Morgunblaðið - 05.11.2016, Síða 36

36 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 2016
✝ Ásta Ásvalds-dóttir fæddist á
Breiðumýri, Suður-
Þingeyjarsýslu, 12.
október 1930. Hún
lést á Hjúkrunar-
heimilinu Eyri, Ísa-
firði, 29. október
2016. Foreldrar
hennar voru Sigríð-
ur Jónsdóttir, f.
1903, d. 1992, og
Ásvaldur Þorbergs-
son, f. 1898, d. 1949, bændur á
Breiðumýri og Ökrum. Systkini
Ástu eru: Sigurveig, f. 1925, d.
1982, bóndi á Gautlöndum;
Hrólfur, f. 1926, d. 1982, við-
skiptafræðingur; Jörgen, f.
1928, d. 1945; Hildur Guðný, f.
1929, d. 2000, bóndi á Gautlönd-
um; Þormóður, f. 1932, bóndi á
Ökrum; Þuríður, f. 1933, starfs-
maður Lauga skóla; Ingjaldur,
f. 1940, bifvélavirki; Þorbergur,
f. 1946 starfsmaður kísilverk-
smiðjunnar við Mývatn.
Ásta giftist 22. ágúst 1954
Magnúsi Kristjáni Guðmunds-
syni frá Innri-Hjarðardal í Ön-
undarfirði, f. 1924, d. 2006. For-
eldrar hans voru Guðmundur
Gilsson og Sigríður Hagalíns-
dóttir, bændur í Innri-Hjarðar-
dal. Ásta og Magnús eignuðust
fimm börn. Þau eru: 1) Ásvald-
Hildi Björnsdóttur. Fyrri kona
Guðmundar var Stefanía Giss-
urardóttir, þeirra dóttir er Ásta,
gift Halli Péturssyni og eiga þau
Helga Stefán og Erlu Kristínu.
4) Sólveig Bessa, f. 1962, bóndi
og verkefnastjóri. Hennar mað-
ur er Björgvin Sveinsson, bóndi
og verktaki. Þeirra börn eru
Arnar, Borgar og Sara, fyrir
átti Björgvin dótturina Alice. 5)
Guðný Hildur, f. 1969, félags-
málastjóri. Hún var gift Hrólfi
Sæmundssyni, þau skildu.
Þeirra sonur er Kolbeinn Sæ-
mundur. Sonur Guðnýjar fyrir
hjónaband er Andri.
Ásta ólst upp í foreldrahúsum
á Breiðumýri og á Ökrum. Hún
var í einn vetur í Húsmæðra-
skólanum á Laugum í Reykja-
dal. Á yngri árum aðstoðaði hún
við bú móður sinnar eftir að fað-
ir hennar lést og var einnig í
kaupavinnu og við ýmis önnur
störf. Sumrin 1952 og 1953 vann
hún sem kaupakona í Önund-
arfirði. Ásta og Magnús bjuggu
fyrstu búskaparár sín á Flat-
eyri, en árið 1958 keyptu þau
jörðina Tröð í Önundarfirði og
voru þar bændur í 45 ár. Þau
fluttu í þjónustuíbúð aldraðra á
Hlíf á Ísafirði árið 2003. Ásta
dvaldi á Hjúkrunarheimilinu
Eyri á Ísafirði frá janúar 2016.
Útför Ástu fer fram frá Holts-
kirkju í Önundarfirði í dag, 5.
nóvember 2016, kl. 14.
ur, f. 1954, bóndi í
Tröð. Kona hans er
Helga Dóra Krist-
jánsdóttir, starfs-
mannastjóri.
Þeirra börn eru
Ásta; Kristján Ósk-
ar í sambúð með
Hólmfríði Bóas-
dóttur og þau eiga
Helgu Dóru; og
Eyvindur Atli í
sambúð með Sæ-
björgu Freyju Gísladóttur og
hennar börn eru Ívar Hrafn og
Andri Pétur. 2) Sigríður, f. 1955,
bóndi og verkefnastjóri. Hennar
maður er Guðmundur Steinar
Björgmundsson, bóndi á Kirkju-
bóli í Valþjófsdal. Þeirra synir
eru Björgmundur Örn, í sambúð
með Jónínu Guðjónsdóttur og
eiga þau Steinar Anton og Dal-
íu; Magnús Kristján; Eyþór,
kvæntur Jónu Láru Sveinbjörns-
dóttur og eiga þau Kára, Sögu
og Sveinbjörn; og Bernharður
kvæntur Mariu Eugenia Chiar-
andini og þau eiga Víking
Dante. 3) Guðmundur Helgi, f.
1958, verslunarmaður. Hans
kona er Jóhanna Sturlaugs-
dóttir, framhaldsskólakennari.
Þeirra börn eru Petra Land-
mark, í sambúð með Alex Mez-
zela; og Bjartur, í sambúð með
Elsku mamma mín er búin
að kveðja okkur. Í gegnum
hugann fara óteljandi minning-
ar fullar af ást, gleði, sorg,
samheldni, trausti, lífi og fjöri
og sterkum fjölskylduböndum.
Mamma fæddist og ólst upp í
Reykjadal í Þingeyjarsýslu í
faðmi ástríkrar fjölskyldu. Hún
var alla tíð tengd æskustöðvum
sínum mjög sterkum böndum,
sem við afkomendurnir fengum
svo hlutdeild í í gegnum sögur
sem hún sagði okkur og heim-
sóknir til frændfólksins fyrir
norðan. Rúmlega tvítug fór
mamma sem kaupakona vestur
í Önundarfjörð, fyrst í Ytri-
Hjarðardal og svo Þórustaði, og
fékk augastað á einum syninum
á bænum þar á milli, Innri-
Hjarðardal. Mamma og pabbi
trúlofuðu sig eftir síðara sum-
arið hennar sem kaupakona og
ári seinna flutti mamma svo al-
komin vestur, nýgift pabba með
elsta barnið í vöggu. Þau
bjuggu fyrstu árin sín á Flat-
eyri þar sem tvö börn bættust
við, en fluttu svo í Tröð árið
1958, og enn bættust tvö börn í
hópinn. Bæði mamma og pabbi
höfðu alist upp í sterkum og
samhentum fjölskyldum og
fluttu þann arf til sinnar eigin
fjölskyldu. Við börnin þeirra
vorum umvafin öryggi, um-
hyggju, kærleika og leiðsögn í
að breyta rétt í lífinu. Og síðar
fengu tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn að njóta ná-
lægðar þeirra.
Mamma var sterkur karakt-
er. Var fljót til svars, með
ákveðnar skoðanir, tók alltaf
upp hanskann fyrir þau sem
henni fannst hallað á, var vel
lesin og fróðleiksfús, tilfinn-
ingarík, húmorísk og glettin.
Mamma var snillingur í mata-
gerð og mikil handverkskona,
saumaði öll föt á okkur í æsku
og prjónaði á prjónavél ásamt
mörgu öðru. Hún var líka mikil
ræktunarkona, ræktaði mat-
jurtir, blóm og tré og átti fal-
legan garð. En hún var fyrst og
fremst fjölskyldukona og um-
vafði hópinn sinn kærleika og
umhyggju.
Síðustu misseri mömmu voru
erfið. Hún þurfti að glíma við
heilabilunarsjúkdóm sem
ágerðist hratt og svo líkamleg
veikindi síðustu mánuði. Kær-
leikurinn til fólksins í kringum
hana var þó alltaf til staðar og
oft braust húmorinn og glettnin
fram þrátt fyrir erfiða daga.
Við systkinin og fjölskyldur
höfum staðið þétt saman í að
reyna að auðvelda henni þessa
tíma. Og við erum svo þakklát
öllu yndislega starfsfólkinu á
Hlíf og Eyri sem önnuðust
mömmu með kærleika og virð-
ingu.
Elsku mamma mín, nú ertu
farin til pabba. Takk fyrir allt
og allt.
Guðný Hildur Magnúsdóttir.
Það er eitthvert tómarúm
þegar þú ert farin, mamma
mín. Þú hefur verið svo stór
hluti af veröld minni. Við alltaf
verið svo nálagt hvor annarri.
Fyrstu minningarnar eru þegar
þú baðaðir okkur í járnbala á
eldhúsgólfinu í gamla bænum í
Tröð og það voru að koma jól.
Þegar þú söngst fyrir okkur á
kvöldin og sagðir sögur að
norðan. Þegar við fórum norður
í Reykjadalinn þinn og sigldum
með Esjunni til Akureyrar þar
sem Ommi tók á móti okkur.
Já, þær eru svo margar,
bernskuminningarnar, sem ljúft
er að eiga. Hlýjar hendur sem
leiða og vernda. Ég fór ekki
langt í burtu þegar ég fór úr
föðurhúsum, bara rétt út með
firðinum. Svo kærkomið og
auðvelt að skreppa inneftir með
strákastóðið mitt litla og stúss-
ast í einhverju með þér. Sitja
við prjónavélina eða saumavél-
ina, hvað við áttum margar góð-
ar stundir þar. Hönnuðum
peysur, vesti, buxur og allt
mögulegt. Tími var ekki spar-
aður, hann var veittur af fórn-
fýsi og gæsku. Þú kenndir mér
svo margt og ég er svo þakklát
fyrir að hafa alist upp umvafin
öryggi og ást ykkar pabba. Að
strákarnir mínir hafi fengið að
njóta umhyggju þinnar og
barnabörnin mín fengið að
elska þig. Það var líka gott að
vera í nálægð við þig þegar þú
þurftir á mér að halda þegar
halla tók af degi hjá þér, að fá
að umvefja þig og vernda. Að fá
að halda í hönd þína til síðustu
stundar. Guð blessi þig, elsku
mamma mín, minning þín lifir.
Þá hinsti svefninn signir augu mín
og sorg og gleði líkt og angan dvín,
ég vildi að sál mín gæti gefið þér
þann geisla, sem þig yfir húmið ber.
Þó takmörk hafi týnst og lönd sé
breytt
í tímans bláa hafi, veit ég eitt:
Að þér er allt hinn veiki vilji minn
að vernda, friða og blessa arin þinn.
(Hulda)
Sigríður Magnúsdóttir.
Elsku mamma. Það kom að
leiðarlokum, eða að minnsta
kosti kveðjumst við um hríð.
Það er svo gott að kveðja þig
sátt og þakklát. Þakklát fyrir
að fá að alast upp í skjóli þínu,
skjóli sem jafnframt veitti frelsi
til athafna, frelsi til að takast á
við störfin, lífið og verkefni
þess. Þú hélst ekki margar
ræðurnar, eða hafðir mörg orð
um það sem ætti ekki að gera
en varst þeim mun betri fyr-
irmynd. Af þér lærði ég að allir
væru jafnir undir sólinni og að
við ættum að aðstoða þá er
þess þurfa. Af þér lærði ég að
njóta gróðurs og blóma, gera
handavinnu, gleðjast á góðum
stundum og svo margt, margt
fleira. Minningabrotin eru
mörg, þau eru geymd í gull-
akistunni og verða tekin upp
reglulega til að njóta.
Þín
Bessa.
Það er morgunn. Ég vakna
við ilm af sunnudagssteikinni í
bland við tóna af messusöng.
Fljótlega yfirgnæfa útvarpið
fjörugar raddir, sem rökræða
af kappi.
Mér heyrist sem tekist sé á
um ýmis samfélagsmál. Það er
kona sem greinilega hefur
skoðanir og lætur þær hressi-
lega í ljós. Ég heyri líka raddir
tveggja bænda úr sveitinni sem
komnir eru þarna inn í kaffi.
Það er líka hlegið og rökrætt
meira. Ég reyni að kúra mig
niður og óska þess að vera
komin langt í burt, hef líklega
ekki valið alveg bestu aðstæð-
urnar til að hitta tilvonandi
tengdamömmu.
Það sem ég veit um hana er
að hún er ákveðin, að norðan og
rauðhærð, en annað bíður frek-
ari kynningar. Stundin er óum-
flýjanleg, verð að fara á fætur
og taka slaginn, úr því ég hing-
að komin heim, með elsta syn-
inum á bænum.
Í tvo áratugi bjó ég með
tengdaforeldrum mínum hér í
Tröð og var sambúðin bæði ljúf
og árekstralaus. Þar ríkti gagn-
kvæm virðing og skilningur á
að ekki gera allir hlutina eins.
Þau reyndust mér sem bestu
foreldrar og börnin þrjú áttu
ávallt sínar gæðastundir með
þeim. Þau tóku þátt í að gleðj-
ast með fyrstu skrefum þeirra
og litlum afrekum, sem og að
þerra tár ef illa gekk í veröld-
inni. Öll jól héldum við saman,
jafnvel eftir að þau voru farin á
Ísafjörð. Þegar ég flutti í Tröð
varð stórfjölskylda mín fljót-
lega aufúsugestir hér og áttu
margar góðar samverustundir
með Ástu og Magga.
Ég minnist margra skemmti-
legra stunda með Ástu þegar
hún lék á als oddi við að segja
sögur frá gamalli tíð og spjalla
um menn og málefni. Áberandi
var fordómaleysi og skilningur
á mismunandi aðstæðum fólks.
Hún var óhrædd að taka af-
stöðu þvert á ríkjandi viðhorf.
Hún ól sín börn upp með því að
taka ábyrgð á sínu nærum-
hverfi og ganga í verkin þar
sem þörfin kallar. Þau hafa líka
tekið ríkan þátt í félagsmálum
og axla ábyrgð á málefnum
samfélagsins. Ásta var
skemmtileg kona og fljót að
grípa gleðina þegar hún gafst.
Ég minnist þess að eitt vorið
var hún komin út í fjárhús
hlaupandi með ömmubarni til
að sjá fyrsta lambið fæðast.
Hún hló svo bara þegar hún
áttaði sig á því að hún stóð þar
á inniskónum, en gleðin var
ósvikin hjá öllum þar.
Það er kvöld og minningarn-
ar streyma fram. Ég er þakklát
fyrir að hafa tekið út minn
þroska sem fullorðin kona á
lífsins göngu með Ástu tengda-
mömmu.
Helga Dóra Kristjánsdóttir.
Ásta amma hefur alltaf verið
stór hluti af mínu lífi. Ég er
stolt af því að vera alnafna
hennar. Það voru forréttindi að
fá að alast upp með því að hún
væri alltaf svo nálæg. Hún
hafði stórt hjarta með kærleiks-
ríka nærveru. Alltaf var stutt í
bros og hláturinn hjá henni og
hún kunni að breyta lífinu á
betri veg. Ýmislegt var brallað
með ömmu, það var handa-
vinna, garðyrkja, bakstur, spil-
að saman og fleira. Auðvitað
var afi skammt undan. Afi og
amma, þau gerðu svo margt
saman.
Hvort sem það var að vinna í
útiverkunum eða sinna barna-
börnunum. Enda saknaði hún
afa mikið þegar hann fór.
Amma var góður hlustandi og
dæmdi mann ekki. Það er mikill
söknuður að geta ekki leitað til
hennar lengur og verið með
henni.
Elsku amma mín, takk fyrir
allt.
Ásta Ásvaldsdóttir, yngri.
Það er með miklum söknuði
sem við Traðarbörn kveðjum
Ástu ömmu, hún var stórbrotin
og merk kona. Hún var athvarf
mitt fyrir og eftir sólarlag, eins
og segir í ljóðinu Ást, eftir Sig-
urð Nordal. Spurning hvort
Sigurður hafi skírt ljóðið í höf-
uðið á ömmu? Það voru að
minnsta kosti forréttindi að
hafa hana innan seilingar í Tröð
því hún hafði lausnir á vanda
öllum er að hendi bar. Við veik-
indum var útbúið fjallagrasa-
seyði, með sítrónu og það
drukkið með kleinum, bætt var
í rifnar buxur og sokka, lopa-
sokkar prjónaðir fyrir veturinn
og sár voru grædd með nær
göldróttu arfakremi.
Hún var mikill sagnabrunnur
og sagði sögur þannig að mér
fannst eins og ég hefði upplifað
hluta af ævi hennar í gegnum
þær.
Amma var mjög viðkunnan-
leg, eða hafði kjörþokka, eins
og stjórnmálaskýrandi hefði
sagt. Stafaði það einkum af því
að hún var einstaklega létt í
lundu og alþýðleg kona. Gerði
hún aldrei upp á milli manna.
Að vera í návist hennar var
samferðafólki hennar því kær-
komið.
En nú er bjartur sólardagur
að kveldi kominn í lífi ömmu.
Þó hún hafi nú sameinast afa í
eilífðinni mun hún ávallt lifa í
minningu okkar sem einstak-
lega ástúðleg kona. Hún bar
nafn með rentu.
Kristján Óskar Ásvaldsson.
Eins og flest okkar systk-
inanna fæddist Ásta í kjallara
samkomuhússins á Breiðumýri
þar sem foreldrar okkar bjuggu
á svokölluðum læknisparti jarð-
arinnar. Margbýlt var á Breiðu-
mýri og barnahópurinn stór
sem ólst þar upp saman, því
auk okkar systkinanna var
barnahópur Gerðar og Jóseps
svipað fjölmennur. Þarna var
oft fjörugt og vináttan við
Breiðumýrarfólkið var vinar-
taug sem hélst óbreytt þó for-
eldrar okkar flyttu í Akra, þeg-
ar Ásta var 13 ára gömul. Ásta
var fimmta í röð okkar níu
systkina og heldur sínu sæti
hvað brotthvarf héðan úr jarð-
ríki varðar.
Tuttugu og þriggja ára
hleypti hún endanlega heim-
draganum frá grunnum dölum
og lágreistum heiðum Þingeyj-
arsýslu og hélt vestur til
þröngs fjarðar og brattra hlíða
hárra fjalla. Þetta var henni þó
engin óvissuferð því hún vissi
hvað beið hennar vestra. Hún
hafði verið kaupakona í tvö
sumur vestur í Önundarfirði og
hafði kynnst þar verðandi ævi-
félaga sínum og eiginmanni,
honum Magga, bóndasyninum í
Innri-Hjarðardal.
Hildur systir okkar hafði
reyndar farið vestur í kaupa-
vinnu með Ástu fyrra sumarið
en ekki náð að ílengjast þar.
Annað en vesturferðina áttu
þær systur þó sameiginlegt
sem okkur er tjáð að sé orðið
kennslubókardæmi í ljós-
mæðrafræðum við Háskóla Ís-
lands. Það var hvað þær lögðu
á okkur, níu manna fjölskyld-
una á Ökrum, þegar í miðjum
heyskapnum þær lögðust báðar
á sæng í einu og eignuðust
frumburði sína með aðeins
nokkurra daga millibili inni á
60 fermetra heimili fjölskyld-
unnar. Oft var þröngt um
svefnpláss en sjaldan sem þá
því við heimilisfólkið bættust
tveir kærastar og ljósmóðirin
sem á þessum árum vék ekki
frá sængurkonunum fyrr en á
tíunda degi.
Um haustið kom Maggi svo
aftur til að sækja heitmey sína
og son. Og hann var ekki tóm-
hentur því mikið þótti okkur til
nýja vörubílsins hans koma og
engum duldist stolt Ástu af
manni og bíl. Og það er til
marks um hvað tímarnir hafa
breyst og samgöngur batnað
frá miðri síðustu öld, að móður
okkar, sem tók brottflutning
Ástu mjög nærri sér, fannst
sem hún mundi vart sjá hana
aftur. Móðurhjartanu er gjarnt
til að vera svolítið ofverndandi
og eigingjarnt, enda kom á dag-
inn að mamma átti margar
ferðirnar vestur og Ásta vitjaði
heimahaganna reglulega.
Ásta og Maggi bjuggu fyrstu
búskaparár sín á Flateyri, en
ákváðu síðan að gerast bændur
og keyptu jörðina Tröð í Ön-
undarfirði þar sem þau bjuggu
nær hálfa öld. Ásta missti mikið
þegar Maggi féll frá árið 2006,
en þá höfðu þau dvalið um
nokkurt skeið í þjónustuíbúðum
aldraðra á Hlíf á Ísafirði. Börn-
unum hennar viljum við þakka
góða ummönnun hennar um
leið og við samhryggjumst þeim
vegna fráfalls móður sinnar.
Fyrir hönd systkinanna á
Ökrum,
Ingjaldur Ásvaldsson.
– Hvernig er það? Á ekkert
að fara drífa í þessu? – segir
rauðhærð kona með gjallandi
róm. Máli sínu til stuðnings
skellir hún höndum aftarlega á
mjöðm og fyllir rýmið af nær-
veru sinni. Þarna er komin
Ásta í Tröð, sem við kveðjum í
dag frá Holtskirkju.
Ásta fyllti alltaf rýmið með
nærveru sinni. Ég kynnist Ástu
þegar Helga Dóra systir giftist
Ása, elsta syni hennar, og um
svipað leyti flutti ég í nágrenni
við hana. Þá var ég ung, hún
fullorðin. Ég var þá ekki alltaf
sammála henni enda við báðar
með ákveðnar skoðanir á mönn-
um og málefnum en þó aldrei
ósáttar, svo þroskaðist ég. Í
fyrrahaust urðum við algjörlega
sammála og gengumst undir
þann sáttmála að nú værum við
á sama aldri. Þá höfðum við
verið þó nokkra stund á pari,
báðar hvatvísar og hreinskilnar
en einlægar vinkonur.
Það sem gleður mig í dag er
að hafa fengið að kynnast Ástu,
vera henni samtíða og samvist-
um við hana um hríð. Oft voru
umræðurnar líflegar við eldhús-
borðið í Tröð, málin rædd og
málefni greind, hlegið og hug-
myndir fæddust. Ásta var
snarpgreind, húmoristi og úr-
ræðagóð, búin eiginleikum sem
gerðu hana að góðum granna
sem ungur bóndi gat leitað til.
Betri nágranna var vart hægt
að hugsa sér og þá var Maggi
bóndi hennar engu síðri. Ásta
var eldhugi og dugleg og það
var gott að vinna með henni í
samfélagsverkefnum í sveitinni
þar var hún oftar en ekki í far-
arbroddi.
Það er gott að staldra við á
þessari stund, lúta höfði í auð-
mýkt, margs er að minnast og
margt er að þakka. Ástu tókst
að fylla hjartarými mitt og fyrir
það er ég betri manneskja. Við
fjölskyldan minnumst hennar
með þökk og virðingu. Trað-
arfjölskyldunni allri sendum við
innilegar samúðarkveðjur.
Halla Signý Kristjánsdóttir.
Gráttu ekki
yfir góðum
liðnum tíma.
Njóttu þess heldur
að ylja þér við minningarnar,
gleðjast yfir þeim
og þakka fyrir þær
með tár í augum,
en hlýju í hjarta
og brosi á vör.
Því brosið
færir birtu bjarta,
og minningarnar
geyma fegurð og yl
þakklætis í hjarta.
(Sigurbjörn Þorkelsson)
Kæra Ásta, takk fyrir allt og
allt.
Stefanía (Steffý).
Ásta Ásvaldsdóttir