Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.2015, Blaðsíða 31

Vikublað 24.–26. febrúar 2015 Menning 31
E
ins og nafnið bendir til er Days
of Glory á margan hátt hefð-
bundin stríðsmynd. Hetjur
okkar í grænu hlaupa upp hæð
sem varin er af Þjóðverjum í gráu og
tekst, eftir miklar fórnir og mannfall,
að ná henni. Það sem gerir hana þó
einstaka er það að hér eru Norður-
Afríkumenn í öllum aðalhlutverkum.
Nei, hér er ekki um að ræða ein-
hvers konar hliðarveruleika þar sem
Arabar sigruðu í seinni heimsstyrj-
öld. Staðreyndin er nefnilega sú að
hersveitir Frjálsra Frakka voru að
miklu leyti skipaðar nýlenduher-
mönnum, enda franski herinn þá
í fangabúðum eða starfandi með
Þjóðverjum undir Vichy-stjórninni.
Þegar De Gaulle hélt sigurgöngu sína
í París átti hann í mestu erfiðleikum
með að finna hvíta menn í hana, svo
fyllt var upp í skörðin með Aröbum
og Spánverjum, en blökkumenn
fengu ekki að vera með yfirhöfuð.
Sú saga er reyndar ekki sögð
hér, en myndin er ágætis tilraun til
að bæta nýlenduhermönnum aft-
ur inn í söguna eftir að þeir hafa að
mestu verið fjarverandi. Að vissu
leyti er hún þunglamaleg, persón-
urnar eru reglulega niðurlægðar af
hvítum foringjum en ekki er mikið
rúm fyrir persónusköpun. Að öðru
leyti fylgir hún að mestu ritúölum
seinni heimsstyrjaldarmynda frá
Hollywood. Sem slík er hún þó ágæt
og er einnig afar þarft innlegg í um-
ræðu samtímans sem stundum virð-
ist líta á Araba sem náttúrulega óvini
Evrópu. Þetta var ekki alltaf þannig.
Lífeyrisréttindi hermannanna
voru skert þegar nýlendurnar urðu
sjálfstæðar, en Chirac, þáverandi
Frakklandsforseti, á að hafa brostið
í grát eftir að hafa séð myndina og
leiðrétt þau aftur. Þannig tókst mynd
þessari ekki aðeins að fjalla um rang-
læti, heldur einnig leiðrétta það, sem
er einmitt það sem bíó upp á sitt
besta á að gera. n
Arabar sigra í seinni heimsstyrjöld
Indigénes eftir Rachid Bouchareb er ein þeirra mynda sem sýndar er á Stockfish Festival
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Kvikmynd
Heimamenn/Indigénes/
Days of Glory
IMDb 7,1
Leikstjórn og handrit: Rachid Bouchareb
Land: Frakkland
Sýnd á Stockfish hátíðinni í Bíó Paradís
120 mínútur
Gleymdar hetjur Hermenn frá frönsku
nýlendunum börðust með bandamönnum í
seinni heimsstyrjöldinni en fengu ekki þann
heiður sem þeir áttu skilið.
Tónlistar-
verðlaunin
veitt
Skálmöld sigurvegarar kvöldsins
Íslensku tónlistarverðlaunin voru
veitt í Hörpu um helgina. Hljóm-
sveitin Skálmöld hlaut þrenn
verðlaun, sex flytjendur hlutu
tvenn verðlaun, en aðrir lista-
menn færri. Hljómsveitin Sykur-
molarnir hlaut svo heiðursverð-
launin í ár. Eftirfarandi listamenn
hlutu verðlaunin.
Í flokki popp- og rokktónlistar
n Popplag árs ins: Color Decay eft ir
Unn ar Gísla Sig ur mund ar son í flutn ingi
Júníus ar Mey vant.
n Rokklag árs ins: Peacemaker
með Mono Town.
n Tón listarflytj andi árs ins: Skálmöld.
n Söng kona árs ins: Salka Sól Ey feld
(AmabAdamA).
n Söngv ari árs ins: Valdi mar
Guðmunds son.
n Tón list ar viðburður árs ins:
Skálmöld og Sin fón íu hljóm sveit Íslands.
n Laga höf und ur:
Svavar Pét ur Ey steins son (Prins Póló).
n Texta höf und ur: Snæ björn
Ragn ars son (Skálmöld).
n Bjart asta von in: Jún íus Mey vant.
n Nýliðaplata ársins: n1 - Young Kar in.
n Rokkplata árs ins: In The Eye Of The
Storm - Mono Town.
n Poppplata ársins: Sorrí - Prins Póló.
Í flokki djass- og blústónlistar
n Tón höf und ur árs ins: Stefán S. Stef-
áns son fyr ir verk in á plöt unni Íslend ing-
ur í Alhambrahöll.
n Tón listarflytj andi árs ins: Sig urður
Flosa son.
n Tón list ar viðburður árs ins:
Jazzhátíð Reykja vík ur.
n Tón verk árs ins: Sveðjan eft ir ADHD
af plöt unni ADHD5.
n Bjart asta von in: Anna Gréta Sig-
urðardótt ir pí anó leik ari og laga smiður.
n Plata árs ins: Íslend ing ur í Al-
hambrahöll - Stór sveit Reykja vík ur.
Í flokki sí gildrar og sam tíma-
tónlistar
n Söngv ari árs ins: Elm ar Gil berts son.
n Söng kona árs ins: Hanna Dóra
Sturlu dótt ir.
n Tón listarflytj andi árs ins: Vík ing ur
Heiðar Ólafs son.
n Tón höf und ur árs ins: Daní el Bjarna son
fyr ir verk in Blow Bright og Ek ken di nag.
n Tón list ar viðburður árs ins: Sum ar-
tón leik ar Skál holts kirkju.
n Tón verk árs ins: Ek ken di nag eft ir
Daní el Bjarna son.
n Bjart asta von in: Odd ur Arnþór
Jóns son, barítónsöngvari.
n Plata árs ins: Fant así ur fyr ir ein-
leiks fiðlur eft ir G.P. Telemann - Elfa Rún
Krist ins dótt ir.
n Plötu um slag árs ins: Kippi Kanínus
Temperaments, hannað af Ingi björgu
Birgisdóttur og Orra Jóns syni.
n Upp töku stjóri árs ins: Jó hann
Jó hanns son fyr ir „The Theory Of
Everything.“
n Mynd band árs ins: Tarantúlur með
hljómsveitinni Úlfur Úlfur í leikstjórn
Magnúsar Leifs sonar.
Í
dag, þriðjudaginn 24. febrú-
ar, fara fram pallborðsumræður
um kvikmyndagagnrýni á veg-
um Stockfish-kvikmyndahátíðar-
innar í Reykjavík. Fjórir gagn-
rýnendur frá jafnmörgum löndum
koma fram: Peter van Bueren, sem
á að baki hálfrar aldar feril í kvik-
myndagagnrýni, breski gagnrýn-
andinn Simran Hans, sem er að
stíga sín fyrstu skref í bransanum,
Finninn Matti Komulainen og Val-
ur Gunnarsson kvikmyndagagn-
rýnandi. DV ræddi við Ásgeir H.
Ingólfsson, menningarblaðamann,
sem mun stýra umræðum.
Gildi gagnrýninnar
Ásgeir segir gildi gagnrýninnar vera
að minnsta kosti tvíþætt. „Það að
gagnrýnin sé meðmælaþjónusta
er að vissu leyti ofmetið hlutverk
en samt mikilvægt. Auðvitað geta
gagnrýnendur haft rangt fyrir sér,
en burt séð frá því hversu lærð-
ir þeir eru, þá er gott að þarna sé
einhver sem á engra hagsmuna að
gæta og segir bara hvort honum
finnist myndin góð eða vond,“ segir
Ásgeir.
„En það sem skiptir kannski
meira máli í stóra samhenginu er
að listgagnrýni er dálítill meltingar-
vegur fyrir listreynslu. Þú getur séð
alveg heil býsn af bíómyndum eða
lesið helling af bókum, en það skipt-
ir afar litlu máli ef þú gerir ekkert
við það. Ég ætla ekki að gera lítið úr
spjallinu á barnum en með öflugri
kvikmyndagagnrýni má segja að
þú sért kominn með smá almenn-
ingstorg þar sem allt hitt tengist,“
segir Ásgeir. „En með erfiðari, list-
rænar myndir getur kvikmynda-
gagnrýnandinn líka gefið innsýn í
þann heim og sagt frá því hvað gef-
ur honum gildi og að einhverju leyti
hjálpað fólki að öðlast kvikmynda-
læsi. Þannig að kvikmyndagagnrýni
er að vissu leyti einn mikilvægasti
þátturinn í því ferli að melta bíó-
mynd,“ segir Ásgeir.
Nánast engir dómar
í fríblöðunum
„Byrjunin á mínu kvikmyndaupp-
eldi felst að stórum hluta í að lesa
öftustu síðurnar í Morgunblaðinu,
Snæbjörn Valdimarsson og Arnald
Indriðason. Fyrir mig er Arnaldur
alltaf kvikmyndagagnrýnandi fyrst
og síðan spennusöguhöfundur.
Þessir gömlu kvikmyndagagn-
rýnendur komu héðan og þaðan,
flestir sjálflærðir en einhverjir lærð-
ir í hugvísindum. Flest blöð voru
með kvikmyndagagnrýnendur
fram að aldamótum. Það kemur rót
þegar flokksblöðin dóu og Frétta-
blaðið varð til, en síðan þá hefur
hægt og rólega verið að molna und-
an þessu. Það var að einhverju leyti
byrjað fyrir hrun, en staðan núna
er sú að einungis DV og Víðsjá eru
með reglulega kvikmyndagagn-
rýni,“ segir Ásgeir.
Smám saman hefur sérhæfðum
gagnrýnendum fækkað og almenn-
ir blaðamenn farið að taka að sér
gagnrýnina ef einhver er. „Kannski
er staðan á fríblöðunum tveimur
alvarlegust. Ég man ekki hvenær
Fréttatíminn var síðast með kvik-
myndagagnrýni – það eru komin
einhver ár – og ef það er eitthvað að
marka heimasíðu Fréttablaðsins,
sem er okkar stærsta blað og hef-
ur vissa ábyrgð þess vegna, þá hef-
ur ekki birst kvikmyndadómur þar í
fjóra mánuði,“ segir Ásgeir.
Vilja ekki neikvæða umfjöllun
Ásgeir segist telja ástæðurnar fyrir
þessari þróun margar og samverk-
andi, en hann bendir á þrjár sem
hann telur vega þyngst: „Í fyrsta lagi
er minna umburðarlyndi frá vald-
höfum, bæði eigendum blaðanna
og ríkisvaldinu, fyrir gagnrýni,“ segir
Ásgeir og bendir á að fyrir hrun hafi
Morgunblaðið leyft mikilli gagnrýni
að fara fram í Lesbók blaðsins, en
eitt það fyrsta sem Davíð Oddsson
gerði eftir að hann varð ritstjóri var
að leggja hana af.
„Önnur ástæða er að auglýsend-
ur vilja umfjöllun en ekki neikvæða
umfjöllun – þetta sést meðal annars
á því að fríblöðin sem þrífast á aug-
lýsingatekjum eru ekki með öfluga
gagnrýni. Þó að hitt væri kannski
meira spennandi fyrir lesandann er
það minni áhætta að hafa kósí um-
fjöllun. Þriðja ástæðan er svo tækn-
in; við erum í „twilight zone“ milli
dagblaðsins og internetsins og erfitt
að sjá hvar við eigum eftir að lenda.
Að einhverju leyti bjargar þessi
auðveldi aðgangur að erlendum
miðlum miklu núna, en við þurfum
íslenska hefð. Ef enginn er að skrifa
um bíómyndir á íslensku þá hverfur
þessi orðaforði.“
Ásgeir bendir á að á Íslandi séu
starfræktir nokkrir minni en öflugir
netmiðlar sem rýna í kvikmyndir.
„Gallarnir við þá eru í fyrsta lagi að
þeir eru oftast ofboðslega fjárvana
þannig að oftast er ekkert borgað.
Það þýðir að það endist ekki, hvorki
fólkið né miðlarnir. Hinn gallinn
er að þeir eru ekki hluti af megin-
straumnum. Frábær grein á Vísi
getur fengið 1.000 deilingar en jafn
góð grein á starafugl.is eða klapptre.
is fær kannski 10 deilingar.“ n
„Við erum í „twilight zone““ segir Ásgeir H. Ingólfsson um stöðu kvikmyndagagnrýninnar
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
meltingarvegur listar
Gagnrýnin er
„Þó að hitt væri
kannski meira
spennandi fyrir lesand-
ann er það minni áhætta
að hafa kósí umfjallanir.
„Kvikmynda-
gagnrýni er að
vissu leyti einn mikil-
vægasti þátturinn í því
ferli að melta bíómynd
Aukið óþol fyrir
gagnrýni Ásgeir segir
margar ástæður fyrir því
að kvikmyndagagnrýni
og önnur listrýni eigi undir
högg að sækja – meðal
annars aukið óþol eigenda
og annarra valdhafa fyrir
gagnrýni. MyND SIGTRyGGUR ARI