuveiðum
þannig að 81% kemur í hlut Íslend-
inga, 11% fara til Grænlendinga og
8% til Norðmanna. Auk þess sem
loðnan er nú stóran hluta lífs-
skeiðsins við Grænland hefur ekk-
ert fundist af Íslandsloðnunni við
Jan Mayen síðustu ár.
Óbreytt fyrirkomulag á
loðnuveiðum næsta vetur
Gögn um þessa þróun, út-
breiðslusvæði og lífsferil loðnunnar
voru lögð fram á fundi í Álasundi í
Noregi í síðasta mánuði og verður
breytt staða rædd á fundi í Græn-
landi í september að beiðni Græn-
lendinga.
Á fundinum í Noregi náðist
samkomulag um að fyrirkomulag
loðnuveiða við Ísland næsta vetur
yrði óbreytt frá því sem var í
vetur. Með samþykkt nýrrar afla-
reglu í fyrra var aukið tillit tekið til
varúðarsjónarmiða og þannig
minnkuðu líkur á að sumarveiðar á
loðnu yrðu leyfðar.
Meðal annars þess vegna var
gerð bókun við loðnusamninginn
2015 og fengu Norðmenn heimild
síðasta vetur til að veiða allan sinn
hlut í íslenskri lögsögu í stað 35%.
Þá var veiðitímabil þeirra lengt um
viku. Þetta skilaði sér í því að tölu-
vert oftar var landað í höfnum á
Austfjörðum framan af vertíðinni.
Á sama tíma barst lítið á land frá
íslenskum skipum, sem mörg hver
biðu eftir að hrognaþroski ykist í
loðnunni.
Grænlendingar vilja
aukinn hlut í loðnu
Morgunblaðið/Börkur Kjartansson
Vertíð Á loðnuveiðum í byrjun mars síðasta vetur. Veiðarnar skipta þjóðar-
búið miklu, auk þess sem loðnan er mikilvægur hlekkur í vistkerfi sjávar.
Mikil óvissa er um loðnuveið-
ar næsta vetur og ráðleggja
Hafrannsóknastofnun og Al-
þjóða hafrannsóknaráðið ICES
í samræmi við varúðarnálgun
að ekkert upphafsaflamark
verði gefið út fyrir vertíðina
2016/17. Ráðgjöfin verður
endurmetin að loknum mæl-
ingum á stærð veiðistofnsins
haustið 2016 og í byrjun árs
2017.
Fram kemur í ástands-
skýrslu Hafrannsóknastofn-
unar að niðurstöður berg-
málsleiðangra að haustlagi
séu notaðar til að setja
upphafsaflamark. Leiðangur-
inn í september– október
2015 náði ekki að fullu yfir
útbreiðslu loðnustofnsins og
því er stofnmatið líklega van-
mat, segir í skýrslunni. Hins
vegar mældist magn ókyn-
þroska loðnu langt undir því
viðmiði sem gæfi meira en 0
tonna upphafsráðgjöf.
Verða loðnu-
veiðar leyfðar?
MIKIL ÓVISSA