Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.2015, Qupperneq 38

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
38 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Helgarblað 27.–30. nóvember 2015
Mannréttindi og „umburðarlyndið“
Í
maímánuði 2010, eða fyrir rúm­
lega hálfum áratug, sendi þá­
verandi ríkisstjórn frá sér frétta­
tilkynningu. Vel er við hæfi, nú
þegar við nálgumst árið 2016, að
rifja upp hvað stóð í henni. Tilkynn­
ingin var send út vegna rannsókna
embættis sérstaks saksóknara. Þar
sagði orðrétt: „Meginþungi rann­
sókna verði á árunum 2010–2011 og
að þeim verði lokið að fullu á fyrri
hluta ársins 2013.“
Þarna setti ríkisstjórnin
tímaramma á hrunrannsóknirnar.
Og fastar var kveðið að orði í sama
plaggi. „Fyrstu ákærur verði gefn­
ar út í maí 2010 en meginþungi
dómsmeðferðar á árunum 2012–
2014. Með tilliti til mannréttinda­
sjónarmiða sé nauðsynlegt að gera
ráð fyrir að öllum málum verði lokið
fyrir árslok 2014.“
Þegar þessi tilkynning frá ríkis­
stjórn Jóhönnu og Steingríms var
send út horfðu menn þrjú og hálft
ár fram í tímann og töldu að mann­
réttindi yrðu brotin ef málarekstur
drægist lengur. Nú eru senn liðin tvö
ár til viðbótar við þau tímamörk sem
fyrrverandi ríkisstjórn setti.
Enn eru samt mörg mál í kerfinu
og ljóst að málsmeðferð mun standa
fram til ársins 2017 ef horft er til dóm­
stóla. Hér er því spurt: Hversu lengi
er hægt að hundelta menn, vegna
meintra brota frá því fyrir hrun? Það
eru mannréttindi að málsmeðferð sé
hraðað eins og kostur er. Eru mann­
réttindi ekki fyrir alla?
Umburðarlyndið ber
okkur ofurliði
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Gríms­
son, er í helgarviðtali í DV í dag og fer
vel á því þegar blaðinu er dreift inn
á flest heimili. Ólafur Ragnar hefur
stigið fram í umræðunni um hryðju­
verkin í París. Hann ræðir þetta í við­
talinu í dag og segir meðal annars
að fyrsta skrefið sé að við áttum okk­
ur á að við þurfum nýja umræðu,
nýtt samtal og annars konar sam­
stöðu. „Samstöðu sem er hafin yfir
flokkadrætti og fyrri viðhorf í þessum
efnum.“ Forsetinn leggur áherslu á
að vandinn sé svo hrikalegur, marg­
brotinn og snúinn að það þurfi að
veita öllum rétt til að taka þátt í um­
ræðunni án þess að fólk eigi á hættu
að verða fordæmt.
„Umburðarlyndið“ sem svo
margir klifa á, á svo sannarlega ekki
við þegar kemur að orðræðunni um
þessi voðaverk. Óhætt er að fullyrða
að forsetinn hafi fengið sinn skerf frá
fólki sem „umburðarlyndið“ hefur
borið ofurliði. Ólafur Ragnar bend­
ir á að íslam sé öflugt en fóstri því
miður öfgahópa eins og kristnin
gerði fyrr á öldum. Nú vilja hinir
öfgasömu sannfæra allt og alla um
að þeirra útgáfa af íslam sé hin eina
rétta. Ísland þarf að svara spurning­
um sem spretta munu upp hér nemi
öfgaíslam land hér. Tökum þá um­
ræðu eins og forsetinn leggur til. n
Ekki þingmeirihluti
Illugi Gunnarsson menntamála­
ráðherra er í klemmu vegna
Ríkisútvarpsins. Hann ætlar að
leggja fram frumvarp um að fallið
verði frá lækkun útvarpsgjalds­
ins, þvert á það sem fram kemur
í fjárlagafrumvarpinu. Í þing­
flokkum beggja stjórnarflokka
hefur hart verið tekist á um málið
undanfarna daga og ljóst virðist
að meirihluti sé ekki fyrir mál­
inu. Þingmenn segja slíka skatta­
hækkun ekki á borðinu og RÚV
geti hagrætt eins og allir aðrir.
Bent er á að BBC í Bretlandi og
DR í Danmörku takist nú á við
umtalsverðan niðurskurð án þess
að stjórnvöld séu sökuð um að
vilja ganga af almannaþjónust­
unni dauðri.
Hringbraut í vanda
Sjónvarpsstöðin Hringbraut hef­
ur á undanförnum vikum leitað
leiða til endurfjár­
mögnunar. Jafn­
vel er því hvíslað
að stöðin kunni
að verða seld að
hluta eða í heild
sinni. Sjónvarps­
stöðin ÍNN er til
sölu eins og alkunna er og sagt
er að hreyfing kunni að verða á
eignarhaldi Fréttatímans. Enn
liggja því breytingar í loftinu í
heimi íslenskra fjölmiðla.
Maður hugsar til
fjölskyldunnar
Baldur Freyr Einarsson varð manni að bana. – Útvarp Saga
Ég varð að hvíla mig Við viljum
hvorugt barn
Anítu Friðriksdóttur langar ekki að eignast barn. – dv.is
Leiðari
Eggert Skúlason
eggert@dv.is
„Með tilliti til
mannréttinda-
sjónarmiða sé nauðsyn-
legt að gera ráð fyrir að
öllum málum verði lokið
fyrir árslok 2014.
Mynd ÞorMAr VIGnIr GUnnArrSon
Ekki til sóma
S
amfélög má vega og meta út
frá ýmsu en einn mikilvæg­
asti þátturinn er hvernig búið
er að börnum, öldruðum og
öryrkjum. Tveir síðastnefndu hóp­
arnir hafa verið talsvert til umræðu
síðustu vikur eftir að fjölmargir
hópar í samfélaginu fengu kjara­
bætur. Þessir hópar sitja hins vegar
eftir. Ríkisstjórnin hefur afsakað sig
með því að benda á að lífeyrisþegar
fái talsverða hækkun í prósentum
talið í fjárlagafrumvarpinu. En pró­
senturnar segja ekkert um raun­
veruleg kjör lífeyrisþega.
Ekki háar tölur
Öryrkjabandalag Íslands hélt á
dögunum fund um framfærslu ör­
yrkja. Árið 2014 voru mánaðarlegar
ráðstöfunartekjur örorkulífeyrisþega,
sem býr einn og fær greidda heimilis­
uppbót, um 187.507 krónur á mánuði
en 172.000 krónur hjá þeim sem bjó
með öðrum, 18 ára eða eldri.
Þegar litið er til tekna eldri borg­
ara kom fram í svari félagsmálaráð­
herra við fyrirspurn Ernu Indriða­
dóttur varaþingmanns að 70% eldri
borgara eru með tekjur undir þrjú
hundruð þúsund krónum ef miðað er
við samanlagðar tekjur að meðtöld­
um greiðslum frá Tryggingastofnun
ríkisins.
Þetta sjá allir að eru ekki háar tölur
í ljósi þess hvað kostar að lifa á Íslandi.
Þannig eru neysluviðmið fyrir fimm
manna fjölskyldu, eins og ég sjálf til­
heyri, á reiknivél velferðarráðuneytis­
ins 613.752 krónur á mánuði án þess
að húsnæðiskostnaður sé talinn með
en óhætt ætti að vera að bæta a.m.k.
150 þúsundum við þessa tölu. Þrjú
hundruð þúsund króna lágmarks­
laun tveggja fullorðinna duga ekki
fyrir þessi neysluviðmið og hvað má
þá segja um lífeyrisþega sem eru
langt undir þrjú hundruð þúsundum.
Ekki hægt að lifa á tekjunum
Reiknivél velferðarráðuneytisins veit­
ir að sjálfsögðu ekki fullkomnar upp­
lýsingar og þess vegna er áhugavert
að kynna sér nýkynnta álitsgerð Ör­
yrkjabandalagsins. Þar er reynt að
meta raunverulega framfærsluþörf
og miðast hún við árið 2014. Sam­
kvæmt henni þarf barnlaus einstak­
lingur, sem býr einn í eigin húsnæði,
348.537 krónur í ráðstöfunartekjur á
mánuði (482.846 krónur fyrir skatt)
til að geta mætt eðlilegum útgjöldum.
Þessar tölur sýna svart á hvítu að ör­
yrkjar eiga ekki möguleika á að lifa af
tekjum sínum.
Öryrkjabandalagið lét sömuleiðis
gera könnun þar sem fólk var spurt
hvort það teldi sig geta lifað af fram­
færslu upp á 172.000 krónur á
mánuði. Ríflega 90% svarenda sögð­
ust ekki geta lifað af svo lágri fram­
færslu. Einnig töldu um 95% að
lífeyris þegar ættu að fá jafnháa eða
hærri krónutöluhækkun en lægstu
launþegar.
Viðkvæmustu hóparnir sitja eftir
Á sama tíma og stjórnvöld tala um
bjartari horfur í efnahagsmálum sjá
þau ekki sóma sinn í að tryggja lífeyris­
þegum, öryrkjum og eldri borgurum,
mannsæmandi framfærslu. Stjórn­
völd hafa gengið fram fyrir skjöldu
til að létta álögum af ríka fólkinu í
landinu, auðlegðarskattur hefur verið
afnuminn, veiðigjöld lækkuð, orku­
skattur aflagður en á sama tíma hafa
álögur aukist á launafólk; matar­
skattur var hækkaður, kostnaðarþátt­
taka sjúklinga hefur aukist og þannig
mætti lengi telja. Allt er þetta dæmi
um forgangsröðun í þágu hinna
efnameiri á meðan viðkvæmustu
hóparnir sitja eftir.
Enginn velur sér það hlutskipti að
verða öryrki. Og þó að við viljum ef­
laust flest verða gömul þá höfum við
um það lítið val. Hlutskipti þessara
hópa um þessar mundir er íslensku
samfélagi ekki til sóma. Hins vegar vill
mikill meirihluti landsmanna breyta
því til batnaðar. Það ætti að verða
stjórnvöldum nægjanleg hvatning. n
„Þessar tölur sýna
svart á hvítu
að öryrkjar eiga ekki
möguleika á að lifa af
tekjum sínum.
Katrín Jakobsdóttir
formaður VG
Kjallari
Mynd dV SIGtryGGUr ArI
rannveig Hildur Guðmundsdóttir, bronshafi á heimsmeistaramótinu í fitness, tók ekki þátt í bikarmótinu. – DV
Fullkomnaðu
skötuveisluna
á Þorláksmessu
með saltfiski
frá EKTAFISKI
Spurðu um saltfiskinn frá
Ektafiski í versluninni þinni
Ektafiskur ehf - Hauganesi, 621 Dalvíkurbyggð - Sími 466 1016 - www.ektafiskur.is